Tham dự Hội thảo có: TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Âu; PGS.TS. Đặng Minh Đức, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Âu; PGS.TS. Nguyễn An Hà, Tổng biên tập Tạp chí Nghiên cứu châu Âu và sự góp mặt của nhiều học giả cùng đại diện lãnh đạo đến từ các viện nghiên cứu khối quốc tế Viện Hàn lâm và các trường đại học tại Việt Nam, cùng toàn thể cán bộ công chức viên chức Viện Nghiên cứu châu Âu.

Phát biểu đề dẫn, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng cho biết, chủ nghĩa dân túy từ lâu đã xuất hiện trong các phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ giữa những năm thế kỷ XIX ở Pháp. Và ngày nay, chủ nghĩa dân túy lại một lần nữa là cụm từ được các nhà nghiên cứu, các chính trị gia và giới truyền thông nhắc đến thường xuyên trong những thập niên đầu thế kỷ XXI, nhất là trong các cuộc bầu cử, trưng cầu dân ý ở nhiều nước trên thế giới, đặc biệt ở các quốc gia châu Âu. Làn sóng chủ nghĩa dân túy này đã dẫn đến những kết quả khó đoán, bất ngờ và có tác động bất ổn đến nền chính trị của các nước và các khu vực thông qua các cuộc bầu cử, trưng cầu dân ý. Những kết quả này phần nào đó đã dẫn tới sự hạn chế, thậm chí làm đảo ngược một số đường lối tích cực mà các quốc gia đang theo đuổi như: sự ổn định xã hội, bình đẳng giới, bình đẳng kinh tế, tự do thương mại, sự bao dung giữa các dân tộc, tôn giáo, xu hướng hợp tác quốc tế và toàn cầu hóa... Điều này hiện đang diễn ra ở nhiều nước trong Cộng đồng châu Âu (EC), như thắng lợi tại nhiều cuộc bầu cử ở các cấp bầu cử của các đảng phái như Mặt trận dân tộc Pháp, Đảng Độc lập Anh (UKIP), Đảng Chọn lựa cho Đức (AFD), Phong trào Năm sao tại Ý, Đảng Tự do Hà Lan (PVV), Đảng Tự do Áo (FPÖ), đặc biệt là sự kiện Brexit (khi đa số cử tri Anh đồng ý bỏ phiếu thuận để rời khỏi EU), đang là những điểm chính, cổ vũ sự lên ngôi của chủ nghĩa dân túy châu Âu.

PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng nhấn mạnh với mục tiêu làm rõ các quan niệm, bản chất của chủ nghĩa dân túy và những biểu hiện cụ thể của các trào lưu dân túy ở châu Âu, từ đó phân tích các nguyên nhân và điều kiện làm bùng phát những sự kiện diễn ra suốt thời gian qua, bao gồm các nguyên nhân từ kinh tế, chính trị, văn hóa đến khủng hoảng di cư; qua đó làm nổi bật vấn đề, dự báo các tác động của chủ nghĩa dân túy đến sự ổn định của nội khối châu Âu, đến lòng tin và các giá trị nhân loại, xu hướng tự do thương mại… Hội thảo là nơi gặp gỡ, trao đổi, thảo luận, phối hợp và hợp tác nghiên cứu giữa các học giả, cá nhân tổ chức nghiên cứu, các nhà hoạch định chính sách nhằm nghiên cứu về một vấn đề không chỉ đã và và đang gây ảnh hưởng sâu rộng đến châu Âu mà trên toàn thế giới. Từ những mục tiêu nêu trên, PGS. TS. Nguyễn Chiến Thắng mong muốn Hội thảo tập trung thảo luận vào 4 nội dung chính: (1) Quan niệm, bản chất của chủ nghĩa dân túy, những biểu hiện của trào lưu dân túy ở châu Âu; (2) Phân tích bối cảnh của châu Âu, những nguyên nhân, điều kiện làm bùng nổ chủ nghĩa dân túy ở châu Âu; (3) Thực trạng, những xu hướng cũng như những tác động của chủ nghĩa dân túy tới các mặt chính trị, kinh tế, văn hóa và hội nhập ở châu Âu; (4) Dự báo về chủ nghĩa dân túy ở châu Âu, những ảnh hưởng tới Việt Nam và quốc tế.

Các đại biểu trình bày tham luận tại Hội thảo

Hội thảo gồm 2 phiên. Phiên thứ nhất: “Nhận diện về chủ nghĩa dân túy“ do PGS.TS. Đặng Minh Đức và PGS.TS. Nguyễn An Hà chủ trì. Phiên thứ hai: "Chủ nghĩa dân túy và những tác động“ do PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng và PGS.TS. Đặng Minh Đức chủ trì. Tại Hội thảo, các đại biểu được nghe 06 tham luận của PGS.TS. Đinh Công Tuấn, ThS. Nguyễn Hồng Bắc, TS. Hà Hoàng Hải, GS.TS. Nguyễn Hồng Quân, TS. Vũ Thụy Trang và học giả Nguyễn Nhâm phản ánh chủ nghĩa dân túy tại châu Âu, những biểu hiện, thực trạng và vấn đề, xu thế và dự báo chủ nghĩa dân túy tại Trung và Đông Âu giai đoạn hiện nay cũng như những bài học dành cho Việt Nam.

Hội thảo nhận được nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận sôi nổi từ các đại biểu tham dự. Theo đó các đại biểu đã có những nhận định, phân tích từ nhiều chiều cạnh, từ đó chủ nghĩa dân túy được nhận diện dưới nhiều góc độ cả tích cực và tiêu cực. Qua đó cũng gợi mở nhiều hướng tiếp cận, nhiều đề tài mới cho những nghiên cứu tiếp theo về chủ nghĩa dân túy trong thời gian tới.

Hồng Nhung