Tham dự hội thảo có GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, nguyên Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; GS.TS. Kikeo Kaikhamphitoun, Bí thư Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Trưởng ban Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng khoa học quốc gia Lào; PGS.TS. Thongsalit Mangnomek, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Lào; đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Lào; đại diện Đại sứ quán Campuchia tại Lào; Bà Lainie Thomas, đại diện Ngân hàng ADB; TS. Susan Maree Vize, đại diện tổ chức UNESCO.

Về phía Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam (VASS) có 19 đại biểu: GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Phạm Văn Đức, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, kiêm Giám đốc Học viện Khoa học xã hội; PGS.TS. Đặng Nguyên Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, kiêm Viện trưởng Viện Xã hội học; GS.TS. Võ Khánh Vinh, nguyên Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, nguyên Giám đốc Học viện Khoa học xã hội; các nhà quản lý, các nhà khoa học đại diện các ban chức năng, các viện nghiên cứu chuyên ngành trực thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

Về phía Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC) có: VS.TS. Khlot Thyda, Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia; các nhà quản lý, các nhà khoa học đến từ các viện nghiên cứu trực thuộc Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC).

Về phía Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào (LASS) có: GS.TS. Soukkongseng Saingaleuth, Ủy viên Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội quốc gia Lào; TS. Amphayvanh Khamsengsivilay, Phó Chủ tịch Viện; các nhà quản lý, các nhà khoa học đến từ các viện nghiên cứu trực thuộc Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào (LASS). Ngoài ra còn có các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Quốc gia Lào.

Chủ trì phiên khai mạc hội thảo có: GS.TS. Kikeo Kaikhamphitoun, Bí thư Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Trưởng ban Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng khoa học quốc gia Lào; GS.TS. Soukkongseng Saingaleuth, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào; GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; VS.TS. Khlot Thyda, Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia.

Hội thảo đã nghe phát biểu chào mừng của GS.TS. Kikeo Kaikhamphitoun, Bí thư Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Trưởng ban Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội đồng khoa học quốc gia Lào; các bài phát biểu khai mạc, chào mừng và đề dẫn hội thảo của Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào, Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Trong bài phát biểu đề dẫn hội thảo, GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh: Lịch sử phát triển của các quốc gia đều khẳng định một thực tế là khoa học xã hội giữ vai trò trong việc lựa chọn định hướng và mô hình phát triển của quốc gia. Khoa học xã hội đã trực tiếp đem lại tri thức toàn diện trên các lĩnh vực (kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, quản lý, tôn giáo...) và có vai trò quan trọng trong việc hoạch định, hoàn thiện và thực hiện chủ trương, đường lối và chính sách phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Chính vì thế, nguồn nhân lực khoa học xã hội, với tư cách là chủ thể sáng tạo và tham gia trực tiếp vào việc thực hiện các mô hình phát triển đất nước là một trong những yếu tố quyết định sự thành công đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế đang diễn ra sâu rộng hiện nay, nguồn nhân lực khoa học xã hội đang đứng trước những thách thức mới. Thứ nhất, đội ngũ nhân lực khoa học xã hội phải nắm bắt nhanh nhạy các yêu cầu mà bối cảnh mới đặt ra, chẳng hạn các vấn đề đặt ra cho chiến lược phát triển, mô hình phát triển liên quan đến sự phát triển bền vững của quốc gia dựa trên sự phát triển hài hòa của các trụ cột kinh tế, xã hội, môi trường hợp lý. Thứ hai, đội ngũ nhân lực KHXH cần có sự kết nối và hội nhập hiệu quả với mạng lưới nhân lực khoa học xã hội toàn cầu để giải quyết một cách hiệu quả các vấn đề đặt ra trong mối quan hệ phức tạp của quốc gia với cộng đồng quốc tế trong bối cảnh toàn cầu hóa. Thứ ba, đội ngũ nhân lực KHXH cần có nhận thức mang tính chiều sâu đối với việc gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, từ đó, phát huy sức mạnh mềm của văn hóa quốc gia mình trong việc kết nối với cộng đồng quốc tế, giải quyết hài hòa sự phát triển của dân tộc với sự phát triển chung của nhân loại. Giáo sư Chủ tịch Viện Hàn lâm nêu rõ, ba nước có những nét tương đồng sâu sắc về vị trí địa lý, về điều kiện lịch sử và những đặc trưng về văn hóa - xã hội, trong những năm qua, Việt Nam - Lào - Campuchia đã có sự hợp tác hiệu quả về phát triển nguồn nhân lực. Các chương trình hợp tác về đào tạo, giao lưu và chia sẻ kinh nghiệm trong phát triển nguồn nhân lực đã diễn ra một cách khá sôi nổi với nhiều hình thức phong phú. Đứng trước những thách thức đặt ra trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay, sự hợp tác về phát triển nguồn nhân lực KHXH của ba nước đang đứng trước yêu cầu phải được đưa lên một tầm cao mới. Ba nước cần kế thừa các kết quả đã đạt được, tăng cường trao đổi, đa dạng hóa các hình thức hợp tác, chú trọng tính hiệu quả của các hình thức hợp tác về phát triển nguồn nhân lực KHXH vì mục tiêu chung.

Sau phiên khai mạc, hội thảo lắng nghe các bài tham luận trình bày tại 3 phiên:

Phiên thứ 1: Vai trò và tầm quan trọng của việc phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội tại Lào, Việt Nam và Campuchia.

Phiên thứ 2: Kinh nghiệm, phương hướng, hình thức và phương pháp đào tạo nguồn nhân lực khoa học xã hội trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Phiên thứ 3: Phương hướng hợp tác về phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội tại Lào, Việt Nam và Campuchia.

Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận, nhiều đề xuất ý tưởng có giá trị nhằm tăng cường hiệu quả hợp tác trong phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội của ba nước. GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng đề xuất ba nước cần có chương trình nghiên cứu chung, xây dựng nhóm nghiên cứu chung để giải quyết các vấn đề chung của khu vực, tìm kiếm nguồn lực tài trợ từ các tổ chức quốc tế, cần có sự tham gia của cộng đồng khoa học quốc tế có quan tâm đến sự phát triển của khu vực. Cần đào tạo nguồn nhân lực KHXH thông qua thực hiện các chương trình, đề tài nghiên cứu để đội ngũ các nhà khoa học trưởng thành. Các cán bộ nghiên cứu phải thông thạo ngôn ngữ giữa 3 nước để thuận lợi trong trao đổi chuyên môn. Các cơ sở đào tạo của Viện Hàn lâm, của Học viện Chính trị quốc gia cần mở thêm chuyên ngành, nội dung đào tạo, đổi mới phương thức đào tạo, góp phần đào tạo và phát triển nguồn nhân lực KHXH chất lượng cao.

Phát biểu tại phiên bế mạc hội thảo, GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam phát biểu tổng kết hội thảo, đánh giá cao công tác tổ chức của Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào với tư cách chủ nhà, sự đóng góp nhiệt tình và đầy trách nhiệm của Lãnh đạo và các cán bộ nghiên cứu khoa học xã hội của ba Viện Hàn lâm. Hội thảo đã nhận được các tham luận có chất lượng khoa học, các ý kiến trao đổi sôi nổi, thẳng thắn về phát triển nguồn nhân lực KHXH trong bối cảnh hội nhập quốc tế. Giáo sư Chủ tịch Viện Hàn lâm nêu rõ, ở phiên thứ nhất, các nhà khoa học của ba nước đã khẳng định vai trò và vị trí của khoa học xã hội đối với phát triển xã hội thể hiện trên cả ba chức năng: nghiên cứu, đào tạo, và tư vấn chính sách; chỉ ra những thách thức và yêu cầu nâng cao vai trò của KHXH đối với phát triển trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; từ đó bước đầu nhận diện những nhiệm vụ của KHXH trong bối cảnh mới là: a) Nghiên cứu, phát hiện và đánh giá tác động của quá trình hội nhập quốc tế và khu vực hiện nay đối với phát triển xã hội ở mỗi nước; b) Nghiên cứu, phát hiện và dự đoán tác động của các xu hướng toàn cầu trong những thập niên tới đối với phát triển xã hội ở mỗi nước; c) Nghiên cứu, đánh giá các phương thức hợp tác mà quá trình hội nhập quốc tế đem lại để đóng góp vào phát triển xã hội ở trong nước, khu vực và quốc tế. Ở phiên thứ 2, các tham luận và các ý kiến thảo luận đã phân tích những bài học kinh nghiệm phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội của mỗi nước, đề ra phương hướng và đề xuất một số giải pháp phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội ba nước trong thời gian tới, đó là: a) Tăng cường đổi mới nhận thức về phát triển nhân lực khoa học xã hội, đổi mới căn bản quản lý nhà nước về phát triển nhân lực khoa học xã hội; b) Tập trung xây dựng và thực hiện các chương trình, dự án trọng điểm phát triển nhân lực khoa học xã hội; c) Triển khai thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục, trong đó đặc biệt coi trọng phát triển giáo dục về khoa học xã hội; d) Đẩy mạnh việc đào tạo nhân lực khoa học xã hội cho các vùng, miền và các nhóm đặc thù, phát triển và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc của cộng đồng các dân tộc ba nước; e) Đổi mới chính sách sử dụng nhân lực khoa học xã hội; xây dựng và thực hiện chính sách trọng dụng và phát huy nhân tài khoa học xã hội; f) Huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển nhân lực khoa học xã hội đến năm 2020, tăng cường và mở rộng hợp tác quốc tế về phát triển nhân lực khoa học xã hội. Ở phiên thứ 3, các tham luận và các ý kiến thảo luận đã khẳng định thực tế là trong những năm qua, ba Viện đã chú trọng đến hợp tác phát triển nguồn nhân lực bằng nhiều hình thức, đồng thời đề xuất phương hướng hợp tác phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội cần chú trọng trong thời gian tới là: a) Hợp tác trong triển khai nghiên cứu, tập trung vào những vấn đề mà cả ba quốc gia cùng quan tâm và những vấn đề liên quan đến đời sống người dân ở các tỉnh giáp ranh của Việt Nam, Lào và Campuchia; b) Hợp tác thông qua tổ chức các hội thảo khoa học, mở rộng sự tham gia của các nhà khoa học, các nhà quản lý ở ngoài ba Viện Hàn lâm; c) Hợp tác thông qua đào tạo sau đại học, tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn tập trung; d) Hợp tác thông qua dịch và xuất bản những công trình, tư liệu có giá trị tham khảo chung cho cả ba nước, trao đổi xuất bản phẩm và tư liệu ở cấp Viện Hàn lâm và các viện trực thuộc; e) Đổi mới hình thức hợp tác phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội, các hoạt động giao lưu của thanh niên nhằm hướng tới việc chia sẻ những kinh nghiệm, kết quả nghiên cứu mà ba cơ quan cùng quan tâm, góp phần tăng cường mối quan hệ hữu nghị của Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam, Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào và Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia. GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn nhấn mạnh, với các kết quả đã đạt được trong hội thảo này, chúng ta càng nhận thức rõ về vai trò của KHXH và nguồn nhân lực KHXH đối với phát triển bền vững của từng quốc gia, hướng tới phát triển bền vững khu vực. Đồng thời, sự đồng thuận trong nhận thức của các nhà khoa học đạt được trong hội thảo càng khẳng định mạnh mẽ vai trò quan trọng của hợp tác về khoa học trong việc tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau giữa cộng đồng khoa học của ba nước, củng cố tình đoàn kết giữa ba nước trong ứng phó với những thách thức đang đặt ra cho mỗi nước và cả khu vực trong bối cảnh toàn cầu hóa diễn ra sâu rộng hiện nay. Đây sẽ là cơ sở cho việc tổ chức hội thảo khoa học thường niên lần thứ sáu về khoa học xã hội sẽ diễn ra ở Campuchia vào năm 2017.

Phát biểu bế mạc hội thảo và thông báo về hội thảo thường niên khoa học xã hội lần thứ sáu, VS.TS. Khlot Thyda, Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia bày tỏ sự nhất trí cao với những kết luận của GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, đồng thời cảm ơn sâu sắc tới các cán bộ của Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào đã tổ chức hội thảo hết sức thành công. Các nội dung hợp tác đã được đề xuất hết sức phong phú, sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hợp tác giữa 3 viện. Viện Hàn lâm Quốc gia Campuchia hân hạnh là chủ nhà tổ chức hội thảo thường niên lần thứ sáu tại Siêm Riệp, chủ đề trao đổi về lịch sử quan hệ 3 nước, mục tiêu nhằm tăng cường hiểu biết hơn giữa 3 nước nói riêng và cộng đồng ASEAN nói chung, góp phần thúc đẩy sự phát triển của mỗi quốc gia và khu vực.

Trong bài phát biểu bế mạc, GS.TS. Soukkongseng Saingaleuth, Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào bày tỏ sự nhất trí với các ý kiến phát biểu của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam và Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia trong phiên bế mạc hội thảo. Giáo sư Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Quốc gia Lào đánh giá cao các bài tham luận, các ý kiến thảo luận, đề xuất của các nhà khoa học ba nước tại hội thảo với chất lượng khoa học, trách nhiệm và tinh thần xây dựng cao. Hội thảo đã thống nhất cao trong khẳng định vai trò và tầm quan trọng của KHXH đối với phát triển của đất nước. Hội thảo cũng chỉ ra nhiều vấn đề cần tiếp tục quan tâm nghiên cứu, hợp tác trong thời gian tới. Chủ đề hội thảo khoa học thường niên lần thứ sáu sẽ tập trung vào quan hệ lịch sử văn hóa vùng biên giới ba nước. Hội thảo khoa học thường niên lần thứ năm về khoa học xã hội đã thành công tốt đẹp, góp phần tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa ba Viện Hàn lâm nói riêng và tình đoàn kết, hiểu biết giữa nhân dân ba nước Lào, Việt Nam, Campuchia nói chung./.                                            

PGS.TS. Vũ Hùng Cường