Cuốn sách mà độc giả cầm trên tay là kết quả nghiên cứu đề tài khoa học cấp Bộ của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam “Mối quan hệ mẹ chồng- nàng dâu trong gia đình vùng đồng bằng sông Hồng hiện nay” do TS. Lê Ngọc Lân cùng nhóm nghiên cứu thực hiện trong hai năm 2017-2018. Các tác giả đã tập hợp được nguồn tài liệu khá phong phú từ các kết quả nghiên cứu về chủ đề mẹ chồng – nàng dâu, từ việc thay đổi mô hô hình sắp xếp nơi ở, vị thế mẹ chồng – nàng dâu trong gia đình, quan niệm về đạo hiếu và nghĩa vụ chăm sóc bố mẹ của con cái,…
Kết quả nghiên cứu tại một số địa bàn đã nhận diện được thực trạng mối quan hệ mẹ chồng – nàng dâu trên các khía cạnh cụ thể về kinh tế, cuộc sống gia đình, chăm sóc và giá dục con/cháu ở đồng bằng sông Hồng. Chẳng hạn, đã có sự chuyển giao dần từ mẹ chồng sang con dâu vai trò quản lý ngân quỹ chi tiêu của gia đình hoặc cùng chia sẻ; mâu thuẫn mẹ chồng – con dâu chủ yếu nảy sinh từ các thói quen sinh hoạt hàng ngày, cách chăm sóc nuôi dạy các cháu. Việc chung sống cùng nhau tuy có làm nảy sinh một số mâu thuẫn nhưng cũng làm tăng khả năng thống nhất giữa mẹ chồng và con dâu tùy theo đặc điểm của mẹ chồng/con dâu. Đồng thời khẳng định rằng, biến đổi xã hội đã đạt được thông qua quá trình công nghiệp hóa và hiện đại hóa cùng những chính sách xã hội khác đã tạo ra những bước chuyển về quan hệ mẹ chồng – con dâu, không chỉ từ trong nhận thức mà cả trong những ứng xử hàng ngày, theo hướng bình đẳng, tự chủ hơn ở mỗi bên.
Tuy đã có những bài viết bàn về các vấn đề này nhưng đây là những vấn đề mới chưa được nghiên cứu sâu ở Việt Nam một cách hệ thống và khoa học, vì vậy đây là những đóng góp khoa học tốt cho việc nghiên cứu các mối quan hệ gia đình ở Việt Nam.
Trên cơ sở phân tích các dữ liệu từ thực tiễn, các tác giả đã nên lên những giải pháp nhằm giảm thiểu mâu thuẫn và xung đột giữa mẹ chồng và con dâu. Các giải pháp này có tính thực tiễn cao. Kết quả nghiên cứu cũng là nguồn tư liệu tốt phục vụ cho các cơ sở đào tạo, nghiên cứu về chủ đề quan hệ gia đình trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam.
GS.TS. Nguyễn Hữu Minh
Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Gia đình và Giới
Nguồn: Lời giới thiệu trong ấn phẩm
Nhà xuất bản Khoa học xã hội
