Chiến lược phát triển Viện Hàn lâm Khoa học
xã hội Việt Nam
giai đoạn 2011 – 2020 tập trung vào các mục
tiêu cơ bản sau đây:
Một
là, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trở thành một trung tâm quốc gia hàng đầu về nghiên cứu cơ bản, tham mưu chính sách cũng như đào
tạo các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, có những đóng góp thực sự quan trọng
trong việc cung cấp căn cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chủ trương của
Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; có uy tín cao trong nước và quốc tế;
có vị thế, vai trò quan trọng trong sự nghiệp tiếp tục đổi mới toàn diện đất nước
giai đoạn 2011 – 2020 và những thập niên tiếp theo.
Hai
là, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học của Viện cả về số
lượng và
chất lượng, xây dựng
đội ngũ chuyên gia có trình độ cao, các nhà khoa học kế cận có triển vọng, có
khả năng giải quyết các nhiệm vụ khoa học quan trọng, tham gia có hiệu quả vào hợp tác và hội nhập quốc tế.
Ba
là, công bố
những công trình nghiên cứu trọng điểm
có giá trị cao để khẳng định vai trò, uy tín và ảnh hưởng của Viện
đối với đời sống khoa học nước nhà, được sử dụng vào các hoạt động lãnh đạo, quản
lý của Đảng và Nhà nước, vào sự nghiệp giáo dục và đào tạo, góp phần phát triển
kho tàng trí tuệ của khoa học xã hội Việt Nam nói riêng và văn hoá Việt Nam nói
chung.
Bốn
là, tiếp tục củng cố và phát huy vai trò chủ đạo, nòng cốt vốn có của
Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam trong một số lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn
mà các trung tâm nghiên cứu và đào tạo khác ngoài Viện không thể thay thế được,
như khảo cổ học, dân tộc học, nghiên cứu tôn giáo, nghiên cứu Hán Nôm, nghiên cứu
quốc tế,… Phấn đấu đến năm 2020 đưa một số lĩnh vực khoa học chủ chốt vốn là thế
mạnh của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đạt trình độ khu vực và thế giới.
II.
Một số
khâu đột phá chiến lược
Trong
giai đoạn 2011 – 2020, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cần tập trung thực hiện các
khâu đột phá chiến lược sau đây:
Thứ
nhất, phát triển đồng bộ tiềm lực khoa học xã hội vững mạnh, đặc biệt là
đội ngũ cán bộ nghiên cứu
và quản lý khoa học có trình độ cao, chuyên gia đầu ngành trong từng lĩnh vực
khoa học xã hội.
Thứ
hai, xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật hiện đại phục vụ nghiên cứu,
đào tạo, tham mưu và tư vấn chính sách; trong đó, đặc biệt chú trọng nâng cấp
và hiện đại hoá hệ thống thư viện – tư liệu, hoàn thiện Cổng thông tin điện tử
của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cũng như các Cổng thành viên (cả tiếng Việt và tiếng Anh) ngang tầm khu vực và thế giới.
Thứ
ba, đổi mới căn bản cơ chế quản lý khoa học, phân bổ đầu tư và sử dụng ngân sách Nhà nước có trọng tâm, trọng điểm nhằm phát huy tính dân chủ, tự
chủ và sáng tạo của các nhà khoa học, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác tổ
chức và quản lý các hoạt động nghiên cứu khoa học xã hội.
Thứ tư,
tăng cường và mở rộng hợp tác và hội nhập quốc tế
nhằm quảng bá những thành tựu phát triển,
các giá trị văn hoá của con người và dân tộc Việt Nam trong lịch sử cũng
như hiện tại với cộng đồng thế giới; đồng thời, chọn lọc và tiếp thu những thành tựu, tinh hoa của khoa học
xã hội thế giới để phát triển hơn nữa nền khoa học xã hội nước nhà nói chung, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nói riêng.
Thứ
năm, xây dựng và thực thi
một chính sách cán bộ đúng đắn, chú trọng đào tạo lực lượng chuyên gia và cán bộ kế cận, thu hút các nhà
khoa học có trình độ cao ở trong và ngoài nước, nhằm
phát triển đội ngũ cán bộ khoa học xã hội hùng hậu cả về số lượng và
chất lượng, đủ sức giải quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra, đồng
thời hướng tới việc sáng tạo những công trình khoa học đạt chuẩn quốc gia, khu
vực và thế giới.
III.
Định hướng, nhiệm vụ nghiên cứu trong
Chiến lược phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020
1.
Định hướng nghiên cứu
Nhằm góp phần thực hiện thắng lợi Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011), Chiến lược phát triển
kinh tế - xã hội 2011 – 2020 và kế hoạch
5 năm 2011- 2015 được Đại hội XI của Đảng thông qua, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội
Việt Nam phải tiếp tục nghiên cứu, luận giải
những vấn đề có tầm
chiến lược, căn bản mà giai đoạn trước đã đặt ra nhưng
giải quyết chưa thấu đáo; đồng thời, tiếp tục nghiên cứu những vấn đề mới đặt ra trong giai đoạn 2011 – 2020; tham gia chuẩn bị các Văn kiện Đại hội
XII, XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đặc biệt, các hướng nghiên cứu cần thể hiện được tầm nhìn
dài hạn – đến năm 2050, nhằm trả lời câu hỏi: Việt Nam
phải làm gì và làm thế nào để vượt qua bẫy thu nhập trung bình và đến giữa thế kỷ XXI trở thành một nước công nghiệp phát
triển bền vững?
Mục tiêu phát triển dài hạn của nước
ta đòi hỏi Chiến lược phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phải tập trung
nghiên cứu, luận giải một cách kịp thời, khoa học và phù hợp với đặc điểm kinh
tế - xã hội Việt Nam để có những bước đi tạo nền tảng ban đầu cần thiết ngay
trong giai đoạn 2011 – 2020.
Với cách tiếp cận trên, định hướng nghiên cứu khoa học của Chiến lược phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam giai
đoạn 2011 – 2020 là:
Thứ nhất, tập
trung nghiên cứu, giải đáp những vấn đề
lý luận và thực tiễn cơ bản của sự phát triển đất nước theo định hướng xã hội
chủ nghĩa nhằm xây dựng một nước Việt Nam “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng,
văn minh” trong tiến trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá rút ngắn và hội nhập quốc tế dưới tác động của
toàn cầu hoá.
Thứ hai, cụ thể hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn đặt ra
trong Văn kiện Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam; đồng thời, góp phần cung cấp luận cứ khoa học cho việc thực hiện
thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội nước ta giai đoạn 2011 –
2020; tham gia tổng kết thực tiễn 25 và 30 năm đổi mới và xây dựng cơ sở khoa học cho các giai đoạn phát triển tiếp theo.
Thứ ba, đẩy
mạnh nghiên cứu tất cả các lĩnh vực của
đời sống xã hội, từ kinh tế, chính trị đến văn hoá – xã hội – môi trường, trong đó đặt
con người vào vị trí trung tâm của sự phát triển. Đi sâu nghiên cứu mối quan hệ giữa các trụ cột của
phát triển bền vững, giữa tăng trưởng kinh tế với các vấn đề văn hóa, xã hội, bảo
vệ môi trường, …
2.
Những nhiệm vụ nghiên cứu
Nhằm đáp ứng
yêu cầu lãnh đạo và quản lý đất nước, phát triển tiềm lực khoa học
của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, góp phần đẩy mạnh sự nghiệp
giáo dục - đào tạo và phổ biến tri thức khoa học xã hội và nhân văn
cho nhân dân, trong giai đoạn 2011 – 2020, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cần tập
trung nghiên cứu, luận giải những nhiệm vụ
cơ bản sau đây:
2.1.
Đẩy mạnh nghiên cứu các vấn đề quốc tế: bản chất, đặc điểm và xu
thế biến đổi của thế giới đương đại; những dự báo khoa học về sự
điều chỉnh, thay đổi chiến lược, chính sách phát triển của các
nước, nhất là các nước lớn có ảnh hưởng đến cục diện chính trị và trật
tự kinh tế thế giới, có
tác động mạnh đến lĩnh vực kinh tế, chính trị, an ninh và quốc
phòng, đối ngoại… của Việt Nam.
2.2.
Nghiên cứu với tư duy đổi mới những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác -
Lênin, khẳng định có căn cứ khoa học vững
chắc (chú ý liên hệ, so sánh với các lý thuyết phát triển mới)
những nguyên lý còn giữ nguyên giá trị cần được bảo vệ, kế thừa,
bổ sung, phát triển và vận dụng sáng tạo trong bối cảnh mới của
thời đại và đất nước.
2.3.
Tiếp tục nghiên cứu toàn diện, có hệ thống và sâu sắc hơn tư tưởng Hồ
Chí Minh, làm sáng tỏ quan điểm của Người về mục tiêu đích thực, bản
chất nhân đạo và nhân văn của chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; những kiến giải sáng tạo, độc đáo
của Hồ Chí Minh về giai cấp và dân tộc, về dân chủ và pháp quyền,
về đảng cầm quyền, về phương thức kết hợp giữa sự phát triển kinh tế
và phát triển xã hội, về vai trò soi đường của văn hóa trong phát
triển…
2.4.
Nghiên cứu các trào lưu tư tưởng tiến bộ của nhân loại nhằm tìm ra những
yếu tố hợp lý trong các lý thuyết phát triển đương đại của thế
giới.
2.5.
Tổng kết thực tiễn 30, 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới toàn diện ở Việt Nam.
2.6. Nghiên cứu, luận giải khoa học những vấn đề lý luận và thực
tiễn mới trong các Văn kiện Đại hội XI của Đảng Cộng sản Việt Nam.
2.7.
Nghiên cứu những vấn đề mới của sự phát triển đồng bộ thể chế kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn đến năm 2050.
2.8. Nghiên cứu cơ sở lý luận
và thực tiễn về phát triển bền vững; về công
nghiệp hóa, hiện đại hóa rút ngắn ở Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020 và tầm nhìn
đến năm 2050; về tái cấu trúc nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình
tăng trưởng đặt trong bối cảnh thế giới hiện nay.
2.9.
Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn mới về Đảng cầm quyền.
2.10.
Nghiên cứu những vấn đề mới về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt
Nam của dân, do dân và vì dân; về xã hội dân sự; về thực hiện dân chủ của nhân dân trong các lĩnh vực của đời sống xã hội…
2.11.
Tiếp tục nghiên cứu những vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa dân tộc Việt
Nam
và tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại dưới tác động của toàn cầu hóa và hội nhập
quốc tế, về xây dựng chuẩn mực
văn hóa.
2.12.
Nghiên cứu những định hướng về phát triển, quản lý giáo dục và đào tạo, khoa học
và công nghệ phục vụ phát triển đất nước giai đoạn 2011 – 2020.
2.13.
Nghiên cứu các vấn đề về mô hình, cơ cấu và biến đổi xã hội, thể chế phát triển
và quản lý xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa giai đoạn 2011 – 2020.
2.14.
Nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn mới về dân tộc và tôn giáo ở Việt Nam
giai đoạn 2011 – 2020.
2.15.
Nghiên cứu cơ bản, toàn diện về con người và phát triển con người Việt Nam
trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; về phát triển
nguồn nhân lực.
2.16.
Nghiên cứu các vấn đề mới về quốc phòng, an ninh.
2.17.
Nghiên cứu những vấn đề về phát triển bền vững vùng, liên kết vùng.
2.18.
Nghiên cứu các vấn đề trọng điểm về sử học, khảo cổ học, dân tộc
học học, văn học, ngôn ngữ, tôn giáo, nghiên cứu lý thuyết và triển
khai biên soạn Bách khoa thư Việt Nam…
2.19.
Tiếp tục nghiên cứu, biên soạn và xuất bản một số công trình trọng điểm quốc gia
tiêu biểu cho tinh hoa của khoa học xã hội Việt Nam.
