GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam đã giới thiệu khái quát về Viện Khoa học xã hội Việt Nam và báo cáo tình hình hoạt động nghiên cứu khoa học và đầu tư xây dựng cơ bản của Viện giai đoạn 2006 – 2012 với Bộ trưởng và Đoàn công tác. Chủ tịch Viện nhấn mạnh, Viện Khoa học xã hội Việt Nam là cơ quan sự nghiệp thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng nghiên cứu những vấn đề cơ bản về khoa học xã hội, cung cấp các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đường lối, chiến lược, quy hoach, kế hoạch và chính sách phát triển nhanh, bền vữngđất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa; thực hiện dịch vụ vấn về chính sách phát triển; đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao về khoa học xã hội; tham gia phát triển tiềm lực khoa học xã hội trong cả nước.
Hiện tại Viện có 34 viện và trung tâm nghiên cứu trực thuộc, 6 cơ quan giúp việc Chủ tịch Viện, 5 cơ quan sự nghiệp trong đó có Học viện Khoa học xã hội là cơ quan đào tạo tiến sĩ và thạc sĩ thuộc các chuyên ngành của khoa học xã hội và nhân văn và Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam. Viện có 2 nhà xuất bản, 32 tạp chí chuyên ngành tiếng Việt, 02 tạp chí chuyên ngành tiếng Anh gắn với các viện nghiên cứu. Hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện tập trung giải quyết các nhiệm vụ thường xuyên và đột xuất do Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao cũng như các chương trình, đề tài khoa học được phê duyệt hàng năm. Các công trình đã tập trung nghiên cứu các vấn đề khoa học cơ bản, nổi bật theo các khối: khoa học xã hội, khoa học nhân văn, khoa học quốc tế và vùng, đồng thời gắn với yêu cầu chính trị và yêu cầu thực tiễn của cuộc sống đặt ra, như nghiên cứu vấn đề đổi mới mô hình tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế; nghiên cứu bổ sung, sửa đổi Hiến pháp 1992; nghiên cứu về sở hữu đất đai, vấn đề an sinh xã hội, dân tộc, tôn giáo và các vấn đề liên quan đến chủ quyền biển đảo của Việt Nam… Định kỳ hàng tháng, hàng quý Viện đã có báo cáo về tình hình quốc tế, tình hình kinh tế - xã hội trong nước làm tài liệu tham khảo cho các đồng chí lãnh đạo cấp trên; góp phần vào các khuyền nghị và điều chỉnh chính sách phát triển kinh tế - xã hội nhằm thích ứng tốt với các biến động của bối cảnh kinh tế trong nước và thế giới. Trong năm 2012, Viện đã tổ chức thành công 2 hội thảo quốc tế lớn, có ý nghĩa quan trọng đối với đất nước, được dư luận đánh giá rất cao, đó là Hội nghị thường niên lần thứ nhất về khoa học xã hội của ba nước Việt Nam - Lào – Campuchia (tháng 7.2012 tại Đà Nẵng) và Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ tư (tháng 11.2012, tại Hà Nội). Viện đã kết hợp với các bộ, ngành và địa phương (Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Giao thông và Vận tải, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Tập đoàn Điện lực Việt Nam; các tỉnh Sơn La, Thừa – Thiên – Huế, Bình Dương, Nghệ An…) cùng thực hiện các chương trình nghiên cứu khoa học và tư vấn chính sách… Công tác điều tra cơ bản, khảo sát tình hình kinh tế, xã hội, văn hóa, môi trường luôn được coi là một phần quan trọng trong hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện.
Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, trong những năm qua Viện đã kết hợp một cách hợp lý giữa xây dựng mới, đầu tư chiều sâu các hệ thống thiết bị với cải tạo sửa chữa, mua sắm thiết bị tăng cường năng lực nghiên cứu, từng bước cải thiện, nâng cao điều kiện làm việc cho cán bộ nhưng do lượng kinh phí được giao quá ít nên Viện không đạt tiến độ theo kế hoạch, như xây trụ sở làm việc các viện vùng đồng thời phối hợp với tỉnh để đào tạo các kiến thức về khoa học xã hội và nhân văn, quản lý kinh tế, xã hội cho cán bộ địa phương (như xây dựng cơ sở nghiên cứu và đào tạo Viện Phát triển bền vững vùng Trung Bộ tại Đà Nẵng, Viện Phát triển bền vững vùng Nam Bộ tại Thành phố Hồ Chí Minh, Viện Phát triển bền vững vùng Tây Nguyên tại Buôn Mê Thuột), cải tạo nâng cấp Học viện Khoa học xã hội tại Hà Nội… Hiện nay Viện được Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ quốc tế xây dựng Trung tâm tư liệu thư viện và nhà làm việc của Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào, để Dự án hoàn thành đúng tiến độ, Viện đề nghị được quan tâm cấp kinh phí theo đúng kế hoạch và thỏa thuận hợp tác giữa hai Chính phủ. Để đáp ứng được nhiệm vụ của Đảng và Nhà nước giao, Viện kiến nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiếp tục quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện và kiểm tra, giám sát thường xuyên để cùng tháo gỡ khó khăn, giúp Viện hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Sau khi nghe báo cáo của Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam, các ý kiến phát biểu của lãnh đạo cấp vụ, viện của hai cơ quan, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh nhấn mạnh: Giữa Bộ KH&ĐT và Viện KHXH Việt Nam có một điểm chung cơ bản trong quá trình xây dựng chính sách phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó, Viện là cơ quan nghiên cứu, tư vấn chính sách, Bộ là cơ quan trực tiếp tham mưu chính sách cho Đảng và Nhà nước. Điều này là cơ sở hợp tác giữa Bộ và Viện trong nhiều lĩnh vực. Trên thực tế, thời gian qua hai cơ quan đã có một số hợp tác thông qua các thỏa thuận đơn lẻ giữa các đơn vị trực thuộc. Vì vậy, trong thời gian tới, Bộ và Viện cùng bàn bạc, sớm xây dựng thỏa thuận hợp tác, chia sẻ thông tin và kinh nghiệm để cùng nhau góp phần cho sự phát triển chung của đất nước.
Bộ trưởng đánh giá cao đóng góp của Viện KHXH Việt Nam đối với sự phát triển của đất nước, đặc biệt trong các chính sách phát triển lớn của Đảng và Nhà nước đều có các luận cứ khoa học do Viện cung cấp.
Đối với việc bố trí vốn đầu tư phát triển cho Viện, Bộ trưởng tuyên bố ủng hộ mạnh mẽ đối với Viện theo đúng tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 (Khóa XI) về phát triển khoa học và công nghệ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, Chiến lược phát triển khoa học và công nghệ giai đoạn 2011-2020 và đúng theo đường lối của Đảng hướng tới nền kinh tế tri thức. Giao các vụ, cơ quan chức năng của Bộ tham mưu vận dụng nhiều nguồn vốn, kể cả ODA, tăng cường hỗ trợ và chia sẻ với Viện Khoa học xã hội Việt Nam để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao./.
Nguyễn Vũ
