Tham dự hội thảo, về phía VASS có PGS.TS. Đặng Nguyên Anh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á; PGS.TS. Nguyễn Tài Đông, Viện trưởng Viện Triết học; PGS.TS. Bùi Quang Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng; TS. Võ Xuân Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á; TS. Nguyễn Chiến Thắng, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam. Về phía NIER có sự hiện diện của TS. Leeber Leebouapao, Phó Viện trưởng NIER cùng TS. Sthabandith Insisienmay, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách vĩ mô và Tái cấu trúc nền kinh tế; TS. Saykham Voladet, Quyền Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Khoa học xã hội; TS. Aloun Phonsivay, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế; TS. Phetkeo Poumanyvong, Quyền Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu Tái cơ cấu kinh tế, CMER; TS. Vilayvone Phommachanh, Nghiên cứu viên, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Khoa học xã hội và thư ký của Phó Viện trưởng NIER - Ông Chansamone Vongphaisit. Hội thảo còn có sự tham gia đông đảo các nhà khoa học đến từ các cơ quan nghiên cứu chuyên ngành của Viện Hàn lâm.

Sau 30 năm Đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam đã đạt được những thành tựu ban đầu trong xây dựng xã hội chủ nghĩa, luôn bám sát quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như đối mặt với những thách thức của thời đại với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế. Đại hội Đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ XII đã có bước phát triển mới rất rõ nét, xác định đặc trưng cơ bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa (XHCN) Việt Nam như sau: "Nền kinh tế thị trường định hướng XHCN Việt Nam là nền kinh tế vận hành đầy đủ, đồng bộ theo các quy luật của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng XHCN phù hợp với từng giai đoạn phát triển của đất nước. Đó là nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế; có sự quản lý của Nhà nước pháp quyền XHCN, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, nhằm mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, PGS.TS. Đặng Nguyên Anh nhiệt liệt chào mừng sự góp mặt đông đảo của các đại biểu tham dự; đồng thời nhấn mạnh, chủ đề hội thảo là hoạt động đầu tiên giữa hai cơ quan kể từ khi hai bên kí kết Biên bản Ghi nhớ (MOU) vào năm 2017. Phó Chủ tịch VASS mong rằng, hai bên sẽ tổ chức các hội thảo khác liên quan đến chủ đề về nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hi vọng, thông qua Hội thảo lần này, NIER và VASS sẽ có cơ hội được học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm lẫn nhau, trao đổi các bài nghiên cứu theo chủ đề. Qua đó mong muốn Hội thảo sẽ đánh dấu bước phát triển trong hợp tác khoa học giữa hai cơ quan góp phần kết nối, thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa mối quan hệ hữu nghị nhân dân Việt – Lào trong thời gian tới.

Phát biểu chào mừng tại Hội thảo, TS. Leeber Leebouapao bày tỏ vinh dự khi được đến thăm và làm việc tại VASS. Đây là chuyến thăm thực hiện theo Kế hoạch hành động vì sự hợp tác giữa hai nước và mục tiêu chính là hai bên sẽ cùng chia sẻ và trao đổi quan điểm về “xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam và Lào”; thảo luận các dự án nghiên cứu chung năm 2018…Phó Viện trưởng NIER đánh giá cao những thành tựu kinh tế - xã hội của hai nước trong tăng trưởng kinh tế, xóa đói giảm nghèo, phát triển nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng cũng như tăng cường hội nhập và kết nối kinh tế khu vực, toàn cầu; đồng thời chỉ ra những điểm hạn chế và thách thức của hai bên đối với cơ chế kinh tế theo định hướng XHCN. Theo đó Việt Nam – Lào cần tiếp tục phát triển cơ chế kinh tế theo định hướng XHCN sang nền kinh tế thị trường XHCN phát triển hoàn thiện. Đối với Lào, Phó Viện trưởng NIER nhấn mạnh, nhằm đạt được các mục tiêu phát triển đề ra tại Đại hội Đảng Nhân dân Cách mạng Lào lần thứ X, chính phủ Lào cần thúc đẩy và tăng cường hợp tác với các nước ở khu vực và trên thế giới, trong đó có Việt Nam; hi vọng, chuyến thăm tới VASS lần này sẽ tăng cường hơn nữa mối quan hệ giữa hai cơ quan, tạo nên bước tiến quan trọng trong việc thực hiện kế hoạch hợp tác và thỏa thuận đã được hai bên kí kết.

Trong báo cáo đề dẫn, PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng nêu rõ nhận thức về  nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam và Lào. Theo đó, nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam và Lào thuộc về nhân dân và coi con người là trọng tâm của sự phát triển nhằm hướng tới mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh”; hợp lý hóa mối quan hệ giữa nhà nước và thị trường nhằm đảm bảo hiệu quả kinh tế, tiến bộ xã hội, bình đẳng và môi trường bền vững. Qua đó nhấn Hội thảo là diễn đàn để các chuyên gia, nhà khoa học có cơ hội chia sẻ quan điểm và tìm kiếm cơ chế xây dựng các thể chế tốt nhất cho nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam và Lào. Qua đó tập trung thảo luận về 02 nội dung: (1) Thiết lập cơ chế kinh tế thị trường định hướng XHCN nói chung (Lào và Việt Nam); (2) Thực trạng và giải pháp xây dựng cơ chế kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Lào và Việt Nam.

Hội thảo nhận được 05 tham luận, được chia làm 02 phiên thảo luận. Các diễn giả (TS. Nguyễn Anh Hồng Minh, Viện Triết học; TS. Saykham Voladet, NIER; TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện Kinh tế Việt Nam; TS. Sthabandith Insisenmay, NIER và TS. Nguyễn Ngọc Lan, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á) đã trình bày và phân tích nền tảng xây dựng cơ chế nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; tình hình xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Lào; phân tích sự đa dạng của các mô hình kinh tế thị trường; đặc điểm nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Việt Nam và đề xuất 6 giải pháp: (1) Hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng XHCN; (2) Phát triển các thành phần kinh tế, loại hình tổ chức sản xuất kinh doanh; (3) Hình thành và phát triển đồng bộ các loại hình thị trường; (4) Tích cực hội nhập vào nền kinh tế quốc tế; (5) Nâng cao năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước; (6) Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước gắn với sự phát triển của kinh tế tri thức.

Hội thảo là diễn đàn trao đổi học thuật hữu ích, những ý kiến thảo luận và quan điểm của các chuyên gia, nhà khoa học NIER và VASS sẽ góp phần đề xuất những gợi ý chính sách và giải pháp tối ưu nhất trong việc xây dựng các thể chế cho nền kinh tế thị trường định hướng XHCN ở Lào và Việt Nam hướng tới duy trì tăng trưởng và bền vững trong thời gian tới.

Nguyễn Thu Trang