Tới dự lễ kỷ niệm có GS.TS. Võ Khánh Vinh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; đại diện lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm; Hội Ngôn ngữ học Việt Nam; đại diện lãnh đạo các trường đại học cùng toàn thể cán bộ viên chức và cựu cán bộ viên chức của Viện Ngôn ngữ học.
Trong suốt 45 năm trưởng thành và phát triển, Viện Ngôn ngữ học đã trở thành ngôi nhà chung của giới nghiên cứu ngôn ngữ nói riêng và của ngành ngôn ngữ học Việt Nam nói chung, xứng đáng là cơ sở nghiên cứu và đào tạo ngôn ngữ học hàng đầu của cả nước. Viện Ngôn ngữ học đã dành được những danh hiệu, phần thưởng cao quý mà các thế hệ cán bộ tiền nhiệm đã dày công xây đắp cùng tinh thần đoàn kết, sức mạnh lớn lao, khát vọng cống hiến: Giải thưởng Nhà nước về Khoa học và Công nghệ năm 2005 cho: Từ điển tiếng Việt (xuất bản năm 1988), Từ điển Anh – Việt (Lê Khả Kế), Chính tả tiếng Việt (Hoàng Phê)…
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, GS.TS. Nguyễn Văn Hiệp, Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học cho biết: Từ khởi đầu với một số ít cán bộ cốt cán, trong suốt 45 năm qua, Viện Ngôn ngữ học đã trở thành một cơ sở nghiên cứu và đào tạo ngôn ngữ học hàng đầu của cả nước, với những tên tuổi được kính trọng qua nhiều thế hệ như Nguyễn Kim Thản, Hoàng Tuệ, Hoàng Phê, Lê Khả Kế… Những thành tựu khoa học của Viện đã lưu dấu ấn trong tất cả các lĩnh vực về nghiên cứu từ vựng – ngữ nghĩa, ngữ pháp, ngữ âm, lịch sử tiếng Việt, tiếng Việt trong bối cảnh văn hóa – xã hội đặc thù của Việt Nam, ngôn ngữ các dân tộc thiểu số…
|
|
|
|
|
|
Để đáp ứng tốt hơn nữa những yêu cầu mà thực tiễn đặt ra, với tư cách là cơ quan nghiên cứu ngôn ngữ học hàng đầu của đất nước, Viện Ngôn ngữ học đang tiếp tục những nhiệm vụ nghiên cứu cao cả của mình, đó là tiếp tục nghiên cứu cơ bản về ngữ âm, từ vựng – ngữ nghĩa, ngữ pháp và ngữ dụng tiếng Việt, nghiên cứu lịch sử tiếng Việt… Qua những nhiệm vụ nghiên cứu đó, Viện Ngôn ngữ học tiếp tục khẳng định vị trí và vị thế của mình trong xã hội, thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ chính trị đã được Đảng, Nhà nước mà trực tiếp là Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tin cậy giao phó, góp phần tích cực tham gia phát triển nguồn nhân lực để phục vụ sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.
Viện Ngôn ngữ học cần phải có những củng cố, điều chỉnh và hướng đi mới, vừa cập nhật lý thuyết hiện đại vừa đi sát với tình hình Việt Nam, một quốc gia có nhiều dân tộc anh em sinh sống, đang trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa, vừa hội nhập thế giới vừa bảo tồn những giá trị truyền thống quý báu.
Viện cần khôi phục và phát triển hướng nghiên cứu ngữ âm học thực nghiệm, trong đó chú trọng đến ngôn ngữ học hình pháp trong việc nhận diện giọng nói, mở ra những ứng dụng hợp tác rộng rãi, phục vụ giữ gìn an ninh, trật tự xã hội. Nghiên cứu về ngữ nghĩa cần theo hướng ngôn ngữ học tri nhận, trong đó nổi lên quá trình phát triển ngữ nghĩa theo những phạm trù xuyên tâm, ẩn dụ và hoán dụ ý niệm. Do tác động của quá trình đô thị hóa, Viện cần tăng cường những nghiên cứu về tác động của các nhân tố xã hội đối với sự biến đổi, đồng nhất và phân hóa ngôn ngữ, trong đó có vấn đề về sự hình thành của ngôn ngữ chuẩn, sự biến đổi đáng lo ngại của ngôn ngữ thế hệ @ trên mạng xã hội và trong giao tiếp học đường. Viện cần tiếp tục nghiên cứu cung cấp luận cứ khoa học cho việc xây dựng Luật ngôn ngữ ở Việt Nam.
Hội nhập sâu với thế giới, Viện cần có những cán bộ nghiên cứu nắm được ngữ pháp tạo sinh của Chomsky, ngữ pháp chức năng với nhiều phiên bản khác nhau như Halliday, Dik, Van Valin, đặc biệt cần có chuyên gia về thụ đắc ngôn ngữ, một trong những vấn đề cực kỳ quan trong của ngôn ngữ học hiện đại. Ngoài ra, Viện cần có những hợp tác chặt chẽ với các nhà nghiên cứu công nghệ thông tin, những chuyên gia của ngành ngôn ngữ học máy tính./.
Thay mặt lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, GS.TS. Võ Khánh Vinh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm đã chúc mừng những thành công mà Viện Ngôn ngữ học đã đạt được trong 45 năm qua, đồng thời hy vọng và tin tưởng rằng với nền tảng vững chắc đã có, Viện Ngôn ngữ học sẽ ngày càng khẳng định hơn nữa vị trí của mình trong giai đoạn mở cửa và hội nhập đầy thách thức hiện nay.
Buổi lễ đã kết thúc trong không khí trang trọng và ấm cúng.
Nguyễn Thu Hà
