Tham dự Hội nghị có GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm; cán bộ, viên chức Ban Quản lý khoa học và Ban Kế hoạch - Tài chính Viện Hàn lâm; viên chức phụ trách công tác quản lý khoa học và kế hoạch - tài chính các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm.
Hội nghị được nghe PGS.TS. Trần Thị An, Trưởng ban Ban Quản lý khoa học và PGS.TS. Vũ Hùng Cường, Trưởng ban Ban Kế hoạch - Tài chính báo cáo tổng kết công tác năm 2015 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2016 hai mảng hoạt động là quản lý khoa học và kế hoạch - tài chính.
Về công tác quản lý khoa học, báo cáo do PGS.TS. Trần Thị Anh trình bày nên rõ, trong giai đoạn 2011-2015 và trong năm 2015, Viện Hàn lâm đạt được nhiều thành công khởi sắc trong nghiên cứu khoa học, thể hiện ở việc triển khai số lượng lớn các chương trình, đề tài ở nhiều cấp cũng như ở những kết quả nghiên cứu đã đạt được. Cụ thể:
- Chủ trì và phối hợp thực hiện nhiều chương trình khoa học và công nghệ cấp Nhà nước như Chương trình “Khoa học và công nghệ phục vụ phát triển bền vững kinh tế - xã hội vùng Tây Nguyên” (Chương trình Tây Nguyên 3) (phối hợp với Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam và đã nghiệm thu chính thức 14 đề tài trong năm 2015); Chương trình “Khoa học và công nghệ phát triển bền vững vùng Tây Nam Bộ” (đồng chủ trì với Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh); Đề án “Biên soạn Bách khoa toàn thư Việt Nam”; Đề tài “Những vấn đề cấp bách để bảo tồn và phát huy vai trò, bản sắc của ngôn ngữ các dân tộc thiểu số ở Việt Nam, góp phần phát triển bền vững đất nước trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế”; Đề tài “Nghiên cứu tổng thể về văn hóa Óc Eo ở Nam Bộ”,…
- Chủ trì thực hiện nhiều Chương trình trọng điểm cấp Bộ như: “Nghiên cứu, đánh giá tổng thể về gia đình thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế, đề xuất các luận cứ khoa học phục vụ cho việc thực hiện mục tiêu xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ và hạnh phúc”; “Sự điều chỉnh chiến lược và phương thức phát triển mới của Trung Quốc, tác động đến thế giới, khu vực và Việt Nam”; “Khai thác tài liệu Hán Nôm và tiếng nước ngoài liên quan đến chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và Biển Đông” (dự kiến thực hiện trong 5 năm 2014-2019),…
- Nhiều tập thể, cá nhân các nhà khoa học chủ trì, tham gia thực hiện nhiều đề tài độc lập cấp Nhà nước, đề tài Nghị định thư, đề tài Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia (Quỹ Nafosted).
- Triển khai hoạt động nghiên cứu khoa học thường xuyên với 619 đề tài, trong đó có 34 đề tài đạt loại xuất sắc.
Toàn cảnh Hội nghị
Bên cạnh đó, hai hoạt động nổi bật trong nghiên cứu khoa học khác của Viện Hàn lâm là hợp tác nghiên cứu khoa học với các địa phương và hoạt động tham mưu, tư vấn ở nhiều cấp độ: các kiến nghị chính sách gửi cấp trên, các phản biện đối với các quy hoạch, chiến lược của các địa phương, góp ý dự thảo văn kiện đại hội Đảng bộ một số tỉnh theo yêu cầu của địa phương.
Phương hướng, nhiệm vụ công tác giai đoạn 2016-2020 được Báo cáo xác định là: tiếp tục kiện toàn cơ chế, chính sách, phát huy sức mạnh tổng lực của Viện Hàn lâm nhằm thực hiện tốt Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XII và từng bước hoàn thành mục tiêu đưa Viện Hàn lâm trở thành một trung tâm nghiên cứu có uy tín của khu vực vào năm 2020.
Về công tác kế hoạch - tài chính, báo cáo do PGS.TS. Vũ Hùng Cường trình bày nêu rõ, trong giai đoạn 2011-2015 và trong năm 2015, công tác kế hoạch - tài chính và đầu tư xây dựng cơ bản của Viện Hàn lâm đã đạt được những kết quả nổi bật, từng bước đổi mới theo hướng chủ động, trách nhiệm, chất lượng và hiệu quả. Thể hiện cụ thể và rõ nét ở các mảng công việc như:
1) Công tác phân bổ, thực hiện dự toán ngân sách Nhà nước (NSNN) năm 2015 và lập kế hoạch NSNN năm 2016 của Viện Hàn lâm được thực hiện theo đúng các quy định hiện hành của Nhà nước, đảm bảo tiến độ và chất lượng. Công tác phân bổ và giao dự toán đảm bảo công khai, dân chủ, minh bạch theo đúng quy định. Thời gian phân bổ và giao dự toán cũng như điều chỉnh kinh phí được thực hiện kịp thời, xuất phát từ thực tế tại các đơn vị đã giúp các đơn vị nâng cao tính chủ động, sử dụng kinh phí phù hợp và đảm bảo hiệu quả trong triển khai thực hiện nhiệm vụ.
2) Công tác tài chính và quản lý tài chính, sử dụng ngân sách được triển khai nghiêm túc, xuất phát từ thực tế tại các đơn vị và nâng cao tính chủ động của các đơn vị trong việc cân đối giữa kinh phí được cấp và nhu cầu sử dụng cũng như hiệu quả sử dụng tại các đơn vị. Công tác sửa chữa lớn các trụ sở cũng được thay đổi theo hướng cuốn chiếu, không dàn trải để hoàn thành dứt điểm trong thời gian một đến hai năm, nhanh chóng đưa công trình vào sử dụng, phát huy được hiệu quả đầu tư, tạo điều kiện làm việc tốt nhất cho các đơn vị. Việc thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước theo Báo cáo kiểm toán báo cáo tài chính năm 2013 cũng được Viện Hàn lâm chỉ đạo sát sao và được tiến hành nghiêm túc tại các đơn vị.
3) Công tác đầu tư xây dựng cũng được chú trọng trong năm 2015 - năm đầu tiên thực hiện Luật đầu tư công; thể hiện ở việc Viện Hàn lâm đã bảo vệ thành công kế hoạch trung hạn 2016-2020 về đầu tư xây dựng cơ bản với Bộ Kế hoạch và Đầu tư; thực hiện phê duyệt chủ trương đầu tư cho các dự án bố trí trong 5 năm tới, đồng thời, phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành, địa phương (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh) nỗ lực hoàn thành các thủ tục chuẩn bị đầu tư đúng quy định cho việc mở mới 03 dự án đầu tư xây dựng trong năm 2016, đảm bảo tiến độ và chất lượng theo yêu cầu của các bộ ngành.
Phương hướng, nhiệm vụ công tác kế hoạch – tài chính giai đoạn 2016-2020 được Báo cáo xác định là: tập trung nâng cao chất lượng công tác kế hoạch - tài chính và đầu tư xây dựng cơ bản theo hướng ngày càng hiệu quả hơn, bám sát Quy hoạch phát triển của Viện Hàn lâm đến năm 2020, phương án sắp xếp lại trụ sở của Viện Hàn lâm theo Quyết định số 09/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, bám sát kế hoạch trung hạn 2016- 2020 của Viện Hàn lâm.
Phát biểu tổng kết và bế mạc Hội nghị, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng đánh giá cao những kết quả đã đạt được trong nghiên cứu khoa học, quản lý khoa học và công tác kế hoạch – tài chính tại Viện Hàn lâm cũng như tại các đơn vị. Về nghiên cứu khoa học và quản lý khoa học, GS. Chủ tịch nhấn mạnh, để đáp ứng được những yêu cầu trong tình hình mới, hoạt động nghiên cứu khoa học và quản lý khoa học không chỉ cần được chú trọng từ cấp cơ sở, quan tâm đến đội ngũ cán bộ trẻ và lưu ý đến tính liên ngành, đa ngành trong các nghiên cứu mà còn phải thể hiện ở việc xã hội hóa các kết quả nghiên cứu thông qua công bố các kết quả nghiên cứu này ở nhiều kênh khác nhau (sách, bài tạp chí khoa học,...); quy trình nghiệm thu, các quy chế sau nghiệm thu, công bố kết quả nghiên cứu cần được tuân thủ chặt chẽ, đảm bảo tính nghiêm túc và công bằng. Với sự hình thành của Quỹ Khoa học và Giải thưởng Khoa học xã hội, Giải thưởng Nhà khoa học trẻ trong thời gian tới, GS. Chủ tịch hy vọng, hoạt động nghiên cứu khoa học của Viện Hàn lâm sẽ có thêm động lực mới để phát triển.
Về công tác kế hoạch - tài chính, bên cạnh yêu cầu thực hiện nghiêm túc và đầy đủ quy trình xây dựng dự toán hàng năm, GS. Chủ tịch cũng đề nghị lãnh đạo các đơn vị, đặc biệt là thủ trưởng đơn vị, cần có sự quan tâm hơn nữa về công tác kế hoạch - tài chính để đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo mảng hoạt động quan trọng này đạt được hiệu quả cao nhất.
Tại Hội nghị, các đại biểu cũng đã trao đổi, thảo luận sôi nổi và đưa ra nhiều câu hỏi về các vấn đề có liên quan./.
Nguyễn Thu Hà
