Tham dự buổi lễ có: TS. Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; PGS.TS. Bùi Nhật Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, nguyên Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam; các lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam và Viện Nghiên cứu châu Âu, cùng nhiều thế hệ các cán bộ, viên chức và người lao động đã và đang công tác tại Viện. Về phía khách mời có đại diện một số bộ, ban, ngành, các Đại sứ quán Belarus, Nga, Azerbaijan, Ukraine... và một số tổ chức quốc tế tại Hà Nội.

Viện Nghiên cứu Châu Âu trước đây là Trung tâm Nghiên cứu SNG và Đông Âu được thành lập theo Quyết định số 466/TTg ngày 13 tháng 9 năm 1993 của Thủ tướng Chính phủ. Trung tâm được thành lập trong bối cảnh quốc tế và khu vực trong những thập niên 90 của thế kỉ 20 có nhiều biến động: Hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu tan vỡ; Chiến tranh Lạnh kết thúc, thế giới hai cực chuyển thành thế giới đa cực và mở ra kỳ nguyên mới của thời kỳ cạnh tranh, hợp tác và hội nhập. Từ đó đến nay sự phát triển của Viện Nghiên cứu Châu Âu luôn gắn với quá trình phát triển của Viện Hàn lâm khoa học Xã hội, gắn với việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam giao phó, đáp ứng những yêu cầu ngày càng tăng về nghiên cứu châu Âu ở Việt Nam. Sự quan tâm của Đảng và Nhà nước về nghiên cứu châu Âu học phản ánh vai trò ngày càng quan trọng của lĩnh vực nghiên cứu này trong nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn của đất nước. Chính vì thế, 5 năm sau đó, ngày 05 tháng 3 năm 1998 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 56/1998/QĐ-TTg đổi tên Trung tâm Nghiên cứu SNG-Đông Âu thành Trung tâm Nghiên cứu châu Âu. Đến năm 2005, Trung tâm Nghiên cứu Châu Âu được đổi tên thành Viện nghiên cứu Châu Âu theo Quyết định số 987/QĐ-KHXH ngày 14 tháng 6 năm 2005 của Chủ tịch Viện Khoa học xã hội Việt Nam.

Các chức năng chính của Viện nghiên cứu châu Âu là nghiên cứu những vấn đề cơ bản về khoa học xã hội của các nước và tổ chức khu vực của châu Âu nhằm cung cấp luận cứ khoa học cho việc hoạch định chủ trương, đường lối, chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước đối với Liên minh Châu Âu, các tổ chức khu vực và các quốc gia trong khu vực châu Âu; tư vấn khoa học và tham gia đào tạo phát triển nguồn nhân lực khoa học xã hội liên quan đến khu vực châu Âu.

Sau 30 năm xây dựng và phát triển, hiện nay Viện có đội ngũ cán bộ gồm 33 người, trong đó 4 PGS.TS, 07 tiến sĩ, 2 nghiên cứu sinh và 16 thạc sĩ và nhiều cán bộ nhân viên có trình độ cử nhân và cao đẳng. Viện có 4 phòng nghiên cứu gồm: Trung tâm Nghiên cứu EU; Trung tâm Nghiên cứu Nga và SNG; Phòng Nghiên cứu Chính trị - Xã hội Châu Âu; Phòng Nghiên cứu Kinh tế, Môi trường và Phát triển bền vững Châu Âu; cùng 2 phòng phục vụ nghiên cứu, giúp việc Viện trưởng: Phòng Hành chính - Tổng hợp; Phòng Quản lý Khoa học và Hợp tác quốc tế và Tạp chí Nghiên cứu Châu Âu.

Trong bài diễn văn khai mạc buổi lễ, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu nhiệt liệt chào mừng các đồng chí Lãnh đạo Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, các vị khách quốc tế, các quý vị đại biểu, các đồng chí nguyên là lãnh đạo, nguyên cán bộ đã từng làm việc tại Viện, và các cán bộ, viên chức, người lao động của Viện và sự góp mặt đông đủ các đại biểu tham dự;  Tri ân tới các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo, các nhà khoa học, các viên chức các thế hệ của Viện, ôn lại chặng đường 30 năm phát triển đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của buổi lễ kỷ niệm. PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng cho biết, qua 30 năm xây dựng và phát triển, Viện Nghiên cứu Châu Âu đã chủ trì, thực hiện và tham gia nhiều đề tài, dự án nghiên cứu khoa học cơ bản, nghiên cứu ứng dụng, nghiên cứu chính sách, tư vấn và dịch vụ tư vấn khoa học; các dự án hợp tác khoa học với các cơ quan nhà nước, bộ, ngành, địa phương trong nước và nhiều chương trình hợp tác quốc tế.

Những kết quả nghiên cứu của Viện được thể hiện qua công tác xuất bản sách và tạp chí. Từ năm 1993 đến nay, các nhà khoa học đã và đang công tác tại Viện đã xuất bản được hơn 80 đầu sách; trong đó có những công trình được xuất bản bởi các nhà xuất bản nổi tiếng ở nước ngoài; hàng trăm bài báo khoa học trên các tạp chí khoa học trong và ngoài nước, Đặc biệt, từ năm 2015 trở lại đây, các nhà khoa học của Viện đã công bố 25 bài nghiên cứu trên các tạp chí quốc tế có uy tín trong danh mục ISI/Scopus; Ngoài ra, Viện đã công bố hàng chục kỷ yếu hội thảo khoa học trong nước và quốc tế. Các công trình nghiên cứu khoa học, sách và ấn phẩm do tập thể và các cá nhân trong Viện thực hiện và xuất bản có giá trị khoa học và thực tiễn cao, bám sát những nhiệm vụ chính trị của viện, đóng góp thiết thực vào việc tạo dựng cơ sở khoa học cho quá trình hoạch định chính sách đối nội, đối ngoại của Đảng và Nhà nước; phục vụ cho việc nghiên cứu, giảng dạy, đào tạo đại học, sau đại học.

Với những thành tựu đạt được, Viện Nghiên cứu Châu Âu đã vinh dự được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Lao động hạng 3, cờ thi đua của Chính phủ, cờ thi đua của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và bằng khen của Chủ tịch Viện Hàn Lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, một số cán bộ của Viện được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như huân, huy chương, bằng khen,…

PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng nhấn mạnh đến những định hướng nghiên cứu tập trung trong giai đoạn tới, đó là: (i) Nghiên cứu khoa học tiến hành theo hướng đa ngành, liên ngành, kết hợp chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng, tư vấn chính sách và cung cấp dịch vụ trong khoa;  (ii) Nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động nghiên cứu khoa học. Ngoài các đề tài cấp viện, cấp bộ do Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam giao hoặc đặt hàng, Viện sẽ chủ động tìm kiếm hoặc tham gia đấu thầu, nhận đặt hàng các đề tài, nhiệm vụ, dự án nghiên cứu trong các chương trình cấp Nhà nước, theo chương trình nghị định thư, cũng như được tài trợ bởi Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia NAFOSTED và các dự án hợp tác quốc tế; (iii) Phấn đấu trở thành trung tâm cung cấp thông tin, đầu mối kết nối/hỗ trợ các tổ chức, viện nghiên cứu hợp tác nghiên cứu với các tổ chức liên quan ở khu vực châu Âu.

Bày tỏ vui mừng vui mừng tới dự Lễ Kỷ niệm 30 năm thành lập Viện Nghiên cứu châu Âu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam ghi nhận: “Qua 30 năm xây dựng và phát triển, Viện Nghiên cứu châu Âu đã thực hiện có hiệu quả các chức năng, nhiệm vụ được giao, nhất là trong công tác nghiên cứu cơ bản, tư vấn chính sách, góp phần cung cấp luận cứ khoa học trong hoạch định các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đóng góp thiết thực vào thành công chung của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, của đất nước”.

Theo Chủ tịch Phan Chí Hiếu, châu Âu là khu vực có vai trò địa chính trị quan trọng. Đây là khu vực có những nước lớn, thành viên thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, thành viên của G7 như Nga, Đức, Anh, Pháp, Ý… có vai trò, ảnh hưởng rất lớn trong các vấn đề hòa bình, hợp tác, phát triển trên toàn cầu và khu vực. Đây cũng là khu vực có nhiều đối tác quan trọng của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực chính trị, ngoại giao, an ninh, quốc phòng, kinh tế, văn hóa - xã hội, như Nga, Ucraine, các nước EU và nhiều quốc gia khác.

Trong bối cảnh quốc tế đang biến đổi nhanh chóng, nhiều nước trong khu vực châu Âu đang điều chỉnh chính sách, hướng đến khu vực châu Á và Việt Nam nhiều hơn. Chúng ta đang được chứng kiến những bước phát triển vượt bậc trong quan hệ của Việt Nam với các nước châu Âu. Việt Nam đã ký các Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với Liên minh Kinh tế Á – Âu, Liên minh châu Âu, với Vương quốc Anh, mở ra triển vọng lớn cho việc tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư và một số lĩnh vực quan trọng khác. Trong năm 2022 và 2023 diễn ra nhiều hoạt động kỷ niệm 50 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam với nhiều nước khu vực châu Âu. Đây là những cơ sở quan trọng cho việc định hình các nhiệm vụ nghiên cứu, tư vấn khoa học đặt ra đối với Viện nghiên cứu châu Âu.

Có thể nói, kết quả đạt được trong thời gian qua rất đáng tự hào, nhưng yêu cầu, nhiệm vụ đặt ra cho thời gian tới cũng hết sức nặng nề. Để đáp ứng được tốt hơn nữa yêu cầu về nghiên cứu tư vấn cho Đảng, Nhà nước trong thúc đẩy quan hệ của Việt Nam với các nước châu Âu cũng như phát huy hơn nữa những thành tích đạt được trong 30 năm xây dựng và phát triển, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đề nghị tập thể lãnh đạo, viên chức, người lao động Viện Nghiên cứu châu Âu tiếp tục nỗ lực, cố gắng vượt qua mọi khó khăn, thử thách, phát huy truyền thống, tinh thần đoàn kết, trí tuệ, tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ về nghiên cứu, đào tạo đội ngũ cán bộ, kiện toàn tổ chức bộ máy của Viện theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả… Cụ thể là trong năm 2023 và những năm tới đây, Viện cần tham gia tích cực, chất lượng vào các hoạt động tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới  trong 40 năm qua ở Việt Nam; tham gia chuẩn bị Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng theo nhiệm vụ được phân công; đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu ứng dụng, góp phần thực hiện hiệu quả các hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam với Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh; Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á - Âu. 

Diễn ra trong bầu không khí, trang trọng và đầm ấm. Trong Lễ Kỷ niệm, các vị khách quý, các nhà khoa học, cán bộ, cựu cán bộ Viện Nghiên cứu châu Âu cùng nhau chia sẻ những kỉ niệm gắn bó trong 30 năm qua. Đây là dịp để các cán bộ, viên chức và người lao động của Viện thể hiện sự tri ân đối với các thế hệ cán bộ đã có những đóng góp lớn lao cho sự phát triển lớn mạnh của Viện; là dịp để cùng nhau nhìn lại hành trình đã đi qua và tiếp tục nỗ lực cho chặng đường phát triển phía trước.

PV.