Hội thảo được tổ chức sáng ngày 28/10/2025, tại Trụ sở Viện Hàn lâm theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với sự tham dự của TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS. Andrey Margolin, Phó Giám đốc RANEPA tham dự và trình bày báo cáo trực tuyến; cùng đông đảo đại biểu, các nhà khoa học của VASS và RANEPA.

Hội thảo có ý nghĩa học thuật và chính trị sâu sắc

Phát biểu khai mạc Hội thảo, TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của Hội thảo trong bối cảnh tình hình thế giới đang biến động sâu sắc, nhanh chóng và khó lường.

Theo Phó Chủ tịch Đặng Xuân Thanh, Liên bang Nga với vai trò là một trong những cường quốc của thế giới đang có những điều chỉnh quan trọng về chiến lược phát triển, đối ngoại và hội nhập quốc tế. Hiểu rõ quan điểm, cách tiếp cận và tư duy chiến lược của Nga đối với trật tự thế giới hiện nay là điều có ý nghĩa đặc biệt, không chỉ đối với các nhà nghiên cứu quan hệ quốc tế, mà còn với các nhà hoạch định chính sách và những ai quan tâm tới xu thế vận động của thời đại.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh: “Các nội dung trình bày ngày hôm nay của Giáo sư Andrey Margolin mang ý nghĩa thực tiễn sâu sắc, góp phần giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện hơn về cách Nga đánh giá bối cảnh toàn cầu, vị thế của mình trong trật tự thế giới đang định hình, cũng như triển vọng hợp tác giữa Nga và Việt Nam trong giai đoạn tới”

Quan điểm của Nga về trật tự thế giới trong giai đoạn mới

Trong tham luận chính “Quan điểm của Nga về cục diện thế giới”, GS. Andrey Margolin, Phó Giám đốc RANEPA, đã trình bày phân tích toàn diện về những xu hướng định hình trật tự thế giới hiện nay, tập trung vào ba nhóm vấn đề lớn: chuyển dịch quyền lực toàn cầu – thách thức kinh tế mới – định hướng chiến lược của Nga.

Giáo sư chỉ rõ nền kinh tế thế giới đang đối mặt với nhiều bất ổn: chủ nghĩa bảo hộ thương mại gia tăng, chiến tranh thương mại và các biện pháp trừng phạt đơn phương làm suy yếu hệ thống thương mại toàn cầu. Khủng hoảng của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cùng tác động của chuyển đổi số và biến đổi khí hậu đang tạo ra xu thế phân mảnh trong nền kinh tế toàn cầu.

Về cấu trúc quyền lực, Giáo sư Margolin cho rằng trật tự thế giới đang dịch chuyển từ đơn cực sang đa cực, với sự nổi lên mạnh mẽ của nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS. Trong khi “Phương Tây tập thể” với mô hình thế giới “Đơn cực” vẫn theo đuổi mô hình trật tự dựa trên “các quy tắc” tự đặt ra, thì BRICS với mô hình thế giới “Đa cực” lại hướng tới một mô hình hợp tác mới dựa trên tôn trọng lẫn nhau, lợi ích dài hạn và bản sắc dân tộc.

Về cơ cấu tiêu dùng, trong 50 năm qua, nhân loại đã tiêu thụ hơn 2,5 nghìn tỷ tấn các loại vật liệu trong đó 40% vượt quá khả năng tái tạo của Trái Đất (74% cơ cấu tiêu dùng thuộc về các nước phát triển, 15% thuộc về Trung Quốc, 8% thuộc về cá nước Phương nam toàn cầu và 0,8% thuộc về Nga. Điều này cho thấy bản chất của các biện pháp trừng phạt mà phương Tây áp đặt dối với các quốc gia không đồng thuận với mô hình thế giới đơn cực và việc duy trì vị thế thống trị toàn cầu của Phương Tây tập thể.

Vai trò và chiến lược của Nga trong bối cảnh quốc tế

Giáo sư Margolin nhấn mạnh, Nga đang hướng tới việc giành “chủ quyền thực chất” trong phát triển bền vững đến năm 2030 và tầm nhìn 2036. Các mục tiêu chiến lược của Nga bao gồm: duy trì dân số, nâng cao phúc lợi xã hội, phát triển khoa học – công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số và bảo đảm an ninh quốc gia toàn diện.

Ông đồng thời chỉ ra rằng, Nga hiện đóng vai trò hạt nhân trong việc kiến tạo trật tự địa – chính trị toàn cầu mới, là đối tác tin cậy trong bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực và phát triển hạ tầng – tài chính quốc tế.

Về tác động của các biện pháp trừng phạt quốc tế, GS. Margolin cho biết từ năm 2022, Nga đã chịu hơn 700 biện pháp trừng phạt từ Mỹ và EU, trong đó 311 tỷ USD trong tổng số 643 tỷ USD dự trữ ngoại hối bị đóng băng. Dù chịu áp lực, Nga vẫn chủ động tái cấu trúc nền kinh tế, phát triển các hành lang thương mại mới ở châu Á, đẩy mạnh tự chủ công nghệ và đa dạng hóa đối tác, qua đó chứng minh năng lực thích ứng và sức bật của nền kinh tế quốc gia.

Quan hệ hợp tác Nga – Việt Nam: Nền tảng tin cậy và triển vọng mở rộng

Trong mối quan hệ Nga – Việt Nam, GS. Margolin đánh giá cao Việt Nam là đối tác chiến lược năng động và đáng tin cậy của Nga tại châu Á. Ông dẫn chứng, năm 2024 kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Nga đạt 760 triệu USD, tăng 43% so với năm 2023, trong đó cà phê chiếm 40%, hải sản 31% và hạt điều 8%.

Theo Giáo sư, năng lượng sạch, công nghệ thực phẩm, du lịch và chuyển đổi số sẽ là những lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai nước trong thời gian tới. Nga mong muốn tiếp tục thúc đẩy hợp tác với Việt Nam trên tinh thần bình đẳng, tôn trọng lẫn nhau và cùng phát triển. Trên tinh thần đó, Liên bang Nga sẽ tiếp tục đóng vai trò nhân tố ổn định, góp phần định hình trật tự thế giới đa cực, công bằng và bền vững, đồng thời khẳng định sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong các chương trình hợp tác khoa học, đào tạo và tư vấn chính sách.

Trao đổi học thuật cởi mở, hướng tới hợp tác lâu dài

Báo cáo của GS. Margolin đã nhận được sự quan tâm và thảo luận sôi nổi từ các đại biểu hai nước. Các học giả Việt Nam đánh giá các phân tích của chuyên gia Nga mang tính tham chiếu quan trọng, giúp hiểu rõ hơn tư duy chiến lược của Nga đối với trật tự thế giới hiện nay.

Nhiều ý kiến cũng chia sẻ thêm về vai trò của Nga trong cấu trúc an ninh toàn cầu, xu hướng địa – kinh tế mới, cũng như các cơ hội hợp tác trong nghiên cứu liên ngành, đào tạo nhân lực và trao đổi học thuật giữa VASS và RANEPA.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS. Đặng Xuân Thanh nhấn mạnh, sự kiện đã đem lại nhiều giá trị học thuật và thực tiễn quan trọng. Những chia sẻ của GS. Andrey Margolin góp phần giúp giới nghiên cứu Việt Nam có thêm góc nhìn sâu sắc về cách tiếp cận của Nga đối với các xu thế định hình trật tự thế giới hiện nay, qua đó cung cấp những kinh nghiệm tham khảo hữu ích cho Việt Nam trong quá trình phát triển độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế.