Sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng cả về chính trị và khoa học, góp phần làm sâu sắc thêm nhận thức về những giá trị trường tồn của Cách mạng tháng Tám năm 1945 và Quốc khánh 2/9. Sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - “nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Đông Nam Á” không chỉ là dấu mốc đánh dấu thắng lợi của một dân tộc nhỏ bé trước ách thống trị của thực dân, đế quốc và phong kiến, nhân dân Việt Nam từ thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình, mà còn là nguồn cảm hứng lớn lao cho phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên toàn thế giới.

Bước sang kỷ nguyên phát triển mới, việc nhìn lại những giá trị lịch sử ấy càng trở nên ý nghĩa, góp phần khơi dậy lòng yêu nước và phát huy nội lực dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay, nhất là trong bối cảnh đất nước ta đang tích cực đổi mới toàn diện và hội nhập sâu rộng với thế giới.

Với tính chất là một diễn đàn học thuật cấp quốc gia, Hội thảo dự kiến thu hút khoảng 400 đại biểu tham dự, trong đó có đại diện Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước; đại diện các Ban, Bộ, Ngành Trung ương và địa phương; lãnh đạo các đơn vị đồng tổ chức và phối hợp; cùng đông đảo học giả, nhà khoa học, chuyên gia nghiên cứu trong nước.

Điểm nổi bật là số lượng và chất lượng của các tham luận gửi về Hội thảo. Dự kiến Hội thảo có hơn 100 bài tham luận có chất lượng tốt từ các cơ quan nghiên cứu, đào tạo, học giả và chuyên gia trên cả nước được gửi về cho Ban Tổ chức. Các bài viết tập trung vào những khía cạnh đa chiều của lịch sử và hiện đại, từ phân tích bối cảnh lịch sử - chính trị năm 1945, vai trò lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các lực lượng trong Cách mạng Tháng 8 và Quốc khánh 2/9 đến  việc vận dụng các bài học lịch sử vào công cuộc đổi mới hiện nay.

Chương trình Hội thảo được thiết kế ngắn gọn, súc tích nhưng đảm bảo chiều sâu học thuật, được chia làm ba phiên chính: (i) Phiên khai mạc; (ii) Phiên trình bày các tham luận; (iii) Phiên thảo luận bàn tròn.