Đến dự buổi lễ có GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học; GS.TS. Lê Quang Thiêm, Chủ tịch Hội Ngôn ngữ học Việt Nam; GS.TS. Nguyễn Văn Khang, Chủ tịch Hội Ngôn ngữ học Hà Nội; PGS.TS. Irina Samarina, cán bộ Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàn lâm Khoa học Nga kiêm chủ nhiệm khoa Tiếng Việt, Trường Đại học quân sự Nga; GS. Olaf, Khoa Ngôn ngữ và Văn học, Trường Đại học Khoa học và Công nghệ, Na Uy; đại diện lãnh đạo các ban chức năng và đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm; đại diện các khoa Ngôn ngữ, khoa Ngữ văn, khoa ngoại ngữ của các Trường Đại học tại Việt Nam cùng sự góp mặt của các đồng chí lãnh đạo qua các thời kỳ, cán bộ hưu trí và toàn thể công chức, viên chức của Viện Ngôn ngữ học.
Cách đây 50 năm, theo Nghị định số 59/CP ngày 14-5-1968 của Hội đồng Chính phủ, Viện Ngôn ngữ học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam được thành lập trên cơ sở Tổ Ngôn ngữ học và Tổ Thuật ngữ & Từ điển khoa học. Sự kiện này đã đánh dấu một cột mốc trọng đại đối với ngành ngôn ngữ học Việt Nam. Từ khi ra đời, thông qua các hoạt động nghiên cứu đa dạng, các công trình nghiên cứu có uy tín, Viện Ngôn ngữ học đã xác lập tên tuổi một viện nghiên cứu chuyên ngành hàng đầu của đất nước, thực hiện xuất sắc nhiệm vụ nghiên cứu những vấn đề cơ bản về lý luận ngôn ngữ học và ứng dụng vào việc nghiên cứu tiếng Việt, các ngôn ngữ dân tộc thiểu số ở Việt Nam, các ngôn ngữ trong khu vực và trên thế giới; cung cấp các luận cứ khoa học cho việc hoạch định chính sách ngôn ngữ của Đảng và Nhà nước; ứng dụng các thành quả nghiên cứu khoa học vào đời sống thực tiễn xã hội; tổ chức tư vấn và tham gia đào tạo sau đại học về ngôn ngữ học, góp phần phát triển nguồn nhân lực của cả nước. Với những thành quả đó, Viện Ngôn ngữ học cũng như nhiều cán bộ của viện đã được Đảng, Nhà nước và Viện Hàn lâm trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. Đặc biệt, nhiều cán bộ và công trình của Viện đã được trao giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ.
Qua 50 năm xây dựng và phát triển, Viện Ngôn ngữ học đã vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, trưởng thành vượt bậc về nhiều mặt. Hoạt động nghiên cứu của Viện đã kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu lí thuyết và điều tra khảo sát thực tế, góp phần xây dựng luận cứ khoa học cho việc hoạch định chính sách ngôn ngữ của Đảng và Nhà nước ta, đồng thời đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội đối với việc giảng dạy và truyền bá kiến thức về ngôn ngữ học. Nhiều sản phẩm khoa học có chất lượng và uy tín cao đã đáp ứng được nhu cầu của xã hội, từng bước khẳng định được vị trí và vai trò của Viện trong ngành ngôn ngữ học của nước nhà. Hiện nay, theo cơ cấu tổ chức mới nhất được Viện Hàn lâm phê chuẩn, về khối nghiên cứu, Viện có 6 phòng và 1 trung tâm ứng dụng ngôn ngữ học. Đội ngũ cán bộ ngày càng trưởng thành cả về số lượng và chất lượng, Viện có số lượng cán bộ nghiên cứu có chức danh khoa học và học vị cao, với hơn 50 cán bộ nghiên cứu và phục vụ nghiên cứu, trong đó chủ yếu là các cán bộ nghiên cứu có học vị Thạc sĩ trở lên, với 3 GS, 6 PGS và 15 TS đang làm việc.
 |
|
 |
Trong diễn văn khai mạc tại lễ kỷ niệm, GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học đã khái quát chặng đường 50 năm xây dựng và phát triển cùng với những đóng góp nổi bật của Viện trên từng lĩnh vực nghiên cứu cụ thể qua các thời kì. Với những thành tích xuất sắc và đóng góp của mình, tập thể Viện Ngôn ngữ học đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Nhì năm 1988 và Huân chương Lao động hạng Nhất năm 1998. Năm 2011, Viện được tặng Cờ Thi đua của Chính phủ và nhiều cán bộ nghiên cứu của Viện đã được Đảng và Nhà nước trao tặng phần thưởng cao quý như GS Hoàng Phê và GS Lê Khả Kế- Huân chương Lao động hạng Nhất, năm 1989; GS. Hoàng Tuệ - Huân chương Lao động hạng Nhất năm 1997, Huân chương Độc lập hạng Ba năm 1999; GS. Hoàng Văn Hành được truy tặng Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2009…
Với những thành tựu đạt được, trước những yêu cầu, nhiệm vụ phát triển mới của Viện, GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp nhấn mạnh những nhiệm vụ cần tập trung trong thời gian tới:
Thứ nhất, tiếp tục phát triển Viện Ngôn ngữ học xứng đáng là trung tâm nghiên cứu ngôn ngữ học hàng đầu của đất nước, có uy tín khoa học cao ở trong nước và quốc tế.
Thứ hai, xây dựng một số chuyên ngành khoa học mới, phù hợp với sự phát triển của ngôn ngữ học thế giới (Ngôn ngữ học Nhân học, Ngôn ngữ học Văn hóa, Ngôn ngữ học Tri nhận, Ngôn ngữ học Thần Kinh, Ngôn ngữ học Tâm lí và Ngôn ngữ học Khu vực…).
Thứ ba, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học của Viện cả về số lượng và chất lượng, bồi dưỡng đội ngũ các nhà khoa học kế cận có triển vọng, có khả năng giải quyết các nhiệm vụ khoa học quan trọng của nước nhà, tham gia có hiệu quả vào sự hợp tác và hội nhập quốc tế, chú trọng nhiệm vụ đào tạo những cán bộ có khả năng nghiên cứu liên ngành.
Thứ tư, tổ chức nghiên cứu và công bố những công trình nghiên cứu trọng điểm có giá trị cao về Ngữ âm, Từ vựng, Ngữ nghĩa và Ngữ pháp Tiếng Việt…để khẳng định vai trò, uy tín và ảnh hưởng của Viện đối với đời sống khoa học nước nhà, góp phần phát triển kho tàng trí tuệ của khoa học xã hội Việt Nam nói riêng và văn hóa Việt Nam nói chung.
Thứ năm, tổ chức nghiên cứu ngôn ngữ gắn với sự phát triển của công nghệ thông tin.
Thay mặt Thường vụ Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm, GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn nhiệt liệt chúc mừng, ghi nhận và đánh giá cao những thành tựu nổi bật mà Viện Ngôn ngữ học đã đạt được trong 50 năm qua. Đặc biệt là số lượng các công trình khoa học xuất sắc với các tác giả tiêu biểu đã được nhận Giải thưởng Nhà nước và nhiều giải thưởng cao quý khác. Những thành tựu này đã góp phần to lớn vào việc hoạch định chính sách ngôn ngữ của Đảng và Nhà nước, góp phần quan trọng vào công cuộc chuẩn hóa, giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt, xây dựng và phát triển vững chắc ngành Việt ngữ học trong thời gian qua.
Trong bối cảnh Việt Nam đang hội nhập quốc tế sâu rộng, đồng chí Bí thư, Chủ tịch Nguyễn Quang Thuấn mong muốn Viện Ngôn ngữ học tiếp tục nghiên cứu sâu các trào lưu, lí thuyết hiện đại của thế giới như: Ngôn ngữ học chức năng hệ thống, Ngôn ngữ học tri nhận, Ngôn ngữ học tạo sinh…những cách tiếp cận mới sẽ cung cấp thêm góc nhìn mới trong nghiên cứu Tiếng Việt và ngôn ngữ các dân tộc thiểu số ở Việt Nam; tích cực mở rộng quan hệ hợp tác, quốc tế hóa các ấn phẩm khoa học. Đặc biệt, Viện Ngôn ngữ tiếp tục triển khai hiệu quả các đề tài cấp Nhà nước thuộc Chương trình Khoa học quốc gia: “Những vấn đề cấp bách để bảo tồn và phát huy vai trò, bản sắc của ngôn ngữ các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, góp phần phát triển bền vững đất nước trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.
Qua đó, GS Chủ tịch bày tỏ niềm tin, với bề dày truyền thống 50 năm, Viện Ngôn ngữ sẽ tiếp tục phát triển ổn định, đoàn kết, trong sạch, vững mạnh theo hướng hiện đại và hội nhập, đóng góp ngày càng nhiều hơn nữa cho sự nghiệp khoa học xã hội và nhân văn của đất nước.
Các đại biểu tham dự Lễ kỷ niệm đã được lắng nghe những phát biểu chân thành của đại diện các cơ quan hợp tác với Viện. Các cán bộ của Viện qua các thời kì đã tâm sự, chia sẻ, thể hiện sự tự hào, gắn bó với Viện của các thế hệ cán bộ.
Buổi Lễ đã diễn ra trang trọng, tình cảm, thể hiện sâu đậm sự tri ân, đoàn kết, tự hào giữa các thế hệ cán bộ của Viện, sự đánh giá cao, ủng hộ của các cơ quan, tổ chức, cá nhân và cựu viên chức, cán bộ trẻ đối với sự nghiệp phát triển của Viện Ngôn ngữ học trong các giai đoạn tiếp theo.
Nguyễn Thu Trang
