Bước vào thế kỷ XXI, bối cảnh địa chính trị khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương trải qua những thay đổi chưa từng có với sự gia tăng các cường quốc mới nổi, sự chênh lệch về sức mạnh ngày càng lớn giữa các quốc gia, những thách thức mới đối với an ninh khu vực, đặc biệt là sự trỗi dậy của Trung Quốc đang là những yếu tố thúc đẩy sự chuyển động trong cấu trúc và cán cân quyền lực khu vực.
Trong những năm gần đây, với sự gia tăng hiện diện ở Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương, vị thế Ấn Độ trong khu vực đang từng bước thay đổi. Sự thay đổi đó phản ánh sự chuyển động trong phương trình chiến lược khu vực với sự nổi lên của cả Trung Quốc và Ấn Độ và sự chuyển đổi vai trò của Ấn Độ ở khu vực này. Không chỉ dừng lại ở mục tiêu là cường quốc khu vực Nam Á, Ấn Độ đã đưa ra những tín hiệu sẵn sàng đóng một vai trò chiến lược quan trọng hơn ở khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương thông qua nỗ lực xây dựng các liên kết chùm, trong đó trọng tâm là quan hệ đối tác với Mỹ, Nhật Bản, Australia và ASEAN. Điều này đã được thể hiện trong “Chính sách hướng Đông” kéo dài hàng thập niên (bắt đầu từ năm 1991-1992), và hiện nay là chính sách “Hành động phía Đông”. Do vậy, tìm hiểu về vị thế của Ấn Độ Dương trong sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương cung cấp một cái nhìn tổng thể về vai trò và tầm hưởng của Ấn Độ với tư cách là chủ thể có vai trò đảm bảo sự cân bằng, ổn định về cấu trúc quyền lực trong khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương.
Nội dung cuốn sách được kết cấu trong 03 chương, được trình bày theo 03 vấn đề chính: (1) Sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương; (2) Ấn Độ trong sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương; (3) Đánh giá ảnh hưởng của Ấn Độ đối với sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương. Qua đó đưa ra một số gợi ý cho Việt Nam. Theo đó, Việt Nam cần phải tham gia vào sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương để bảo vệ lợi ích trực tiếp của mình và đóng vai trò tích cực hơn trong các mối quan hệ quốc tế. Trong quan hệ Việt Nam - Ấn Độ, trước hết cả hai nước cần cùng nhau xác định rõ tầm nhìn và xu hướng phát triển ở khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương. Hai quốc gia cần phải hợp tác chặt chẽ để góp phần biến thế kỷ XXI và thế kỷ của Châu Á.
Ngoài ra, việc tìm hiểu về vai trò của Ấn Độ trong khu vực là rất cần thiết cho việc tìm kiếm, gợi mở cơ hội hợp tác của Việt Nam với các quốc gia có “cùng chung chí hướng” và là đối tác truyền thống trong khu vực. Cuốn sách góp phần nhận diện và đánh giá vị thế và ảnh hưởng của Ấn Độ trong sự định hình cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương và đưa ra những hàm ý chính sách cho Việt Nam.
Hi vọng cuốn sách sẽ là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích cho các chuyên gia, nhà khoa học và độc giả tìm hiểu và nghiên cứu về quan hệ quốc tế.
Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!
Nguyễn Thu Trang