Đến dự buổi lễ có TS. Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Bí thư Đảng ủy, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á; TS. Võ Xuân Vinh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Đông Nam Á cùng lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Viện Hàn lâm qua; đại điện các cơ quan ngoại giao các nước tại Hà Nội; đại diện các viện nghiên cứu, các trường đại học, các cơ quan ban ngành trong và ngoài Viện Hàn lâm cùng toàn thể lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, viên chức và người lao động Viện Nghiên cứu Đông Nam Á qua các thời kỳ.

Trải qua chặng đường nửa thế kỷ xây dựng và phát triển, Viện đã trưởng thành về mọi mặt, trở thành một đơn vị nghiên cứu quốc tế có uy tín và là một trong những đơn vị nghiên cứu Đông Nam Á hàng đầu ở Việt Nam và khu vực. Trong suốt 50 năm đó, nhiều thế hệ cán bộ, viên chức, người lao động trong Viện đã trở thành những nhà nghiên cứu, chuyên gia hàng đầu về nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu thực nghiệm và tư vấn chính sách về Đông Nam Á học, khu vực học, quốc tế học và các lĩnh vực liên quan Đông Nam Á và ASEAN. Các kết quả nghiên cứu của Viện đã cung cấp nhiều luận cứ khoa học và thực tiễn cho Đảng và Nhà nước đề ra chiến lược hội nhập của Việt Nam trong thập kỷ 90 của Thế kỷ XX khi nước ta gia nhập ASEAN- bước đệm cho hội nhập khu vực và thế giới; đóng góp vào quá trình xây dựng văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc về lĩnh vực hợp tác và hội nhập khu vực và quốc tế; là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho các cơ quan hoạch định chính sách hội nhập của nước ta. Nhiều xuất bản phẩm của Viện trở thành giáo trình cho nhiều trường đại học trong cả nước giảng dạy về ASEAN/Đông Nam Á, là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà nghiên cứu, các cơ quan nghiên cứu, các trường đại học. Đặc biệt, các kết quả nghiên cứu của Viện là tư liệu tham khảo quan trọng cho Việt Nam trong quá trình tham gia xây dựng Cộng đồng ASEAN, đề xuất nhiều sáng kiến quan trọng khi Việt Nam làm chủ tịch ASEAN các năm 2010 và 2020. 

Thay mặt Lãnh đạo Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, phát biểu khai mạc tại buổi lễ, PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng nhiệt liệt chào mừng sự góp mặt đông đảo của các đại biểu tham dự, đồng thời bày tỏ sự tri ân sâu sắc về sự cống hiến và những dấu ấn khó phai mờ của các thế hệ lãnh đạo Viện. Từ người sáng lập GS. Nguyễn Khánh Toàn, người trưởng ban đầu tiên, nhà nghiên cứu Cao Huy Đỉnh đến các thế hệ lãnh đạo tiếp theo như GS. Phạm Đức Dương, PGS. Phạm Đức Thành, PGS. Lê Bộ Lĩnh, PGS. Nguyễn Sỹ Tuấn, PGS. Nguyễn Duy Dũng…

PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng nhấn mạnh, trải qua 50 năm xây dựng và phát triển, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á đã đạt được những thành tựu khoa học nổi bật, Viện đã thực hiện thành công khoảng hơn chục đề tài cấp Nhà nước, đề tài cấp Bộ và hàng trăm đề tài cấp cơ sở cũng như khá nhiều đề tài hợp tác với nước ngoài tập trung vào những hướng nghiên cứu chính được xã hội quan tâm và có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Kết quả nghiên cứu của Viện có những đóng góp quan trọng và có ý nghĩa trong việc cung cấp luận cứ khoa học vào quá trình hoạch định chính sách hội nhập và hợp tác quốc tế của Đảng và Nhà nước và là nguồn tài liệu quan trọng phục vụ công tác giảng dạy tại các trường đại học và công tác nghiên cứu ở các viện nghiên cứu.

Là một viện nghiên cứu quốc tế, công tác hợp tác quốc tế cũng đạt được những kết quả tốt và được đánh giá là một trong những viện của Viện Hàn lâm có hoạt động hợp tác quốc tế nổi bật. Theo đó, Viện đã phát triển được mạng lưới đối tác hầu hết ở các nước ASEAN và một số nước khác ở Đông Á và Nam Á và khu vực khác của thế giới cũng như ký kết các bản ghi nhớ với nhiều tổ chức khoa học và giáo dục trong khu vực, có thực hiện trao đổi đoàn với hầu hết các nước đó.

Trước bối cảnh khu vực và thế giới đang diễn biến phức tạp, khó lường, Viện trưởng Nguyễn Huy Hoàng nhận thức sâu sắc về vai trò và vị trí quan trọng của Viện đối với công tác tư vấn chính sách cho Đảng và Nhà nước các vấn đề về Đông Nam Á và ASEAN. PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng mong muốn, tiếp tục duy trì và phát triển Viện trở thành một trung tâm nghiên cứu và tư vấn chính sách về Đông Nam Á có uy tín hàng đầu trong nước và khu vực, thiết lập quan hệ hợp tác trong nghiên cứu khoa học với các tổ chức khoa học hàng đầu trong nước cũng như các viện nghiên cứu, các trường đại học trong và ngoài khu vực Đông Nam Á, đóng góp nhiều hơn nữa cho Đảng và Nhà nước về hoạch định chính sách quan hệ quốc tế và mở rộng hội nhập khu vực và toàn cầu. Bên cạnh đó, PGS.TS. Nguyễn Huy Hoàng cũng mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, ủng hộ và hợp tác của Lãnh đạo Viện Hàn lâm, các viện nghiên cứu, các trường đại học, các tổ chức quốc tế góp sức xây dựng và phát triển Viện Nghiên cứu Đông Nam Á không ngừng lớn mạnh, tiếp tục cống hiến nhiều hơn nữa cho khoa học nước nhà.

Phát biểu chúc mừng tại buổi lễ, thay mặt Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm, Chủ tịch Phan Chí Hiếu nhiệt liệt chúc mừng, ghi nhận và biểu dương sự nỗ lực không ngừng nghỉ của các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, viên chức và người lao động của Viện Nghiên cứu Đông Nam Á cùng với những thành tựu đã đạt được trong 50 năm xây dựng và phát triển. Chủ tịch khẳng định, cho đến nay, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á có nhiều đóng góp quan trọng đối với Đảng và Nhà nước trong việc hoạch định chính sách đối ngoại và hội nhập, đặc biệt kể từ khi nước ta thực hiện chính sách cải cách mở cửa và thúc đẩy hội nhập khu vực và thế giới vào thập niên cuối cùng của Thế kỷ XX.

Chủ tịch Phan Chí Hiếu cũng đánh giá cao tinh thần nỗ lực, vượt khó của Viện, là một trong số các viện đạt chỉ số KPI cao nhất Viện Hàn lâm trong những năm qua. Các đề tài, công trình nghiên cứu của Viện được đánh giá là đảm bảo chất lượng khoa học và luôn được đánh giá cao. Đặc biệt, các báo cáo tư vấn của Viện được đánh giá là có chất lượng, có giá trị khoa học và thực tiễn sâu sắc.

Trong bối cảnh hiện nay, khi Đông Nam Á và ASEAN luôn được cho là khu vực có vị trí địa chiến lược cực kỳ quan trọng, Chủ tịch Phan Chí Hiếu mong rằng, thời gian tới Viện Nghiên cứu Đông Nam Á cần xác định quan điểm, định hướng phát triển. Cụ thể, Viện cần áp dụng đồng bộ các giải pháp với quyết tâm cao để phát triển Viện trở thành một trung tâm nghiên cứu và tư vấn chính sách về Đông Nam Á có uy tín hàng đầu trong nước và khu vực, thiết lập quan hệ hợp tác trong nghiên cứu khoa học với các tổ chức khoa học hàng đầu trong nước cũng như các viện nghiên cứu, các trường đại học trong và ngoài khu vực Đông Nam Á.

Viện cần xác định giá trị cốt lõi trong hoạt động như: Các hoạt động nghiên cứu chuyên sâu về các vấn đề liên quan đến Đông Nam Á trong bối cảnh phát triển Cộng đồng ASEAN; chú trọng đẩy mạnh các hoạt động nghiên cứu nhằm cung cấp các luận cứ khoa học, thực tiễn phục vụ việc hoạch định đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước; hoạt động lãnh đạo, quản lý của Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương.

Bên cạnh đó, Viện tiếp tục kiện toàn cơ cấu tổ chức nội bộ theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, tập trung nguồn lực cho các đơn vị nghiên cứu mũi nhọn; cố gắng hạn chế việc phân tán, giảm bớt khâu trung gian, đồng thời tăng cường phối hợp công tác tốt giữa các đơn vị, các cá nhân trong Viện và giữa Viện với các Viện nghiên cứu khác của Viện Hàn lâm; duy trì, củng cố sự đoàn kết, nhất trí trong Viện, coi đây là nền tảng vững chắc và lâu dài để phát triển Viện. Đặc biệt, Viện cần quan tâm xây dựng đội ngũ nhà nghiên cứu đủ về số lượng, mạnh về chất lượng; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực nghiên cứu; tạo điều kiện phát triển đội ngũ nhà khoa học trẻ để từng bước khắc phục sự hẫng hụt giữa các thế hệ.

Nhân dịp này, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á nhận được nhiều lời chúc mừng, lẵng hoa tươi thắm của các đại biểu tham dự cũng như các cơ quan, đối tác trong và ngoài Viện Hàn lâm. Với truyền thống 50 năm xây dựng, trưởng thành cùng với nền tảng đã được tạo lập qua các thế hệ, những thành tựu đã đạt được trong nghiên cứu khoa học, tư vấn chính sách và đào tạo, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ và bền vững trong các giai đoạn tiếp theo.

Nguyễn Thu Trang