Tham dự Đại hội, về phía khách mời có bà Đỗ Thúy Phượng, Phó Trưởng ban Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương; đại diện một số cơ quan Khối thi đua các bộ, ngành Khoa học - Văn hóa - Xã hội; Về  phía Viện Hàn lâm có các đồng chí trong Ban Thường vụ Đảng ủy Viện Hàn lâm; Hội đồng Thi đua, khen thưởng Viện Hàn lâm; Thủ trưởng các đơn vị, Bí thư Đoàn Thanh niên, Chủ tịch Hội đồng Thi đua - Khen thưởng của các đơn vị thuộc, trực thuộc Viện Hàn lâm, các đại biểu điển hình tiên tiến tiêu biểu trong phong trào thi đua yêu nước của Viện Hàn lâm giai đoạn 2020-2025.

Phát biểu khai mạc, GS. TS. Lê Văn Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh: Đại hội diễn ra trong không khí cả nước sôi nổi thi đua, tăng tốc, bứt phá, lập thành tích hướng tới Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI và Đại hội Đảng lần thứ XIV. Đại hội là dịp để nhìn lại chặng đường 5 năm đã đi qua, đánh giá thành tựu, rút kinh nghiệm và phát động phong trào thi đua mới với quyết tâm cao hơn, tinh thần đổi mới sâu sắc hơn.

Chủ tịch Viện Hàn lâm khẳng định Đại hội có ý nghĩa đặc biệt khi vừa thực hiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh phong trào thi đua, vừa phát động thi đua gắn với học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; đồng thời biểu dương các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến, qua đó khơi dậy sức mạnh đoàn kết, tạo động lực thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ được giao.

Để phong trào thi đua yêu nước của Viện Hàn lâm thu được nhiều kết quả hơn trong nhiệm kỳ tới, Chủ tịch đề nghị các đại biểu tập trung làm rõ vai trò, ý nghĩa của công tác thi đua, khen thưởng; đánh giá thẳng thắn kết quả, tồn tại và nguyên nhân; đề xuất giải pháp cụ thể nâng cao chất lượng, hiệu quả; chia sẻ kinh nghiệm phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình tiên tiến,…

Tổng kết 5 năm: thành tựu đáng tự hào

Tại Đại hội, PGS. TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm đã trình bày Báo cáo tổng kết công tác thi đua, khen thưởng giai đoạn 2020-2025. Báo cáo nhấn mạnh, thấm nhuần lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Thi đua là yêu nước", toàn thể viên chức, người lao động Viện Hàn lâm đã giữ vững tinh thần đoàn kết, kỷ cương, trách nhiệm, lấy thi đua làm động lực vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

Về nghiên cứu khoa học: Giai đoạn 2020-2025, Viện Hàn lâm đã thực hiện 961 đề tài cấp Bộ, 2.074 đề tài cấp cơ sở, 76 đề tài cấp quốc gia, 157 đề tài Nafosted và nhiều đề tài khác. Hàng trăm diễn đàn, hội thảo khoa học trong nước và quốc tế được tổ chức thành công. Các đề án lớn như: chương trình nghiên cứu về Biển, biên giới, xây dựng hệ giá trị quốc gia,… được triển khai hiệu quả. Số lượng công bố quốc tế, nhất là các bài thuộc ISI, Scopus tăng mạnh.

Về tư vấn chính sách: Viện Hàn lâm đã xây dựng hơn 300 báo cáo gửi các cơ quan Đảng và Nhà nước về những vấn đề quan trọng, cấp bách, số lượng báo cáo đã tăng gấp 3 lần so với nhiệm kỳ trước. Đặc biệt từ tháng 3/2024, định kỳ hàng tháng đều có báo cáo phân tích, dự báo tình hình và tư vấn chính sách phát triển kinh tế - xã hội phục vụ hiệu quả các Phiên họp Chính phủ. Cùng với đó, Viện Hàn lâm đã trình Chính phủ dự thảo “Đề án tăng cường năng lực, phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam thành Trung tâm nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới theo tinh thần Nghị quyết số 45-NQ/TW”; dự thảo Đề án “Hoàn thiện cơ chế kiểm soát quyền lực của cơ quan thực hiện quyền hành pháp đối với các cơ quan thực hiện quyền lập pháp, quyền tư pháp”

Về tổ chức cán bộ: Thực hiện tinh gọn bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017, Viện Hàn lâm đã giảm 16 đơn vị cấp vụ/viện và gần 80 đơn vị cấp phòng. Đội ngũ cán bộ, viên chức được cơ cấu lại, nâng cao năng lực để đáp ứng yêu cầu công tác. Xử lý dứt điểm các vi phạm trong công tác cán bộ theo Thông báo số 343-TB/UBKTTW ngày 27/9/2022 của Ủy ban Kiểm tra Trung ương. Công tác quy hoạch, bổ nhiệm, đánh giá cán bộ được thực hiện nghiêm túc, đảm bảo đúng quy định.

Về hợp tác quốc tế: Nhiều hội thảo khoa học với đối tác quốc tế như Lào, Campuchia, Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Pháp, Đức,... đã được tổ chức, góp phần nâng cao vị thế của Viện Hàn lâm nói riêng và Việt Nam nói chung trong lĩnh vực khoa học xã hội, củng cố quan hệ hữu nghị, hợp tác quốc tế.

Về khen thưởng: Trong giai đoạn 2020-2025, Viện Hàn lâm vinh dự được tặng 01 Giải thưởng Hồ Chí Minh, 02 Giải thưởng Nhà nước, 20 Huân chương Lao động, 01 Cờ thi đua Thủ tướng Chính phủ. Cấp Viện tặng 14 Cờ thi đua, 249 danh hiệu Tập thể lao động xuất sắc, 43 danh hiệu Chiến sỹ thi đua các cấp, 436 Bằng khen.

Bên cạnh đó, Viện Hàn lâm còn tích cực hưởng ứng các phong trào do Thủ tướng Chính phủ phát động; chủ động tổ chức phong trào phù hợp với đặc thù của cơ quan nghiên cứu. Trong hoạt động nhân đạo vì cộng đồng, toàn thể viên chức, công đoàn viên của Viện đã tham gia ủng hộ với tổng số tiền đạt gần 1,8 tỷ đồng.

Ngoài những hoạt động nổi bật nêu trên, Báo cáo cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế dẫn đến hoạt động thi đua chưa đồng đều; công tác phát hiện, bồi dưỡng điển hình chưa thực sự được đẩy mạnh,…

Cũng tại Đại hội, đại diện các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến có bài tham luận chia sẻ kinh nghiệm trong nghiên cứu khoa học, thông tin, thư viện, quản lý cán bộ, ứng dụng công nghệ, công tác tham mưu... Nhiều ý kiến đã cho thấy ý thức trách nhiệm rất cao của các điển hình tiên tiến khi đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế động viên, đổi mới phương thức tổ chức phong trào thi đua gắn với nhiệm vụ chuyên môn, đẩy mạnh chuyển đổi số, tăng cường phát hiện và nhân rộng điển hình,…

Phát động thi đua giai đoạn 2025-2030: tăng tốc bứt phá

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Chủ tịch Viện Hàn lâm GS.TS. Lê Văn Lợi đánh giá cao kết quả Đại hội, nhấn mạnh 5 thành tựu nổi bật giai đoạn 2020-2025: (i) Công tác lãnh đạo đảm bảo theo đúng quy định, hệ thống văn bản quản lý nội bộ được hoàn thiện; (ii) Tổ chức bộ máy được kiện toàn tinh gọn, hiệu quả; (iii) Hoạt động nghiên cứu, tư vấn chính sách cung cấp nhiều luận cứ giá trị, công bố quốc tế tăng mạnh; (iv) Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đạt nhiều kết quả; (v) Hợp tác quốc tế được tăng cường, góp phần nâng cao vị thế Việt Nam.

Chủ tịch cũng thẳng thắn chỉ rõ: công tác đăng ký thi đua, đánh giá, xếp loại diễn ra còn nặng yếu tố hình thức, thiếu định lượng; chưa gắn kết giữa khen thưởng với đánh giá, quy hoạch cán bộ. Nguyên nhân chủ yếu là một số người đứng đầu đơn vị chưa đánh giá đúng vai trò của công tác thi đua, khen thưởng; công tác phát hiện, bồi dưỡng điển hình chưa được quan tâm đúng mức.

Chủ tịch nhấn mạnh thi đua trong giai đoạn hiện nay Viện Hàn lâm quyết tâm thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là một trong "Bộ tứ trụ cột" đưa đất nước vào kỷ nguyên mới; Nghị quyết số 45-NQ/TW xác định mục tiêu xây dựng Viện Hàn lâm thành Trung tâm nghiên cứu trọng điểm ngang tầm khu vực và thế giới.

Chủ tịch Viện Hàn lâm chính thức phát động phong trào thi đua giai đoạn 2025-2030 với chủ đề: "Thi đua đổi mới, sáng tạo, kỷ cương, trách nhiệm; chủ động kịp thời; tinh gọn hiệu quả; tăng tốc bứt phá hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ chính trị".

Phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ giai đoạn 2025-203 bao gồm: thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ XX; tạo ra chuyển biến rõ nét về nhận thức, nâng cao tinh thần trách nhiệm của người đứng đầu; 100% đơn vị tham gia phong trào; 90-100% tập thể hoàn thành tốt nhiệm vụ, trong đó 20% hoàn thành vượt mức; 100% đơn vị đoàn kết, chấp hành tốt chủ trương Đảng, pháp luật Nhà nước.

Tại Đại hội, Chủ tịch Viện Hàn lâm phát động phong trào thi đua với những nội dung: (i) Quán triệt đầy đủ các chủ trương về thi đua, khen thưởng, học tập và làm theo Bác; (ii) Tăng cường lãnh đạo, kiện toàn bộ máy tinh gọn; (iii) Đổi mới nội dung, phương thức phong trào thi đua gắn nhiệm vụ chuyên môn; (iv) Phát hiện, bồi dưỡng, nhân rộng điển hình - đồng bộ cả 4 khâu; (v) Đẩy mạnh phân cấp, phòng chống tham nhũng, tiêu cực; (vi) Phát huy tinh thần đoàn kết, sáng tạo, xây dựng môi trường học thuật liêm chính.

Để thực hiện hiểu quả nội dung thi đua, Viện Hàn lâm xác định 8 nhiệm vụ trọng tâm cần thực hiện: (1) Xây dựng văn hóa thi đua; (2) Hoàn thiện thể chế; (3) Đổi mới phong trào, trọng tâm "Viện Hàn lâm thi đua đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số"; (4) Phát hiện, nhân rộng điển hình gắn truyền thông; (5) Nâng cao chất lượng khen thưởng, chú trọng khen thưởng đột xuất; (6) Thường xuyên tổng kết, rút kinh nghiệm; (7) Phát huy vai trò Hội đồng Thi đua, củng cố đội ngũ; (8) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, đảm bảo nguồn lực.

Phát biểu bế mạc Đại hội,  GS. TS. Lê Văn Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm, Chủ tịch Hội đồng Thi đua – Khen thưởng Viện Hàn lâm khẳng định: “Công tác thi đua, khen thưởng ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất hơn, thực sự tạo khí thế sôi nổi, lan tỏa giá trị tốt đẹp, là động lực mạnh mẽ thúc đẩy viên chức, người lao động phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao".

Với tinh thần "Thi đua đổi mới, sáng tạo, kỷ cương, trách nhiệm; chủ động kịp thời; tinh gọn hiệu quả; tăng tốc bứt phá", Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ IX (2025-2030) của Viện Hàn lâm là sự kiện quan trọng để toàn thể cán bộ, viên chức và người lao động quyết tâm nỗ lực phấn đấu, lập nhiều thành tích xuất sắc, góp phần xây dựng Viện Hàn lâm thành Trung tâm nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân./.