Tới dự và chỉ đạo hội thảo có đồng chí GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương. Tham dự hội thảo có các đồng chí: Bùi Thanh Sơn, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao; Thượng tướng Lê Huy Vịnh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; Phan Chí Hiếu, Phó chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; cùng lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước; lãnh đạo các ban, bộ, các cơ quan nghiên cứu, các nhà khoa học, đại diện gia đình các thành viên đoàn đàm phán, ký kết và thi hành Hiệp định.
Gần 30 báo cáo, tham luận, đề dẫn tại hội thảo của các nhà lãnh đạo, nhà khoa học, nhà nghiên cứu đến từ các cơ quan trung ương và một số địa phương tập trung vào một số vấn đề: Phần I: Những vấn đề chung, như Bối cảnh quốc tế và trong nước dẫn đến Hội nghị Giơ-ne-vơ năm 1954 về Đông Dương (PGS.TS Đinh Quang Hải), Những nhân tố dẫn đến Hội nghị Giơ-ne-vơ 1954 về Đông Dương (GS.TS Vũ Dương Huân), Vai trò của các nhân vật nổi bật của Việt Nam trong quá trình đàm phán tại Hội nghị Giơ-ne-vơ (TS. Vũ Thị Thu Giang)… Phần II: Quá trình đàm phán, ký kết và thi hành hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954, gồm một số báo cáo như: Hiệp định Giơ-ne-vơ và sự đóng góp của đối ngoại nhân dân (Phan Anh Sơn), Toan tính của các cường quốc tại Hội nghị Giơ-ne-vơ về Đông Dương năm 1954 (PGS.TS Hoàng Chí Hiếu)… Phần III: Bài học kinh nghiệm, ý nghĩa lịch sử của hiệp định Giơ-ne-vơ và vai trò lãnh đạo của đảng trong quá trình đàm phán, ký kết và thi hành hiệp định Giơ-ne-vơ: Những bài học lịch sử từ Hiệp định Giơ-ne-vơ (TS. Lê Quang Chắn), Ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Giơ-ne-vơ đối với Cách mạng Việt Nam (PGS.TS Nguyễn Danh Tiên), Từ Hiệp định Giơ-ne-vơ năm 1954 đến Hiệp định Pa-ri năm 1973 và con đường giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước (ThS. Nguyễn Văn Biểu viết chung)…
Cùng với Chiến thắng Điện Biên Phủ, Hiệp định Giơ-ne-vơ đã chấm dứt hoàn toàn sự đô hộ của chủ nghĩa thực dân cũ kéo dài gần 100 năm tại Việt Nam, giải phóng hoàn toàn miền Bắc, tạo tiền đề xây dựng miền Bắc trở thành hậu phương vững chắc cho tiền tuyến lớn miền Nam, đi tới thực hiện trọn vẹn mục tiêu độc lập dân tộc và thống nhất đất nước.
Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, cha ông ta luôn kết hợp khéo léo giữa “đánh” và “đàm”, giữa giành thắng lợi mang tính chiến lược trên chiến trường với giải pháp ngoại giao để bảo vệ nền độc lập và lập lại hòa bình. Chiến dịch Điện Biên Phủ và Hội nghị Giơ-ne-vơ là một sự kết hợp mẫu mực và điển hình như vậy. Sự phối hợp chặt chẽ giữa mặt trận ngoại giao với mặt trận chính trị và quân sự, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chuyển hóa những thắng lợi trên chiến trường thành thắng lợi về chính trị, pháp lý và đối ngoại.
Tại hội thảo, các ý kiến, tham luận tập trung luận giải, khẳng định Hiệp định Giơ-ne-vơ là đỉnh cao thắng lợi của nền ngoại giao cách mạng Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược; làm rõ tầm vóc, ý nghĩa của hiệp định đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam và phong trào cách mạng thế giới; phát huy giá trị, các bài học kinh nghiệm từ quá trình đàm phán, ký kết hiệp định, qua đó khơi dậy khát vọng xây dựng đất nước giàu mạnh, dân chủ, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
TS Lê Quang Chắn, Phó Viện trưởng điều hành Viện Sử học và PGS.TS Đinh Quang Hải, nguyên Viện trưởng Viện Sử học trình bày báo cáo tham luận tại Hội thảo
Đến nay, 70 năm (1954-2024) đã trôi qua nhưng ý nghĩa lịch sử của Hiệp định Giơ-ne-vơ về đình chỉ chiến sự ở Việt Nam vẫn còn vẹn nguyên giá trị, với những bài học kinh nghiệm hết sức quý báu, phản ánh sinh động nguyên tắc, phương châm, nghệ thuật đối ngoại, sự trưởng thành và những đóng góp to lớn của nền ngoại giao Việt Nam cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc; tỏa sáng ước nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh về “một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh”.
Nguyễn Văn Biểu
(Viện Sử học)
