Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Nguyễn Song Tùng, Phó Viện trưởng Viện Địa lý Nhân văn cho biết: Trong 4 năm gần đây, Viện Địa lí nhân văn đã được Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam giao thực hiện nhiệm vụ: “Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người lao động của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam về bảo vệ môi trường”. Đây là nhiệm vụ môi trường cấp Bộ, kinh phí từ nguồn Sự nghiệp bảo vệ môi trường.
 |
|
TS. Nguyễn Song Tùng, Phó Viện trưởng Viện Địa lý Nhân văn phát biểu tại Hội thảo |
Dựa theo những vấn đề môi trường đang bức xúc, mỗi năm Viện Địa lí nhân văn đã lựa chọn 01 chủ đề về bảo vệ môi trường để thực hiện các hoạt động tuyên truyền. Chủ đề năm 2020 được lựa chọn là Vấn đề chất thải nhựa. Ngoài mặt khẳng định: Các sản phẩm từ nhựa, nilon ra đời mang lại không ít tiện ích và đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của nhiều người chúng ta. TS. Nguyễn Song Tùng cũng cho biết: Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, kể từ thập niên 50 của thế kỷ trước, hơn 8,3 tỷ tấn sản phẩm nhựa đã được sản xuất, sử dụng, trong đó khoảng 60% lượng sản phẩm đó được chôn lấp hoặc thải thẳng ra môi trường. Những đặc tính bền, khó phân hủy của các sản phẩm nhựa, nilon đã và đang gây ô nhiễm môi trường, để lại những hậu quả khôn lường đối với sức khỏe con người và các loài động thực vật trên trái đất.
Ô nhiễm rác thải nhựa, đặc biệt là ô nhiễm rác thải nhựa đại dương đã trở thành vấn đề cấp bách toàn cầu. Giảm thiểu chất thải từ nhựa, nilon đã trở thành yêu cầu cấp bách ngay lúc này, trước hết bắt đầu từ việc giảm thiểu tiêu thụ các sản phẩm nhựa và nilon khó phân hủy, đặc biệt là các sản phẩm nhựa dùng một lần.
Theo đó việc “Giải quyết ô nhiễm nhựa và nilon” nhằm tuyên truyền, vận động, kêu gọi mọi người cùng nhau thay đổi thói quen sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần, qua đó góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường tự nhiên, bảo vệ sức khỏe con người.
 |
 |
|
TS. Phạm Thị Trầm trình bày tham luận tại Hội thảo |
TS. Đoàn Thị Thu Hương trình bày tham luận tại Hội thảo |
 |
|
TS. Nguyễn Đình Đáp trình bày tham luận tại Hội thảo |
Thông qua 3 tham luận được trình bày về những vấn đề cụ thể như: (1). Tổng quan về chất thải nhựa (TS. Phạm Thị Trầm); (2). Kinh nghiệm và mô hình quản lý chất thải nhựa trên thế giới (TS. Đoàn Thị Thu Hương); (3). Giải pháp giảm thiểu sử dụng các sản phẩm nhựa và các biện pháp xử lý (TS. Nguyễn Đình Đáp) các nhà khoa học đã cùng nhau thảo luận sâu vào những vấn đề liên quan.
Theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP) ước tính đã có hơn 100 triệu động vật biển đã chết do rác thải nhựa; đã có hơn 260 loài sinh vật biển đã bị vướng hoặc ăn phải rác thải nhựa, thậm chí những sinh vật to lớn như cá voi. (trường hợp chú cá voi mõm khoằm Cuvier khi chết đã dạt vào bờ biển Philippines với hơn 40 kg rác thải nhựa trong bụng) đã cho thấy mức độ nguy hại của rác thải nhựa đến với tự nhiên, sức khỏe của con người đang ngày càng trở lên nghiêm trọng.
 |
|
Toàn cảnh Hội thảo |
Ô nhiễm nguồn nước và đất do các loại hóa chất, chất lỏng cũng là một trong những nguy cơ rất cần được khuyến cáo: Khi rác thải nhựa phân hủy, chúng sẽ đi vào cơ thể của các loài sinh vật gây ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến sức khỏe con người; Các hóa chất này tích tụ lâu ngày có thể gây ung thư, ảnh hưởng xấu đến phát triển não bộ ở trẻ, làm thay đổi mô, biến đổi nhiễm sắc thể, sẩy thai, dị tật bẩm sinh, thay đổi nội tiết tố và nhiều hệ luỵ khác cho sức khoẻ con người… ví dụ như chất Bisphenol-A (BPA) là một hoá chất nhân tạo được dùng trong sản xuất các sản phẩm làm bằng chất dẻo polycarbonate như hộp đựng thức ăn, bình sữa trẻ em, đồ chơi,… Theo Chương trình quốc gia nghiên cứu về độc học và Cơ quan Quốc tế nghiên cứu về ung thư cho thấy, BPA là loại chất có khả năng gây ung thư cực cao, ngoài ra BPA còn có tác động làm não chậm phát triển, gây rối loạn nội tiết, vô sinh…
 |
|
Đại biểu tham dự chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo |
Có thể thấy những thông tin tổng quan về tính chất của chất thải nhựa, những ảnh hưởng của nó đến môi trường và sức khỏe con người, kinh nghiệm và mô hình quản lý chất thải nhựa của một số nước trên thế giới đặc biệt đưa ra những giải pháp hiệu quả nhằm giảm thiểu sử dụng các sản phẩm nhựa đã cho thấy vai trò quan trọng của các nghiên cứu khoa học có liên quan nhất là đối với Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam là một cơ quan nghiên cứu khoa học đầu ngành về khoa học xã hội, có vai trò quan trọng trong đề xuất, tư vấn chính sách, với lực lượng đông đảo là người lao động có trình độ, việc nhận thức đầy đủ về giảm thiểu sử dụng nhựa đặc biệt các sản phẩm nhựa dùng một lần để tiếp tục lan tỏa những những giá trị nhằm thay đổi hành vi bảo vệ môi trường là rất quan trọng.
 |
|
Đoàn TN Viện Hàn lâm chụp ảnh lưu niệm tại chung kết cuộc thi ảnh "Nói không với sản phẩm nhựa dùng 1 lần" |
Phát biểu bế mạc, TS. Nguyễn Song Tùng đã đánh giá cao các tham luận và các ý kiến đóng góp tại Hội thảo và cho rằng các tham luận tập trung làm rõ những vấn đề cơ bản nhất về rác thải nhựa trên thế giới và Việt Nam. Từ đó, đưa ra những giải pháp cụ thể nhằm giảm thiểu sử dụng sản phẩm nhựa, hạn chế xả thải chất thải nhựa ra môi trường. TS. Phó Viện trưởng Viện Địa lý Nhân văn tin rằng với những thông tin từ Hội thảo, các cán bộ của Viện Hàn lâm sẽ trở thành những tuyên truyền viên tích cực hành động hơn trong việc bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng sống.
 |
|
Một số hình ảnh làm sạch biển tại bãi biển Cửa Lò do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phối hợp với Tỉnh đoàn Nghệ An thực hiện vào sáng ngày 16/7/2020 |
 |
Bên lề Hội thảo, cuộc thi ảnh “Nói không với sản phẩm nhựa dùng 1 lần” do Viện Địa lý Nhân văn phối hợp với Đoàn Thanh niên Viện Hàn lâm cũng được tổ chức thành công. Đã có 7 giải thưởng được trao tặng cho các Chi đoàn tham dự, giải nhất thuộc về Chi đoàn Trung tâm Nghiên cứu Kinh Thành với số điểm đạt 222 điểm, cao nhất trong số 7 Chi đoàn tham dự giải và tham gia tổ chức hoạt động Làm sạch môi trường biển (Phối hợp với tỉnh đoàn Nghệ An). Đây là các hoạt động thiết thực trong chuỗi các hoạt động tuyên truyền của nhiệm vụ cấp Bộ do Viện Địa lý Nhân văn chủ trì nhằm nâng cao ý thức cho đoàn viên thanh niên về việc hạn chế sử dụng sản phẩm từ nhựa đã góp phần tô điểm vào thành công chung của Hội thảo.
Phạm Vĩnh Hà
