Là một khu vực rộng lớn, giàu tài nguyên, đa văn hóa và dân tộc, với 33 quốc gia sớm giành độc lập, chủ quyền, Mỹ Latinh có truyền thống khá ổn định về chinh trị, kinh tế, ngoại giao và có vị thế quan trọng trên thế giới. Tuy nhiên, thời gian gần đây, bối cảnh chung cũng như tình hình chính trị Mỹ Latinh có nhiều điểm mới với những biến động quy mô và đột ngột khiến vai trò của khu vực bị ảnh hưởng. Những thay đổi chính trị và kinh tế ở Mỹ Latinh đã làm phân hóa giai tầng trở nên sâu rộng, mạnh mẽ và bất ổn xã hội gia tăng. Bên cạnh đó, trong quan hệ quốc tế, Mỹ Latinh cũng chịu nhiều tác động với những thay đổi phức tạp của bối cảnh quốc tế, đồng thời các quốc gia như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nga, Anh Pháp, Đức… cùng đều chú trọng phát triển quan hệ để khẳng định vai trò nhất định trong khu vực này.
Để góp phần xác định, đánh giá đúng được bối cảnh, thực trạng và xu hướng chính trị, từ đó xác định vị thế, vai trò là thực lực của khu vực Mỹ Latinh hiện nay, năm 2022, Nhà xuất bản Khoa học xã hội xuất bản cuốn sách chuyên khảo “Một số vấn đề chính trị nổi bật của khu vực Mỹ Latinh hiện nay” do TS. Nguyễn Anh Hùng làm chủ biên. Đây là kết quả đề tài cấp Bộ của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam do Viện Nghiên cứu châu Mỹ là đơn vị chủ trì và TS. Nguyễn Anh Hùng làm chủ nhiệm.
Ngoài Lời nói đầu và Kết luận, nội dung chính của cuốn sách được kết cầu thành 3 Chương:
Chương 1. Bối cảnh chung của khu vực Mỹ Latinh hiện nay
Trong chương này, nhóm tác giả khái quát bối cảnh kinh tế, xã hội và quan hệ quốc tế của khu vực Mỹ Latinh hiện nay và cho rằng có rất nhiều thay đổi và biến động phức tạp. Sau những tiến bộ về kinh tế và xã hội trong thập kỷ đầu của thế kỷ XXI, các quốc gia Mỹ Latinh phải đối mặt với một số bẫy phát triển đang cản trở quá trình tăng trưởng bền vững của khu vực. Bên cạnh đó, các định chế xã hội ở các quốc gia trong khu vực còn yếu ớt, bất bình đẳng trong khu vực mang tính cấu trúc, phân cực chính trị và nạn tham nhũng diễn ra ở nhiều quốc gia, chi tiêu của khu vực tư nhân bị thắt chặt và dòng đầu tư nước ngoài có xu hướng không tăng hoặc giảm…Chính những điều này đã tác động tiêu cực đến niềm tin của người dân vào nhà nước và bộ máy lãnh đạo.
Chương 2. Thực trạng chính trị của khu vực Mỹ Latinh hiện nay
Nhóm tác giả đi sâu phân tích tình hình chính trị khu vực Mỹ Latinh dựa trên những biểu hiện và đặc điểm chính trị điển hình như: (i) Khủng hoảng chính trị và thể chế; (ii) Thay đổi tương quan lực lượng cánh tả - cánh hữu; (iii) Tham nhũng và biểu tình chinh trị; (iv) Những bất lợi và bất ổn khó dự báo. Điểm nổi bật của chương này là nhóm nghiên cứu tập trung phân tích một số vấn đề nổi bật làm nên bản sắc củathực trạng Mỹ Latinh hiện nay: Thứ nhất, là sự suy yếu của phong trào cánh tả và sự trỗi dậy của cánh hữu, cánh trung; Thứ hai, là sự mâu thuẫn và chia rẽ đảng phái gay gắt, đầy bất ngờ về quan điểm, tư tưởng, mục tiêu, thành viên, cương lĩnh, chính sách và hoạt động, quan hệ được thực hiện bởi các đảng phái, liên minh, ban lãnh đạo và chính bản thân mỗi đảng viên; Thư ba, là sự tha hóa và lạm dụng quyền lực, vừa phổ biến vừa đặc trưng, với các vấn đề và biểu hiện cơ bản; Thứ tư, là sự liên kết chính trị quốc tế, thể hiện cả trong liên kết chính trị giữa các quốc gia khu vực Mỹ Latinh lẫn liên kết các quốc gia đó hoặc toàn bộ khu vực với phần còn lại của thế giới
Chương 3. Xu hướng chính trị của khu vực Mỹ Latinh hiện nay
Cùng với những phân tích về tác động của thực trạng chính trị đối với kinh tế, xã hội và với quan hệ quốc tế, các tác giả nhận định các xu hướng chính trị tiêu biểu nhất của khu vực Mỹ Latinh hiện nay. Đó là sự suy yếu và thay đổi mạnh của cánh tả - cả về quan điểm, tư tưởng, quyền lực, thành viên lẫn tổ chức hoạt động và quan hệ chính trị, đồng thời là sự lên ngôi của cánh hữu, cánh trung, độc lập và sự đa dạng hóa các liên kết chính trị quốc tế… Việc xem xét, nghiên cứu tất cả bối cảnh chúng, thực trạng và xu hướng chính trị của khu vực Mỹ Latinh hiện nay, nhóm nghiên cứu cho rằng Việt Nam có thể tham khảo, tiếp thu những kinh nghiệm, những vấn đề tích cực trong chính trị nội bộ và trong việc định hướng, xác lập quan hệ hữu nghị, hợp tác, ổn định và phát triển với các quốc gia Mỹ Latinh.
Cuốn sách là công trình nghiên cứu công phu và tâm huyết của tập thể tác giả. Chủ đề nghiên cứu của công trình khá rộng, đa dạng, phức tạp và tương đối mới rất cần tư duy và sự cập nhật, hệ thống và liên kết cao của tập thể tác giả. Hy vọng với những nội dung trên, đây sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích, có giá trị cả về lý thuyết và khoa học thực tiễn đáp ứng nhu cầu của độc giả quan tâm.
Xin trân trọng giới thiệu!
Nguyễn Minh Hồng
Nhà xuất bản Khoa học xã hội
