 |
Tới dự Hội thảo có GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Bùi Nhật Quang, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Phạm Văn Đức, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Liên Chi hội Nhà báo Viện Hàn lâm; Thủ trưởng các cơ quan tham mưu giúp việc Chủ tịch Viện Hàn lâm; Đại diện Lãnh đạo các đơn vị trực thuộc cùng các cán bộ công tác tại Tạp chí của các viện nghiên cứu chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm. Ngoài ra, Hội thảo vinh dự được đón tiếp TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai; PGS.TS. Lê Quốc Hội, Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế và Phát triển, Đại học Kinh tế quốc dân.
Hội nghị do GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, PGS.TS. Phạm Văn Đức và PGS.TS. Nguyễn Ngọc Hà điều hành.
Phát biểu khai mạc Hội thảo, thay mặt Thường vụ Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm, GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm đã nhiệt liệt chúc mừng các nhà báo đang công tác tại 34 tạp chí thuộc Viện Hàn lâm nhân ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam; khẳng định vai trò quan trọng của các tạp chí trong công bố các kết quả nghiên cứu khoa học và chuyển tải các tri thức khoa học đến với cộng đồng khoa học và độc giả trong nước và quốc tế, góp phần vào thành tích chung của Viện Hàn lâm. Không chỉ có vậy, các tạp chí còn là diễn đàn của các nhà khoa học thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn trong việc thông tin, trao đổi và tranh luận học thuật. Tuy nhiên, hiện nay, các tạp chí cũng đứng trước rất nhiều vấn đề, như: chất lượng các tạp chí chưa đồng đều, việc đổi mới và nâng cấp các tạp chí chưa theo kịp yêu cầu của sự phát triển chung, tính hội nhập chưa cao trong bối cảnh hội nhập và toàn cầu hóa hiện nay; công tác phát hành, quảng bá chưa đạt kết quả như mong muốn. GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn mong muốn, tại Hội thảo, các đại biểu sẽ tập trung đánh giá thực trạng tạp chí của mình và hệ thống tạp chí của Viện Hàn lâm dựa trên các tiêu chí của hai hệ thống đánh giá khoa học chủ yếu là Scopus và ISI; góp ý hoàn thiện Dự thảo Quy chế hoạt động tạp chí Viện Hàn lâm; và góp ý, phản biện về việc xây dựng báo Điện tử của Viện Hàn lâm.
Tại Hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận về ba chủ đề chính:
Thứ nhất, những vấn đề về thực trạng hoạt động của các tạp chí hướng theo tiêu chuẩn quốc tế: các đại biểu đã phân tích và chỉ rõ những điểm đạt được, những điểm tiệm cận và những điểm chưa đạt được của các tạp chí Viện Hàn lâm đối chiếu với các tiêu chuẩn quốc tế dành cho các tạp chí khoa học theo tiêu chí đánh giá của Scopus và ISI trên các phương diện chủ yếu là (1) Chính sách của tạp chí; (2) Tính quốc tế và đa dạng của Hội đồng biên tập; (3) Chất lượng bài báo; (4) Công tác thẩm định và xét duyệt; (5) Công tác biên tập và xuất bản; và (6) Mức độ trích dẫn và sự sẵn có của nội dung trực tuyến. Bên cạnh khẳng định những ưu điểm của hệ thống tạp chí trong việc giữ vững tôn chỉ, mục đích, các đại biểu cũng đề xuất nhiều kiến nghị nhằm đổi mới và nâng cấp tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế mà các tạp chí tại Viện Hàn lâm có thể thực hiện sớm, như: xây dựng quy trình làm việc thống nhất của các tạp chí; tuân thủ đầy đủ các quy định về hình thức trình bày, quy trình tiếp nhận bản thảo, biên tập, xuất bản; hoàn thiện quy chế làm việc của Hội đồng biên tập; nâng cấp website của tạp chí,...
Thứ hai, về Dự thảo quy chế tổ chức và hoạt động của các tạp chí thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (Dự thảo quy chế), Hội thảo đã thảo luận sôi nổi về vai trò, vị trí, cơ chế và kinh phí hoạt động của Hội đồng biên tập; về việc tạo lập quỹ nhuận bút, quỹ phản biện được thể hiện trong Dự thảo quy chế. Các ý kiến đều nhất trí khẳng định, Dự thảo quy chế đã tạo ra cơ chế tự chủ cho các tạp chí trong việc tạo lập quỹ nhuận bút, quỹ phản biện, tăng cường vai trò của Hội đồng biên tập, ban biên tập; qua đó, nâng cao chất lượng bài viết đăng trên tạp chí.
 |
|
|
|
 |
Thứ ba, về Dự thảo xây dựng Báo điện tử của Viện Hàn lâm, Hội thảo đã được nghe PGS.TS. Bùi Nhật Quang, Ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm trình bày một số vấn đề sơ bộ về việc thành lập Báo Điện tử Viện Hàn lâm như: vị trí của báo điện tử trong hệ thống các cơ quan báo chí của Viện Hàn lâm; tôn chỉ, mục đích và một số nhiệm vụ đặc thù; mô hình tổ chức và cơ chế tài chính,... và trình chiếu phiên bản chạy thử của Báo điện tử. Các ý kiến tại Hội thảo đều khẳng định tầm quan trọng của Báo điện tử trong xu hướng phát triển của báo chí hiện nay, ủng hộ sự ra đời của Báo điện tử Viện Hàn lâm và đã đóng góp nhiều ý kiến về xác định thương hiệu, xây dựng nội dung cũng như về tên gọi của Báo điện tử.
PGS.TS. Lê Quốc Hội, Tổng biên tập Tạp chí Kinh tế và Phát triển đã chia sẻ những kinh nghiệm trong hoạt động Tạp chí để nâng cấp theo chuẩn quốc tế, là: (1) Thu hút và phát huy được tiềm năng của Hội đồng biên tập chất lượng cao; (2) Có quy trình, quy chế cho công tác biên tập, phản biện; (3) Chú trọng chất lượng bài viết, tăng số lượng bài đặt tác giả có uy tín; (4) Tăng cường công tác quảng bá, giới thiệu Tạp chí ra cộng đồng quốc tế; (5) Tăng cường xây dựng và bồi dưỡng đội ngũ biên tập viên chuyên trách; (6) Xây dựng lộ trình và mục tiêu cụ thể để nâng cấp Tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế.
Theo PGS.TS. Vũ Hùng Cường, Trưởng ban Ban Kế hoạch – Tài chính, các tạp chí cần tham khảo kinh nghiệm của một số tạp chí bên ngoài Viện Hàn lâm: Thu phí phản biện để nâng cao chất lượng đầu vào của tạp chí; mở rộng hình thức xuất bản; tăng cường các hoạt động dịch vụ báo chí; chi trả nhuận bút tác giả bằng sản phẩm (tạp chí).
Toàn cảnh Hội thảo
Phát biểu kết luận Hội thảo, PGS.TS. Phạm Văn Đức khẳng định, đổi mới và nâng cấp các tạp chí khoa học tại Viện Hàn lâm theo tiêu chuẩn quốc tế là nhu cầu cấp thiết, không thể đảo ngược và là công việc mà các tạp chí phải tiến hành ngay. PGS. Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm đánh giá cao ý kiến đóng góp của các đại biểu tham dự trong việc nâng cao chất lượng tạp chí, đổi mới và nâng cấp tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế cũng như đối với Báo Điện tử Viện Hàn lâm. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch nhấn mạnh, để việc đổi mới và nâng cao chất lượng tạp chí sớm đi vào thực chất cần sự quyết tâm của lãnh đạo các viện chuyên ngành, lãnh đạo tạp chí và toàn thể biên tập viên, nhân viên tại các tạp chí. Bên cạnh việc yêu cầu các tạp chí tuân đủ đầy đủ các yêu cầu về hình thức, thực hiện nghiêm túc quy trình biên tập, phản biện, Phó Chủ tịch Phạm Văn Đức cũng khẳng định, Viện Hàn lâm sẽ sớm ban hành các quy định thống nhất mang tính chuẩn hóa cao trong hoạt động tác nghiệp tại các tạp chí.
Về việc nâng cấp tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế, Phó Chủ tịch nhất trí với các ý kiến đánh giá khi cho rằng, đây là một quá trình lâu dài, gồm nhiều bước, đòi hỏi phải có kế hoạch và lộ trình cụ thể, trước hết căn cứ vào năng lực, uy tín của tạp chí và ý chí quyết tâm của lãnh đạo tạp chí; và khẳng định Viện Hàn lâm sẽ tập trung nghiên cứu, đầu tư để nâng cấp một/một số tạp chí theo tiêu chuẩn quốc tế trong thời gian tới. Phó Chủ tịch cũng gợi mở nhiều giải pháp nhằm nâng cao chất lượng bài viết (thông qua kết quả đề tài nghiên cứu các cấp), đa dạng hóa và quốc tế hóa Hội đồng biên tập (thông qua uy tín và mối quan hệ của các lãnh đạo viện chuyên ngành và lãnh đạo tạp chí với các nhà khoa học nước ngoài mà viện có hợp tác, trao đổi khoa học), nâng cao chất lượng phản biện, nâng cao chất lượng bài viết bằng tiếng nước ngoài cũng như việc đổi mới cơ chế tài chính, đa dạng hóa các nguồn thu cho tạp chí.
Về việc xuất bản Báo Điện tử Viện Hàn lâm, Phó Chủ tịch Phạm Văn Đức đánh giá cao các ý kiến trao đổi về tên gọi, nội dung nhằm thể hiện "tính thương hiệu" Viện Hàn lâm trong hệ thống báo chí nói chung và mong muốn tiếp tục nhận được các ý kiến đóng góp cho sự phát triển của ấn phẩm đặc biệt này.
Hội thảo “Đổi mới và nâng cấp tạp chí khoa học xã hội theo tiêu chuẩn quốc tế” kết thúc thành công. Các ý kiến và nội dung trao đổi tại Hội thảo sẽ sớm được hiện thực hóa, nhằm góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng tạp chí qua đó xây dựng tạp chí của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ngày càng phát triển, đáp ứng được các yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế trong tình hình hiện nay./.
Nguyễn Thu Hà
