Lễ Kỷ niệm 20 năm thành lập Viện Nghiên cứu Châu Mỹ (1993-2013)

Tham dự lễ kỷ niệm, về phía Việt Nam có: GS.TS. Võ Khánh Vinh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Hội đồng thi đua khen thưởng Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; Đại diện các Viện nghiên cứu trong và ngoài Viện Hàn lâm, các Ban chức năng của Viện Hàn lâm, các trường đại học ở Hà Nội; Các đồng chí nguyên là lãnh đạo của Viện Viện Hàn lâm, các đồng chí lãnh đạo tiền nhiệm và các đồng chí đã từng công tác tại Viện Nghiên cứu Châu Mỹ nay đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khác cùng đông đảo tập thể cán bộ hiện đang công tác tại Viện Nghiên cứu Châu Mỹ.

Về phía khách quốc tế có: Bà Vittoria Cleaver, Đại sứ Brazil tại Việt Nam; Ngài Mauricio Medeiros de Assis, Tham tán Đại sứ Brazil tại Việt Nam; Ngài Gilberto Limon Enriquez, Đại sứ Mexico tại Việt Nam; Ngài Jorge Rondo’n  Uzca’tegui, Đại sứ Venezuela tại Việt Nam; Ngài Claudio Ricardo Gutierrez, Đại sứ Argentina tại Việt Nam; Ngài Alvaro Guzman, Phó Đại sứ Chile tại Việt Nam; Ngài Yukio Saita, Tham tán Nhật Bản tại Việt Nam; Ngài Kim Kie Joo, Tham tán Đại sứ Hàn Quốc tại Việt Nam; Bà Song Jung He, Bí thư Thứ nhất Đại sứ quán Hàn Quốc tại Việt Nam; Bà Amratpeet Kaur Sidhu, Bí thư Thứ nhất Đại sứ quán Singapore tại Việt Nam; Ông Andrew Champagne, đại diện Sứ quán Canada tại Việt Nam; cùng đại diện một số tổ chức quốc tế tại Việt Nam.

Trong Diễn văn khai mạc, TS. Cù Chí Lợi, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Mỹ cho biết: Tiền thân của Viện Nghiên cứu Châu Mỹ là Trung tâm Nghiên cứu Bắc Mỹ thuộc Trung tâm Khoa học xã hội và Nhân văn Quốc gia được thành lập theo quyết định số 466/TTg ngày 13 tháng 9 năm 1993 của Thủ tướng Chính phủ. Năm 2004, Chính phủ ban hành Nghị định số 26/2004/NĐ-CP ngày 15/1/2004 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Viện Khoa học xã hội Việt Nam đồng thời cho phép đổi tên Trung tâm Nghiên cứu Bắc Mỹ thành Viện Nghiên cứu Châu Mỹ.

Ngay từ năm 1994, Viện Nghiên cứu Châu Mỹ đã có Tạp chí Châu Mỹ ngày nay xuất bản hàng tháng, với mục đích tôn chỉ là công bố các công trình nghiên cứu về khoa học xã hội và nhân văn khu vực Châu Mỹ, góp phần xây dựng chính sách và cách nhìn đúng đắn về Châu Mỹ trên quan điểm của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Tạp chí Châu Mỹ ngày nay là cơ quan ngôn luận khoa học của Viện Nghiên cứu Châu Mỹ và là diễn đàn khoa học của giới nghiên cứu Mỹ, Châu Mỹ trong và ngoài nước. Cho đến nay, với 184 số tạp chí đã được xuất bản đã cho thấy Tạp chí Châu Mỹ Ngày nay đã hoạt động tích cực trong việc khai thác các bài viết từ các cán bộ nghiên cứu trong Viện và từ các cộng tác viên. Về cơ bản, các số đã in của tạp chí đã bảo đảm ra đúng kỳ, chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu của độc giả.

Trải qua 20 năm phát triển, Viện Nghiên cứu Châu Mỹ đã trưởng thành vững mạnh và có những đóng góp thực sự cho nền khoa học xã hội và phát triển đất nước, điều này được thể hiện ở các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố với cả giá trị về lý luận và thực tiễn. Viện đã chủ trì thực hiện 01 chương trình cấp Nhà nước, 05 đề tài cấp Nhà nước, 25 đề tài cấp Bộ và nhiều dự án hợp tác quốc tế. Các cán bộ của Viện đã công bố hàng chục cuốn sách và hàng trăm bài tạp chí. Viện cũng đã tổ chức hàng chục hội thảo khoa học cấp quốc tế gây được tiếng vang và sự chú ý của dư luận và các nhà hoạch định chính sách trong và ngoài nước. Ngoài ra, Viện cũng tiến hành hoặc phối hợp tiến hành nhiều cuộc điều tra khảo sát, trong đó có các cuộc điều tra đối với khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài và các doanh nghiệp xuất khẩu hàng công nghiệp, điều tra dư luận xã hội, điều tra về tình hình lao động... Các kết quả từ những cuộc điều tra trên đã cung cấp cơ sở dữ liệu tin cậy cho các nghiên cứu và là luận cứ thực tiễn quan trọng cho việc hoạch định chính sách phát triển của đất nước. 

Có thể nói, hầu hết các công trình nghiên cứu của Viện đã phân tích, đánh giá được tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của các nước Châu Mỹ, đặc biệt là tình hình kinh tế, chính trị của Hoa Kỳ, qua đó dự báo những xu hướng phát triển và tác động đến Việt Nam. Trên cơ sở đó, các công trình đã rút ra những khuyến nghị cho việc xây dựng chính sách ở Việt Nam, nhiều công trình nghiên cứu của Viện đã cung cấp các luận cứ khoa học xác đáng cho việc đề ra đường lối đổi mới phát triển kinh tế, mở cửa hội nhập và hợp tác của Việt Nam với các nước Châu Mỹ.

Thay mặt Lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, GS.TS. Võ Khánh Vinh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm đã trao tặng Bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cho Viện Nghiên cứu Châu Mỹ về những thành tựu đã đạt được trong những năm qua. Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, GS.TS. Võ Khánh Vinh nhấn mạnh: Chặng đường 20 năm qua đã chứng kiến từng bước phát triển của Viện Nghiên cứu Châu Mỹ, từ Trung tâm Nghiên cứu Bắc Mỹ với nhiều khó khăn, ban đầu chỉ hơn 10 người, sau 20 năm, Viện đã có những bước trưởng thành vượt bậc, với trên 40 cán bộ trong đó hơn 30 cán bộ làm công tác nghiên cứu. Viện đã và đang phát triển một cách toàn diện trên tất cả các lĩnh vực. Thời gian 20 năm tuy chưa quá dài nhưng cũng đủ để nhìn nhận về quá trình hình thành và phát triển của Viện. Dấu ấn của Viện trong 20 năm qua đã thể hiện qua những đóng góp hết sức quan trọng đối với đất nước, nhất là trong thời kỳ đẩy mạnh tiến trình hội nhập quốc tế.

Đối tượng nghiên cứu của Viện là khu vực Châu Mỹ rất quan trọng trong cộng đồng quốc tế. Riêng Hoa Kỳ là nền kinh tế lớn nhất thế giới, một đối tượng có tầm ảnh hưởng rộng khắp thế giới. Các nền kinh tế mới nổi như Braxin, Mexico… đang khẳng định vị thế của mình. Sự biến động của khu vực châu Mỹ đặt ra nhiều cơ hội và thách thức đối với thế giới và các khu vực, trong đó có Việt Nam. Viện Nghiên cứu Châu Mỹ đã từng bước đi sâu nghiên cứu, làm rõ vấn đề trong lịch sử phát triển, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu triển khai. Nhiều nghiên cứu của Viện đã có đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của ngành Châu Mỹ học, Hoa Kỳ học, khu vực học ở khu vực Châu Mỹ cả trên phương diện nghiên cứu lẫn đào tạo, có ý nghĩa to lớn cho việc hoạch định các đường lối chính sách của Đảng và Chính phủ, góp phần tích cực vào việc tăng cường hiểu biết giữa nhân dân Việt Nam và nhân dân các quốc gia và vùng lãnh thổ khu vực Châu Mỹ.

Trong thời gian tới, Viện Nghiên cứu Châu Mỹ nên tập trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản và nổi bật của các quốc gia và vùng lãnh thổ trong khu vực Châu Mỹ, những kinh nghiệm phát triển và những ảnh hưởng của khu vực châu Mỹ đối với Việt Nam, để đóng góp nhiều hơn nữa vào công việc hoạch định chính sách của Đảng và Nhà nước. Để phát triển ngày càng bền vững, Viện phải đặc biệt chú trọng đến công tác phát triển đội ngũ cán bộ, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Hiện nay, số cán bộ trẻ mới về công tác tại Viện rất lớn, đây là nguồn nhân lực rất quý bởi đa phần các cán bộ này được đào tạo cơ bản, có trình độ ngoại ngữ tốt, Viện cần phải tập hợp lực lượng này để xây dựng Viện Nghiên cứu Châu Mỹ ngày càng vững mạnh hơn. Mặt khác, Viện phải nỗ lực dựa trên chức năng, nhiệm vụ của mình đặt ra các nhiệm vụ nghiên cứu để có những đóng góp thực sự, hữu ích và hiệu quả cho công cuộc phát triển của Việt Nam.

Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm được nghe nhiều lời phát biểu cảm động, chân thành của các thế hệ lãnh đạo Viện Nghiên cứu Châu Mỹ. Lễ kỷ niệm là dịp để tri ân những cán bộ đã và đang góp phần xây dựng và phát triển Viện Nghiên cứu Châu Mỹ, thể hiện truyền thống tốt đẹp “uống nước nhớ nguồn”, để các thế hệ hôm nay và mai sau của Viện hiểu biết rõ hơn về truyền thống và lịch sử của Viện, vững bước nối tiếp các thế hệ đi trước xây dựng Viện ngày một phát triển hơn. Đây cũng là dịp để tri ân bạn bè trong nước và quốc tế, các đối tác và cộng tác viên đã gắn bó chặt chẽ với Viện Nghiên cứu Châu Mỹ trong suốt 20 năm qua và tiếp tục cùng sánh bước với Viện trong những chặng đường phát triển sắp tới./.

 Nguyễn Thu Hà