Trong bối cảnh đó, ngày 05/12/2025 tại Hà Nội, Viện Hàn lâm đã long trọng tổ chức Hội nghị Góp ý Dự thảo Quy chế Quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ, sự kiện có sự tham dự của lãnh đạo Viện Hàn lâm, đại diện các ban chức năng, lãnh đạo các viện nghiên cứu chuyên ngành cùng nhiều nhà khoa học, chuyên gia quản lý khoa học các đơn vị. Hội nghị do TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm chỉ đạo, điều hành.

Phát biểu khai mạc, TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh yêu cầu cấp thiết của việc xây dựng một quy chế quản lý nhiệm vụ khoa học và công nghệ đồng bộ, minh bạch và tiệm cận các chuẩn mực quản lý khoa học hiện đại. Trong bối cảnh hoạt động nghiên cứu khoa học xã hội đang ngày càng gắn với nhu cầu hoạch định chính sách, đổi mới tư duy quản lý là tiền đề quan trọng để nâng cao chất lượng nghiên cứu và hiệu quả ứng dụng.

Góp ý Dự thảo Quy chế lần này là bước hoàn thiện sau quá trình rà soát nhiều văn bản hiện hành, tham khảo kinh nghiệm của các bộ, ngành và cập nhật yêu cầu thực tiễn tại các đơn vị trực thuộc Viện Hàn lâm.

Nhiều nhóm nội dung quan trọng được đưa ra thảo luận

Tại hội nghị, ThS. Nguyễn Mạnh Quân, Trưởng ban Ban Tài chính và Quản lý khoa học đã trình bày chi tiết các nội dung chính của Dự thảo, bao gồm: Quy trình đề xuất, tuyển chọn và giao nhiệm vụ khoa học - công nghệ theo hướng công khai, cạnh tranh, chú trọng chất lượng đề xuất và năng lực tổ chức chủ trì.

Cơ chế quản lý, theo dõi và kiểm tra tiến độ nhằm bảo đảm thông tin minh bạch, kịp thời xử lý vướng mắc trong quá trình thực hiện; Tiêu chí đánh giá và nghiệm thu kết quả được xây dựng khoa học hơn, gắn với chuẩn mực quốc tế và đặc thù của lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; Cơ chế tài chính theo hướng tăng quyền chủ động cho chủ nhiệm nhiệm vụ, đơn vị chủ trì nhưng vẫn đảm bảo tính trách nhiệm, đúng quy định của Nhà nước; Năng lực ứng dụng, chuyển giao và công bố khoa học trở thành yếu tố quan trọng trong đánh giá hiệu quả đầu ra…

Trưởng ban Ban Tài chính và Quản lý khoa học cho biết dự thảo được xây dựng với tinh thần đổi mới tư duy quản lý, song song với giảm thủ tục hành chính, từ đó tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động nghiên cứu được triển khai thực hiện tại Viện Hàn lâm.

Nhiều ý kiến sắc sảo từ các nhà khoa học và đơn vị nghiên cứu

Trong phần thảo luận, các đại biểu đã đóng góp nhiều ý kiến sâu sắc, tập trung vào các vấn đề then chốt đang được quan tâm trong quá trình hoàn thiện Dự thảo Quy chế. Cụ thể:

Tên gọi và phân loại nhiệm vụ khoa học: Nhiều ý kiến nhấn mạnh cần có sự thống nhất và chính xác về tên gọi các nhiệm vụ khoa học, nhằm đảm bảo dễ nhận diện, thuận tiện trong quản lý, tránh nhầm lẫn giữa các loại hình nhiệm vụ, đồng thời phản ánh đúng mục tiêu, nội dung và tính chất nghiên cứu.

Điều kiện xét tài trợ và tuyển chọn nhiệm vụ: Các đại biểu đề xuất làm rõ hơn các tiêu chí xét duyệt, bao gồm chất lượng đề xuất, năng lực chủ nhiệm, tính khả thi của kế hoạch, đảm bảo quy trình xét duyệt vừa minh bạch, công bằng, vừa khuyến khích sáng tạo và đổi mới.

Tinh giản quy trình phê duyệt và nghiệm thu: Nhiều ý kiến tập trung vào việc giảm thiểu thủ tục hành chính, tránh chồng chéo giữa các đầu mối quản lý, nhằm rút ngắn thời gian triển khai nhiệm vụ, tăng hiệu quả quản lý và tạo thuận lợi cho các đơn vị nghiên cứu.

Trách nhiệm của đơn vị chủ trì và chủ nhiệm nhiệm vụ: Đại biểu đề xuất làm rõ hơn các quy định liên quan đến vai trò, trách nhiệm trong quản lý tiến độ, chất lượng sản phẩm nghiên cứu và báo cáo kết quả, nhằm nâng cao trách nhiệm cá nhân và tập thể trong toàn bộ quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu: Các đại biểu nhấn mạnh cần bổ sung các tiêu chí đánh giá về tác động chính sách, mức độ lan tỏa tri thức và khả năng công bố quốc tế. Bên cạnh đó, cũng đề xuất quy định rõ thời điểm công bố các kết quả quốc tế để đảm bảo tính minh bạch và thuận lợi cho đánh giá.

Cơ chế tài chính linh hoạt: Nhiều ý kiến đề nghị xây dựng cơ chế tài chính phù hợp với tính chất đặc thù của nghiên cứu khoa học xã hội, trong đó có nhiều khối lượng công việc phi vật chất, đồng thời vừa tạo điều kiện cho chủ nhiệm nhiệm vụ chủ động quản lý, vừa đảm bảo trách nhiệm giải trình và hiệu quả sử dụng nguồn lực.

Ứng dụng công nghệ trong quản lý: Các đại biểu cũng nhấn mạnh việc tăng cường ứng dụng hệ thống quản lý điện tử để theo dõi tiến độ, báo cáo giữa kỳ và cuối kỳ, giúp nâng cao hiệu quả giám sát, giảm thủ tục giấy tờ và tạo cơ sở dữ liệu khoa học thống nhất, minh bạch.

Nhìn chung, các ý kiến góp ý đều thể hiện sự quan tâm sâu sắc tới việc hoàn thiện một quy chế quản lý khoa học vừa chặt chẽ, vừa linh hoạt, nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học xã hội đạt hiệu quả cao, đáp ứng nhu cầu đổi mới quản lý và phát huy tác động thực tiễn trong hoạch định chính sách quốc gia.

Kết luận hội nghị, TS. Đặng Xuân Thanh đánh giá cao tinh thần làm việc nghiêm túc, trách nhiệm và các đóng góp sâu sắc của các đại biểu. Ban Tài chính và Quản lý của Viện Hàn lâm sẽ tổng hợp ý kiến, nghiên cứu tiếp thu, điều chỉnh dự thảo trước khi hoàn thiện và ban hành.

Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh: “Một quy chế quản lý khoa học phù hợp, thống nhất về thuật ngữ, tiêu chí đánh giá cụ thể, thông thoáng nhưng chặt chẽ, đúng luật sẽ là nền tảng để thúc đẩy chất lượng nghiên cứu, mở rộng hợp tác và tăng cường vai trò của các sản phẩm khoa học trong hoạch định chính sách.”

Hội nghị khép lại với sự đồng thuận cao về sự cần thiết của Dự thảo Quy chế và kỳ vọng văn bản sau khi ban hành sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, tạo môi trường thuận lợi cho các viện nghiên cứu, nhà khoa học của Viện Hàn lâm phát huy năng lực, đóng góp nhiều hơn cho công cuộc phát triển kinh tế – xã hội của đất nước./.