Thực hiện Kế hoạch hoạt động hợp tác năm 2014 giữa VASS và Cơ quan Hợp tác quốc tế của Nhật Bản (JICA) về hỗ trợ nâng cao năng lực quản lý của VASS, JICA đã mời GS. Motoo Shimizu sang làm việc với VASS trong các ngày 23-25/6/2014 tại Hà Nội với mục đích đánh giá năng lực quản lý và nhu cầu đào tạo quản lý trong Viện Hàn lâm, từ đó đề xuất chương trình tập huấn nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý và nghiên cứu của Viện Hàn lâm, thông qua làm việc và phỏng vấn đại diện lãnh đạo một số Ban chức năng và viện chuyên ngành thuộc VASS.
Sau 3 ngày làm việc với một số đơn vị của VASS như các Ban chức năng giúp việc Chủ tịch Viện Hàn lâm, Học viện Khoa học xã hội, Bảo tàng dân tộc học Việt Nam… GS. Shimizu đã báo cáo kết quả khảo sát năng lực quản lý của VASS:
Về mặt kinh phí, các dự án, chương trình nghiên cứu cấp Bộ, cấp Nhà nước do ngân sách Nhà nước phân bổ không quá khó khăn, không phải cạnh tranh quyết liệt; các dự án quốc tế khi xin tài trợ chịu sự cạnh tranh lớn mới có được.
Về năng lực quản lý: phần lớn cán bộ quản lý dựa trên kinh nghiệm và kế thừa từ các thế hệ quản lý đi trước, quy trình quản lý mang tính cá nhân, chưa có nhiều dấu ấn tập thể.
Về năng lực báo cáo tài chính: quy trình quản lý quá chi tiết, cần phải tuân thủ chính xác nên khá khó khăn đối với những người mới tham gia, mặt khác các dự án quốc tế phải theo cả hai quy định của VASS và của cơ quan tài trợ nên khá vất vả cho người tham gia các dự án này.
Theo GS. Shimizu, cần phải có chương trình đào tạo nâng cao năng lực xây dựng dự án, năng lực quản trị đảm bảo dự án theo đúng chuẩn quốc tế, trang bị quy trình quản lý dự án quốc tế cho cán bộ nghiên cứu/người quản lý dự án để thực hiện tốt báo cáo tài chính. Chương trình và nội dung đào tạo chia theo 2 cấp: cơ sở và nâng cao. Phần cơ sở cho những người chưa có kinh nghiệm quản lý chương trình, dự án; cấp nâng cao dành cho những người đã chủ trì các chương trình, dự án. Việc này sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh khi tham gia xin tài trợ cho các chương trình/dự án, nâng cao tính sáng tạo.
Cũng tại buổi làm việc, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng cho biết thêm, tại VASS, các dự án trong nước do Nhà nước giao các nhà khoa học tham gia dưới hình thức đấu thầu, cạnh tranh; việc quản lý dự án đã vượt ra khỏi kinh nghiệm, hiện đã có các quy chế quy định việc quản lý dự án/đề tài/chương trình tuy nhiên vẫn còn một số bất cập. Kết quả khảo sát nghiên cứu do GS. Shimizu đề xuất cho VASS là rất quý và đáng trân trọng, hỗ trợ cho VASS rất tốt.
Kết quả nghiên cứu của GS. Shimizu sẽ được báo cáo cho JICA. Dự kiến sẽ có buổi làm việc giữa VASS, JICA và GS. Shimizu để thảo luận, trao đổi, xây dựng lộ trình về vấn đề này đúng theo quy trình làm việc giữa VASS và JICA.
Nguyễn Thu Hà
