Tiến tới có cơ quan quyền con người quốc gia ở Việt Nam tham khảo thực tiễn và kinh nghiệm từ các nước thuộc Liên minh châu Âu

Quốc hội là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, do nhân dân trực tiếp bầu ra thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát các hoạt động của Nhà nước, trong đó có quyết sách về thúc đẩy và bảo vệ quyền con người. Mọi hoạt động của các cơ quan Nhà nước trong đó có Chính phủ, Tòa án, Viện Kiểm sát và của Chủ tịch nước đều chịu sự giám sát của Quốc hội. Hội đồng nhân dân các cấp tỉnh, huyện và xã là những cơ quan trực tiếp do nhân dân bầu ra, đại diện cho nhân dân để thực hiện quyền lực của nhân dân và giám sát hoạt động của các cơ quan, tổ chức và cá nhân có thẩm quyền tại địa phương_ề Tuy nhiên, Quốc hội Việt Nam chưa có cơ quan chuyên trách nào giống như một ủy ban quyền con người, viện nghiên cứu/trung tâm quyền con người hay “người đại diện” hoặc “thanh tra quốc hội” như ở nhiều nước thuộc Liên minh châu Âu.

Điều này phản ánh và thể hiện một thực tế là Việt Nam hiện do Đảng Cộng sản là chính đảng duy nhất lãnh đao quản lý nhà nước và xã hội trong nhiều thập kỷ qua. Quyền lực nhà nước được tổ chức thống nhất và có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa những cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, bảo đảm tổ chức bộ máy nhà nước vận hành có hiệu quả và thể hiện được bản chất bộ máy nhà nước, vì các quyền và tự do cơ bản của con người. Trong hệ thống cơ quan nhà nước, các chính quyền địa phương được phân cấp và giao quyền ngày càng mạnh hơn để chủ động triển khai những chính sách phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm thực hiện quyền con người tại địa phương. Chính đặc điểm này đã chi phối và quyết đinh đến mô hình NHRI trong tương lai gần của Việt Nam.

Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc Hội và là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất chịu trách nhiệm quản lý các lĩnh vực đời sống xã hội. Trong phạm vi chức năng nhiệm vụ, quyền hạn theo luật định, Chính phủ đứng đầu cơ quan hành pháp, thống nhất quản lý việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng, đối nội và đối ngoại của nhà nước. Hội đồng nhân dân là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, thông qua cơ quan chấp hành là ủy ban nhân dân do hội đồng nhân dân bầu ra để bảo đảm thi hành Hiến pháp, pháp luật trong các lĩnh vực đời sống xã hội của địa phương. Chính phủ và ủy ban nhân dân các cấp là những cơ quan công quyền mà mọi hoạt động đều tác động trực tiếp đến việc bảo đảm thực hiện và phát triển quyền con người ở Việt Nam. Ban chỉ đạo nhân quyền của Chính phủ (do Thủ tướng Chính phủ thành lập theo Quyết định số 63/2004/QD-TTg ngày 16-04-2004) là cơ chế liên ngành do một phó thủ tướng kiêm bộ trưởng ngoại giao đứng đầu và chủ yếu phục vụ các mục đích đối nội. Hơn nữa, đây lại là cơ quan chính phủ nên không thể được coi là một NHRI theo Nguyên tắc Pa-ri được.

Bên canh đó, trong Chính phủ còn có một số cơ quan, tổ chức ưên thực tế có thể coi là những cơ quan quyền con người đặc biệt (specialized institutions) như một dạng của NHRI, như ủy ban Quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam, ủy ban Dân tộc, ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, ủy ban Quốc gia về người khuyết tật.. .Các cơ quan; tổ chức này có chức năng thực hiện một số hoạt động theo kiểu NHRI ở các nước, nhưng không thể được coi là các NHRI thực sự, vì không phù hợp với Nguyên tắc Pa-ri ở nhiều điểm cơ bản như tính độc lập, chức năng, nhiệm vụ...

Với quyền tư pháp, tòa án nhân dân là cơ quan duy nhất có quyền xét xử và viện kiểm sát nhân dân là cơ quan công tố và kiểm sát tư pháp có nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân, tôn trọng và bảo vệ các giá trị quyền con người. Tuy nhiên, cả hai cơ quan này đều không phải là những NHRI nhìn từ góc độ của Nguyên tắc Pa-ri.

Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức, đoàn thể nhân dân như Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Hội nông dân Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Liên đoàn luật sư Việt Nam, Hội nhà báo Việt Nam, Hội chữ thập đỏ Việt Nam, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam.. .hoạt động trên phạm vi toàn quốc với hàng chục triệu hội viên khắp cả nước) là những lực lượng rất đông đảo, hùng hậu như những cơ chế bảo đảm thực hiện và phát triển quyền con người trong từng lĩnh vực cụ thể và trong toàn xã hội ở Việt Nam. Tuy nhiên, các tể chức cơ quan này lại không phải là những NHRI theo Nguyên tắc Pa-ri mặc dù họ ít nhiều làm những công việc rất quan trọng để bảo vệ và thúc đẩy quyền con người tùy theo các chức năng, nhiệm vụ của họ, bởi vì họ không phải là những cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hơn thế nữa, căn cứ theo các tiêu chuẩn nêu trong Nguyên tắc Pa-ri cũng như những chuẩn mực và văn kiện quốc tế liên quan khác thì Việt Nam hiện chưa có cơ quan/tổ chức nào có thể được coi là NHRI, như chưa có ủy ban quyền con người quốc gia hay “người đại diện” hay “thanh tra quốc hội” như nhiều nước khác, vấn đề này cũng chưa bao giờ được các hiến pháp và những văn bản luật ở Việt Nam quy định từ trước tới nay. Chính vì vậy, các cơ quan có thẩm quyền liên quan của Việt Nam đang nghiên cửu khả năng xúc tiến thực hiện những khuyến nghị trên để tiến tới đề xuất những mô hình xây dựng thiết chế quốc gia bảo vệ quyền con người phù hợp nhất với bối cảnh và thực tiễn Việt Nam trên các mặt chính trị, pháp lý, lịch sử, kinh tế và xã hội, theo với những thông lệ và chuẩn mực quốc tế về quyền con người, trong đó có Nguyên tắc Pa-ri. Để thành lập một cơ quan như vậy cần phải có lộ trình chuẩn bị từng bước về cơ sở pháp lý, cơ chế, nhân sự và điều kiện hoạt động.

3. Định hướng thành lập thiết chế quốc gia bảo vệ quyền con người ở Việt Nam theo các mô hình ủy ban liên ngành

Từ thực tiễn và kinh nghiệm của hơn 100 NHRI trên thế giới, đặc biệt từ các nước đã triển khai có NHRI khác nhau ở Liên minh châu Âu cũng như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và từ thực tiễn Việt Nam nhìn từ các góc độ, chúng tôi đề xuất năm phương án (theo thứ tự ưu tiên) dưới đây mà cần được nghiên cứu xem xét:

1.    Thành lập một NHRI dưới hình thức là ủy ban quyền con người liên ngành trên cơ sở của Ban Chỉ đạo nhân quyền của Chính phủ.

2.     Thành lập một NHRI là ủy ban quyền con người theo đúng Nguyên tắc Pa-ri với tư cách là một cơ quan nhà nước độc lập và không nằm trong hệ thống của chính phủ. Thiết chế này có vị thế và quy chế riêng tương tự như Kiểm toán Nhà nước.

3.     Thành lập một NHRI là một cơ quan quyền con người đặt trong Văn phòng Chủ tịch Nước.

4.     Thành lập một NHRI với việc kiện toàn Ban Dân nguyện trực thuộc ủy ban Thường vụ Quốc hội thành Hội đồng Quyền con người có vị thế như một ủy ban hay một cơ quan tương tự trong Quốc hội.

5.     Thành lập một NHRI dưới hình thức là một trung tâm hay viện nghiên cứu (tương tự như Viện nghiên cứu về quyền con người) thuộc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh hay như một viện hay trung tâm nghiên cứu trong Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam hoặc đật trong một trường đại học chuyên ngành luật.

Về lâu dài, phương án hai là có một NHRI theo đúng Nguyên tắc Pa-ri sẽ là phù hợp nhất song phương án một (có một NHRI theo mô hình ủy ban liên ngành quốc gia) sẽ thích hợp trong tình hình hiện nay. Bên cạnh đó, việc thiết lập NHRI còn phụ thuộc vào các yếu tố sau đây:

•      Thể chế chính trị

•      Hiến pháp và pháp luật

•      Các yếu tố, văn hóa và lịch sử

•      Yếu tố kinh tế

•      Các thiết chế, thể chế hiện hành có liên quan đến việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người

•      Nhu cầu về giáo dục và đào tạo về quyền con người

•      Hợp tác, hội nhập quốc tế và khu vực.

Xuất phát từ thực tiễn phức tạp của vấn đề quyền con người ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng cơ quan một NHRI cần có sự chuẩn bị đầy đủ về cơ sở pháp lý, chuyên gia và đội ngũ cán bộ, kiến thức, kinh nghiệm... Lộ trình xây dựng cơ quan này nên chia làm hai giai đoạn:

-         Giai đoạn một trước mắt (từ một đến hai năm) là xây dựng một ủy ban quyền con người liên ngành quốc gia trên cơ sở của Ban chỉ đạo nhân quyền của Chính phủ để bước đầu đáp ứng một số yêu cầu căn bản của Nguyên tắc Pa- ri. Tên dự kiến của NHRI này là ủy ban Liên ngành Quốc gia về quyền con người Việt Nam.

-         Giai đoạn thứ hai là thành lập và hoàn thiện cơ quan quyền con người quốc gia trên cơ sở bộ máy, đội ngũ cán bộ của ủy ban liên ngành sẽ được xây dựng trên cơ sở của Ban chỉ đạo nhân quyền của Chính phủ. Tên dự kiến của NHRI này là ủy ban Quốc gia về quyền con người Việt Nam.Việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và tư pháp cũng như cơ chế, thể chế của bộ máy nhà nước là những công việc cấp bách để đáp ứng những yêu cầu đặt ra của Nguyên tắc Pa-ri.

Các đặc điểm của thiết chế quốc gia về quyền con người dưới hình thức của một ủy ban liên ngành quốc gia này được xây dựng và phát triển ữong giai đoạn một sẽ có thể có những đặc điểm sau:

Cơ sở pháp lý và vai trò:

Về cơ sở pháp lý và theo quy định của Nguyên tắc Pa-ri, thì dù theo mô hình nào thì cơ quan này cũng phải được thành lập từ một quy định trong Hiến pháp hoặc trên cơ sở một đạo luật riêng biệt. Thực tiễn Việt Nam cho thấy, việc ban hành một đạo luật hay sửa đổi Hiến pháp trong tương lai là có thể và thích hợp. Tuy nhiên, trong bối cảnh đang tiến hành cải cách hành chính và thu gọn bộ máy nhà nước cho hiệu quả như hiện nay và trong tương lai thi trước mắt việc thiết lập một NHRI dưới hình thức là một ủy ban liên ngành quốc gia thuộc Chính phủ (do Thủ tướng Chính phủ ra quyết định thành lập) là thích hợp để đủ sức đáp ứng các yêu cầu trong nước và đối ngoại trong tình hình hiện nay.

Về chức năng, trách nhiệm và thẩm quyền

NHRI không phải là: (i) một cơ quan lập pháp vì không có chức năng đại diện và không có quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật...; (ii) không phải là một cơ quan tư pháp vì không có chức năng tài phán; và (iii) cũng không hẳn là một cơ quan hành chính, mặc dù ở nhiều nước NHRI được đặt trong/dưới một cơ quan hành pháp, nhưng nó được hưởng mức độ độc lập nhất định về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ và hoạt động.

Trong hoàn cảnh hiện tại của Việt Nam, ủy ban liên ngành quốc gia (gọi tắt là ủy ban) không có chức năng trực tiếp giải quyết các khiếu nại, tố cáo những vi phạm quyền con người mà:

•         Xem xét, nghiên cứu việc tôn trọng, bảo vệ và thúc đẩy quyền con người của các chủ thể nhà nước và những chủ thể khác.

•         Tiến hành thu thập thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu và tiến hành các nghiên cứu, đánh giá về quyền con người ở Việt Nam và trên thế giới. Đây sẽ là đầu

mối cung cấp thông tin khách quan, tin cậy cho cộng đồng quốc tế về tình hình quyền con người ở Việt Nam.

•        Phát triển các chiến lược và kế hoạch thúc đẩy và bảo vệ quyền con người.

•         Thúc đẩy xây dựng năng lực và khả năng triển khai hiệu quả những nghĩa vụ quy định ừong các điều ước quốc tế về quyền con người.

•         Làm đầu mối hợp tác quốc tế về quyền con người với các nước khác, các tổ chức quốc tế và khu vực.

•         Thúc đẩy xây dựng năng lực và khả năng triển khai hiệu quả những nghĩa vụ quy định trong các điều ước quốc tế về quyền con người.

•         Tiến hành tổ chức tuyên truyền, phổ biến, truyền thông nâng cao nhận thức, giáo dục và đào tạo về quyền con người ở các cấp học, bậc học, các ban ngành, đoàn thể các cấp và những giai tầng trong xã hội.

•         Xây dựng hay soạn thảo các báo cáo quốc gia hàng năm quyền con người cho các cơ quan có thẩm quyền trong nước như Quốc hội, Chính phủ hoặc hoặc những báo cáo khác nếu cần thiết và những báo cáo quốc gia về thực hiện điều ước cho các cơ quan điều ước Liên Hợp Quốc, đặc biệt với những điều ước mà Việt Nam là quốc gia thành viên qua gia nhập hay phê chuẩn.

•         Tổ chức tiến hành những đối thoại song phương và đa phương về quyền con người với các nước, với các tổ chức quốc tế và trong nước có nhu cầu.

•        Xem xét việc ban hành luật và văn bản dưới luật có phù hợp với Hiến pháp năm 2013 hay không, đề xuất các kiến nghị, tham gia xây dựng luật và tư vấn về chính sách liên quan đến quyền con người.

•         Xem xét tính tương thích và sự hài hòa của pháp luật Việt Nam với các quy định của pháp luật quốc tế về quyền con người.

•         Giám sát, kiểm tra đôn đốc các hoạt động thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử liên quan có theo đúng trình tự, thủ tục pháp luật và theo hướng bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người độc lập, khách quan hay không rồi khuyến nghị các cơ quan có chức năng, thẩm quyền phương hướng giải quyết.

•         Cung cấp các dịch vụ tư vấn và trợ giúp kỹ thuật về các vấn đề quyền con người theo yêu cầu của những cơ quan, ban ngành và tổ chức trong nước về quyền con người.

•         Bảo đảm hiệu quả sự hiện diện, tham gia và đóng góp của các tổ chức xã hội dân sự về quyền con người ở các cấp độ quốc gia, khu vực và quốc tế.

Về cơ cấu tổ chức

Ủy ban cần được tổ chức và cơ cấu:

•         Theo phòng hay nhóm công tác hoặc nhóm chuyên môn phục vụ các nhóm đối tượng như phụ nữ, trẻ em, người khuyết tật, người cao tuổi, nạn nhân của buôn bán người hay bạo lực...

•         Theo chuyên đề: hợp tác quốc tế/đối ngoại, giáo dục và đào tạo, thông tin và truyền thông, thúc đẩy và bảo vệ, nghiên cứu và đánh giá, tổng hợp và theo dõi/giám sát, báo cáo...

•         Theo vấn đề: sức khỏe, giáo dục, tín ngưỡng-tôn giáo, HIV/AIDS, di cư, lao động, giam tù, môi trường và biến đổi khí hậu, quyền con người và kinh doanh, quyền con người và chống khủng bố...

Về thành phần đại diện, thành viên

•         ủy ban có cán bộ chuyên trách, cộng tác viên, chuyên gia tư vấn... được tuyển chọn, bổ nhiệm (có thời hạn), khen thưởng và kỷ luật trên cơ sở đạo đức, chuyên môn và kinh nghiệm chuyên sâu theo các quy định hiện hành của pháp luật.

•         ủy ban có văn phòng trung ương và chi nhánh ở tất cả các tỉnh, thành phố.

•        Sự đa dạng phong phú về thành phần của NHRI như là một tổ chức nhà nước đặc biệt ở nhiều nước trên thế giới cũng là một sự gợi mở cho Việt Nam khi tiến hành xây dựng và phát triển một NHRI theo đúng Nguyên tắc Pa-ri trong tương lai và trước mắt là ủy ban liên ngành quốc gia về quyền con người trong hoàn cảnh rất đặc thù về chính trị và pháp luật.

Ủy ban có thành phần chọn lọc từ các bộ, ngành và cơ quan như sau:

Chính phủ

Văn phòng Chính phủ, Bộ Ngoại giao, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Nội vụ, Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Bộ Thông tin và Truyền thong, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Uỷ ban Dân tộc, Thanh tra Chính phủ, ủy ban Quốc gia về người cao tuổi Việt Nam, ủy ban Quốc gia về sự tiến bộ của Phụ nữ Việ.t Nam, ủy ban Quốc gia về người khuyết tật, ủy ban Quốc gia về thanh niên Việt Nam.

Quốc hội

ủy ban Pháp luật, ủy ban Tư pháp, ủy ban Đối ngoại, Hội đồng Dân tộc, ủy ban Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng, ủy ban các vấn đề xã hội, Ban Dân nguyện.

Các đoàn thể, tổ chức xã hôi và những cơ quan tổ chức khác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Liên hiệp Hội người khuyết tật, Hội Nông dân Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, Hội Bảo vệ quyền trẻ em Việt Nam, Hội Bảo trợ người tàn tật và trẻ em mồ côi Việt Nam, Hội nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, Liên hiệp hội Khoa học và Kỹ thuật, Liên hiệp hội Hòa bình Hữu nghị, Toà án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao...

Về vị trí và mối quan hệ hợp tác của NHRI trong hệ thống các cơ quan nhà nước

Theo kinh nghiệm của các nước EU và ASEAN thì NHRI là những cơ quan hay định chế nhà nước do hiến định hay luật định với chức năng bảo vệ và thúc đẩy quyền con người. NHRI là một bộ phận của bộ máy nhà nước và có ngân sách do nhà nước cấp song hoạt động độc lập với chính phủ. Theo Nguyên tắc Pa-ri, NHRI không phải là tổ chức phi chính phủ hay xã hội dân sự mà là một cơ quan nhà nước đặc thù hay một thiết chế có tính chất của cơ quan nhà nước. Nó có một vị thế rất đặc biệt, không giống tổ chức phi chính phủ hay xã hội dân sự và đồng thời cũng không giống các cơ quan nhà nước thông thường khác.

Việc hình thành một NHRI ở Việt Nam đã trở thành một yêu cầu tất yếu khách quan của sự phát triển xã hội. Sự phát triển và vận hành theo kinh tế thi trường và nhà nước pháp quyền chắc chắn sẽ dẫn đến việc đòi hỏi sự hình thành NHRI để thúc đẩy việc tôn trọng và thực hiện quyền con người vì đây vừa là một nghĩa vụ, trách nhiệm quốc tế và vừa là một yêu cầu khách quan, Tuy nhiên, xây dựng NHRI là yêu cầu phát triển mới của cơ chế đảm bảo và thúc đẩy quyền con người chứ sẽ không làm thay thế vai trò của các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp cũng như những cơ chế khác thuộc hệ thống chính trị. Cơ quan này phải hoạt động độc lập (tương đối) với các cơ quan quyền lực kể trên. Nó không phải là một tổ chức phi chính phủ mà là một tổ chức hay cơ quan nhà nước theo hiến định hoặc luật định. Đồng thời, nó phải là thành tố trung tâm của hệ thống quyền con người quốc gia mà đồng thời thiết chế độc lập này còn phải là cầu nối giữa nhà nước với xã hội dân sự (như ở các nước khác có thể gồm cả báo chí, giới chuyên môn học thuật, các trường đại học, tổ chức công đoàn...) và những chủ thể khác. Theo kinh nghiệm của các nước EU, NHRI đứng ở giữa nhà nước và xã hội dân sự với tư cách là cơ quan/tổ chức nhà nước có chức năng, thẩm quyền và độc lập với chính phủ nên NHRI phối hợp với nhiều tổ chức xã hội dân sự và đem tới một bức tranh tổng thể chính xác về tình hình quyền con người, với những khuyến nghị tới chính phủ, quốc hội và các cơ quan, tổ chức nhà nước khác.

TÀI LIỆU THAM KHẢO TỔNG HỢP

•         Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Báo cáo quốc gia về thực hiện quyền con người theo cơ chế kiểm điểm định kỳ phổ cập của Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, Hà Nội, 2014.

•        Ngân hàng Thế giới và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Việt Nam 2035 - Hướng tới Thịnh vượng, Sáng tạo, Công bằng và Dân chủ (Báo cáo Tổng quan), Hà Nội, 2016.

•         Ban Chỉ đạo Nhân quyền của Chính phủ, Tài liệu tổng kết Chỉ thị 12 của Ban Bỉ thư Trung ương Đảng về quyền con người và quan điểm chủ trương cúa Đảng ta, Nhà xuất bản Chính trị-Hành chính, 20i2.

•         Vũ Ngọc Bình, Quyền con người trong quản lỷ tư pháp - những nguyên tắc và chuẩn mực cơ bản (bài trình bày tại Hội thảo “Từ những khó khăn vướng mắc trong thực hiện Bộ luật Tố tụng hình sự về đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người tham gia tố tụng - đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật Tố tụng hình sự” do Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tổ chức tại Hà Nội ngày 26-10- 2011).

•         Vũ Ngọc Bình, Quyền con người trong quàn lỷ tư pháp, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2000.

•        Vũ Ngọc Bĩnh, Sách bỏ túi về quyền con người, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, 2002.

•         Vũ Ngọc Bình, Tiến tới việc thiết lập cơ quan quắc gia độc lập về giám sát, theo dõi quyền trẻ em ở Việt Nam (nghiên cứu thực hiện cho UNICEF), Hà Nội, 2014.

•        Vũ Ngọc Bình, Thực trạng nhận thức về cơ quan quốc gia về quyền con người ở Việt Nam (bài trình bày tại Hội thảo “Cơ quan nhân quyền quốc gia: Những vấn đề lý luận và thực tiễn” do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức ngày 12-9-2014 tại Hà Nội).

•        Vũ Ngọc Bình, Tiến tới cỏ cơ quan quyền con người quốc gia - kinh nghiệm toàn cầu và gợi ý cho Việt Nam (bài trình bày tại Hội thảo phục vụ đề tài “Nghiên cứu mô hình thiết chế quốc gia bảo vệ quyền con người của một số nước trên thế giới và đề xuất mô hình ở Việt Nam” do Viện Khoa học Pháp lý (Bộ Tư pháp) tổ chức ngày 22-9-2015 tại Hà Nội).

•        Vũ Ngọc Bình, Tiến tới quyền con người cho tất cả mọi người ở ASEAN - sự tham gia của các tổ chức xã hội dân sự và những vấn đề thực tiễn đặt ra với Việt Nam, (bài trình bày tại Hội thảo khoa học về “Vai trò của xã hội dân sự trong phát triển kinh tế, xã hội và văn hóa ở Việt Nam” tổ chức ở Hà Nội, ngày 14-15 tháng 4 năm 2016).

•        United Nations, National Human Rỉghts Institutỉons - History, Princỉples, Roỉes and Responsỉbỉlỉtỉes (Professional Training Serỉes No. 4), New York and Geneva, 2010.

•        United Nations, Handbook for Human Rỉghts Treaty Body Members, New York and Geneva, 2015.

•        United Nations, National Institutions for the Promotion and Protectỉon of Human Rights, Geneva, 1993.

•        Raoul Wallenberg Institute of Human Rights and Humanitarian Law (RWI) and Asia Pacific Forum (APF), National Human Rỉghts Institutions and National Inquỉrỉes, 2014.

•         Asia Paciíic Forum (APF), Media Handbook fọr National Human Rỉghts Instừutions, Sedney, 2014.

•         Asia Pacific Forum (APF), Ả Manual on National Human Rights Institutỉons, Sedney, 2015.

•         Asia Pacific Forum (APF), International Human Rỉghts and the International Human Rights System: A Manual for National Human Rights Institutions, Sedney, 2012.

•         Asia Pacific Forum (APF), Promotỉng and Protecting the Rights of Migrant Workers: The Role of National Human Rỉghts Instỉtutions, Sedney, 2012.

•         Asia Paciíĩc Forum (APF), Human Rights Education: The Role of National Human Rỉghts Institutions, Sedney, 2013.

•         Asia Pacific Forum (APF) and Asian NGO Network on National Human Rights Institutions (ANNI), 2015 ANNI Report on the Performance and Establishment of National Human Rights Institutions in Asia, Bangkok, 2015.

•         Commonwealth Secretariat, National Human Rights Institutions - Best Practices, London, 2001.

•         European Union Agency for Fundamental Rights (FRA), Handbook on the establishment and accreditation of National Human Rights Institutions in the European Union, Vienna, 2012.

•         UNDP, Cơ quan nhân quyền quốc gia - Mô hình, chương trình, thách thức và giải pháp: Nghiên cứu theo yêu cầu của Bộ Ngoại giao Việt Nam, Hà Nội.