Đề tài tập trung tìm hiểu thực trạng về ý thức quốc gia - dân tộc của một số tộc người thiểu số vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc tại tỉnh Hà Giang, trên cơ sở đó đề tài đề xuất kiến nghị, giải pháp việc tăng cường ý thức quốc gia - dân tộc của cư dân nơi đây đối với chủ quyền biên giới và việc xây dựng cộng đồng quốc gia - dân tộc Việt Nam trong bối cảnh phát triển bền vững vùng biên giới hiện nay và trong thời gian tới. Ngoài phần Mở đầu và phần Kết luận, đề tài được chia làm 4 chương.
Chương 1. Cơ sở lý thuyết, phương pháp, tộc người và điểm nghiên cứu. Trong chương này, đề tài đã đưa ra một số khái niệm liên quan trực tiếp tới nội dung nghiên cứu của đề tài như: Tộc người, Dân tộc, Quốc gia, Quốc gia – dân tộc, Ý thức tộc người, Ý thức quốc gia – dân tộc. Từ việc làm rõ các khái niệm liên quan, thì đề tài áp dụng hai lý thuyết: Lý thuyết không gian xã hội vùng biên giới và lý thuyết về ý thức quốc gia – dân tộc để tìm hiểu ý thức quốc gia – dân tộc của các cư dân thuộc nhóm tộc người được nghiên cứu. Trên cơ sở mục tiêu nghiên cứu, lý thuyết được áp dụng, đề tài sử dụng phương pháp phỏng vấn sâu, thảo luận nhóm, điều tra bảng hỏi và mục đích quan sát tham gia. Do đó, đề tài đã khái quát được lịch sử, phân bố, đặc điểm về tộc người ở vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc và địa bàn nghiên cứu.
Chương 2. Các yếu tốc tác động đế ý thức Quốc gia – dân tộc ở vùng biên giới Việt Nam – Trung Quốc hiện nay. Tại chương này, đề tài đi sâu nghiên cứu 2 nội dung: Một là, Ý thức quốc gia - dân tộc đối với vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Hai là, Cơ sở ý thức quốc gia -dân tộc ở Việt Nam hiện nay.
Chương 3. Ý thức quốc gia - dân tộc của một số tộc người ở vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc hiện nay. Ở chương này, đề tài chỉ tập trung xem xét ý thức quốc gia - dân tộc của cư dân trong một đất nước thể hiện nhận thức về biên giới và lãnh thổ quốc gia; qua trách nhiệm bảo vệ biên giới và xây dựng cộng đồng quốc gia; và quan nhận thức, thực hành văn hoá quốc gia Viện Nam hiện nay.
Chương 4. Thảo luận về những vấn đề tăng cường ý thức quốc gia - dân tộc ở vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc hiện nay. Trong chương này, đề tài thảo luận về vai trò ý thức quốc gia - dân tộc với việc bảo vệ đường biên giới, với vấn đề quốc phòng, an ninh ở vùng biên giới và với vấn đề đại đoàn kết dân tộc. Qua đó, đưa ra các kiến nghị và giải pháp góp phần làm rõ việc kiến tạo và nâng cao ý thức quốc gia - dân tộc Việt Nam của các tộc người tại khu biên giới Việt Nam - Trung Quốc đối với sự nghiệp bảo vệ biên giới và chủ quyền lãnh thổ nước ta trong bối cảnh hiện nay.
Đề tài được đánh giá là có ý nghĩa khoa học thực tiễn, giúp đánh giá được thực trạng truyền thông và vai trò, tác động của truyền thông đến ý thức quốc gia của các tộc người thiểu số vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc tại Lào Cai. Từ đó đưa ra những luận cứ khoa học góp phần đổi mới các chính sách, các thức và nội dung truyền thông và quản lý xã hội vùng biên giới Việt Nam - Trung Quốc trong bối cảnh toàn cầu hoá và hội nhập.
Nguyễn Thùy Trang
