Qua khảo sát, đoàn khảo cổ đã phát hiện khu mộ thời Hùng Vương tại xã Thượng Ấm, huyện Sơn Dương. Căn cứ vào đặc trưng chất liệu, kiểu dáng và hoa văn của các vò, nồi gốm cũng như kiểu chôn cất, các nhà khảo cổ học đã xác định đây là khu mộ thời tiền văn hóa Đông Sơn, thuộc vào giai đoạn văn hóa Gò Mun, cách ngày nay khoảng gần 3.000 năm. Địa điểm này còn tiếp tục được nhiều thế hệ đời sau sử dụng làm nơi chôn cất người thân. Ngoài ra, tại huyện Sơn Dương đoàn còn phát hiện một răng voi hóa thạch tại xã Hồng Lạc, một chiếc giếng cổ tại xã Tân Trào, di tích cự thạch tại xã Tuân Lộ…
PGS.TS. Trình Năng Chung, Viện Khảo cổ học, Trưởng đoàn khảo sát khu mộ, cho biết đợt khảo sát diễn ra vào tháng 5. Đây là lần đầu tiên các nhà khảo cổ phát hiện khu mộ địa của người thời Hùng Vương trên đất Tuyên Quang. Những ngôi mộ này thường là nồi vò gốm lớn, bên trong đựng xương cốt người và các di vật khảo cổ, được chôn vùi trong hốc đá hoặc kẽ núi. Đặc biệt, một ngôi mộ chôn kèm theo cả răng trâu, bò. Hầu hết nồi gốm đã bị vỡ, các nhà khảo cổ đã phát hiện được một vài mộ táng gồm hai chiếc nồi, hoặc vò gốm úp miệng vào nhau. Đây là một trong những cách táng quen thuộc của cư dân Việt cổ thời đại Kim khí. Một số nồi vò này được tạo tác trên bàn xoay, một số nặn trực tiếp bằng tay. Thân gốm khá dày, cứng; bên ngoài trang trí hoa văn như: văn khắc vạch, văn thừng, văn chấm dải với các đồ án hình học đơn giản, có cả loại hoa văn in chấm cuống rạ kết hợp văn khắc vạch trên bản miệng và vai gốm.
Theo ông Lý Mạnh Thắng, Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang, chùa Lang Đạo thuộc thôn Tân Hồng, xã Tú Thịnh, huyện Sơn Dương là một di tích nổi bật mà đoàn khảo sát đã phát hiện được. Qua khai quật bước đầu, các chuyên gia đã phát hiện dấu tích của một công trình tín ngưỡng cổ, với ba khoảng sân lát gạch hoa chanh, được khởi dựng từ đời nhà Trần (thế kỷ XIII - XIV) và tồn tại đến đời Lê sơ (thế kỷ XV - XVII). Đây là một trong hai di tích tiêu biểu nhất được tìm thấy ở Việt Nam và còn khá nguyên vẹn với nhiều hiện vật có giá trị.
Đoàn khảo sát khu mộ cũng cho biết thêm để tìm hiểu toàn diện khu mộ cổ, Đoàn đang có kế hoạch khai quật địa điểm này. Viện Khảo cổ học và Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang đang xây dựng kế hoạch khai quật và tổ chức bảo quản, nghiên cứu các di tích và hiện vật mà họ vừa phát hiện.
