Tầm quan trọng của hợp tác khoa học

Tham dự Hội thảo, về phía Trung Quốc có GS. Trương Diễm Thu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, Đại học Truyền thông Trung Quốc; GS. Trương Chí Hoa, Viện Báo chí - Đại học Truyền thông Trung Quốc; bà Tôn Ngọc Hồng, Trưởng phòng Hợp tác Quốc tế Viện Nghiên cứu Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, Đại học Truyền thông Trung Quốc. Về phía Việt Nam có PGS.TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; TS. Nguyễn Xuân Cường, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Á - Thái Bình Dương; các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Viện Nghiên cứu Châu Á - Thái Bình Dương; lãnh đạo một số viện nghiên cứu trực thuộc Viện Hàn lâm cùng đông đảo các chuyên gia, nhà nghiên cứu về quan hệ quốc tế của Việt Nam và Trung Quốc cùng toàn thể viên chức của Viện tham dự.

Phát biểu khai mạc, PGS.TS. Tạ Minh Tuấn nhấn mạnh vai trò của các nhà khoa học trong việc đưa ra phân tích khách quan, làm nền tảng tham vấn cho các nhà hoạch định chính sách. Ông cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam và Trung Quốc đều đang ở thời điểm then chốt của tiến trình phát triển, việc xây dựng tầm nhìn hợp tác mang tính đối thoại và cộng sinh giữa hai nước có ý nghĩa quan trọng.

GS. Trương Diễm Thu nhấn mạnh vai trò của các trường đại học, viện nghiên cứu trong việc duy trì quan hệ hợp tác giữa các quốc gia và bày tỏ mong muốn nghiên cứu Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt-Trung sẽ trở thành diễn đàn khoa học và giao lưu nhân dân.

Nhìn lại chặng đường 75 năm quan hệ Việt Nam - Trung Quốc

Trong báo cáo đề dẫn, TS. Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh, nhìn lại chặng đường 75 năm từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao đến nay, quan hệ Việt-Trung đã trải qua nhiều giai đoạn gắn liền với những biến chuyển của tình hình thế giới và khu vực. Tuy có lúc thăng trầm, nhưng hữu nghị và hợp tác vẫn là dòng chảy chính. Từ sau bình thường hóa quan hệ năm 1991 đến nay, quan hệ hai nước không ngừng được thúc đẩy. Hai bên đã thiết lập các khuôn khổ hợp tác quan trọng, trong đó có quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện từ năm 2008. Đặc biệt, năm 2023 hai nước xác định xây dựng Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt Nam - Trung Quốc có ý nghĩa chiến lược với 6 phương hướng hợp tác lớn: tin cậy chính trị cao hơn, hợp tác an ninh - quốc phòng thực chất hơn, hợp tác thực chất sâu sắc hơn, nền tảng xã hội vững chắc hơn, phối hợp đa phương chặt chẽ hơn, và bất đồng được kiểm soát, giải quyết tốt hơn.

Về quan hệ chính trị, TS. Nguyễn Xuân Cường cho biết, tiếp xúc cấp cao giữa hai Đảng, hai Nhà nước được duy trì thường xuyên. Tháng 4/2025, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình đã có chuyến thăm Việt Nam, trong đó hai bên đã ký 45 thỏa thuận hợp tác và giao lưu. Về kinh tế, năm 2024 kim ngạch thương mại hai nước đạt vượt 205 tỷ USD. Trong 9 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch thương mại đạt 184 tỷ USD. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam và có hơn 5.000 dự án đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư vượt 30 tỷ USD.

Trao đổi chuyên sâu tại hai phiên thảo luận

Dựa trên những nhận định tổng quan về thực trạng quan hệ hai nước, Hội thảo đã đi vào hai phiên thảo luận chuyên sâu với sự tham gia tích cực của các chuyên gia, nhà nghiên cứu.

Phiên I: Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt-Trung

Tại Phiên I, các chuyên gia tập trung làm rõ khái niệm và nội hàm của Cộng đồng chia sẻ tương lai giữa hai nước. Cộng đồng chia sẻ tương lai là sáng kiến, đồng thời là tầm nhìn của Trung Quốc. Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt-Trung được xây dựng và thúc đẩy theo phương hướng “6 hơn”.

Phiên II: Hợp tác Việt-Trung trong giai đoạn mới

Tiếp nối những thảo luận về định hướng chung, Phiên II tập trung vào các lĩnh vực hợp tác cụ thể. Về quốc phòng và an ninh, các chuyên gia cho rằng đây là một trong những trụ cột quan trọng, cần được thúc đẩy thực chất hơn trên cơ sở tin cậy chính trị. Về nền tảng văn hóa, các tham luận nhấn mạnh tư duy “hoà nhi bất đồng”. Đồng thời đề cập đến cơ hội hợp tác trong lĩnh vực công nghệ mới như AI;  vai trò của truyền thông quan hệ giữa hai nước. Các tham luận đều nhấn mạnh việc hai nước cần phát triển các lĩnh vực hợp tác mới như kinh tế số, năng lượng mới và trí tuệ nhân tạo, đồng thời cần có sự tham gia tích cực của sinh viên trẻ, các nhà nghiên cứu trẻ. Về phương hướng thúc đẩy hợp tác, các chuyên gia đề xuất cần khuyến khích các doanh nghiệp có thực lực, kết hợp đầu tư với nghiên cứu và đào tạo nguồn nhân lực, đồng thời giải quyết những vấn đề ảnh hưởng đến tính bền vững của quan hệ.

Đặc biệt, vấn đề củng cố nền tảng xã hội được các chuyên gia quan tâm. Các tham luận chỉ rõ một số vấn đề cần thúc đẩy như lòng tin giữa người dân hai nước, vấn đề đặt ra và đề xuất các giải pháp như mở rộng đối tượng tham gia giao lưu, thẳng thắn và cởi mở hơn trong trao đổi.

Về quan hệ chính trị - ngoại giao, các chuyên gia đánh giá cao việc trao đổi cấp cao được duy trì thường xuyên, tuy nhiên, cần lưu ý giải quyết những khó khăn trong quan hệ giữa hai nước.

Thảo luận sôi nổi của các đại biểu

Tại phiên thảo luận, các đại biểu tham dự Hội thảo đã có những trao đổi, thảo luận sôi nổi về các vấn đề được đặt ra. Nhiều ý kiến tập trung vào việc làm thế nào để hiện thực hóa các định hướng hợp tác đã được xác định, đặc biệt là cách thức cụ thể để thúc đẩy tin cậy chính trị, củng cố nền tảng xã hội và phát triển các lĩnh vực hợp tác mới. Các đại biểu cũng chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn trong hợp tác nghiên cứu, đào tạo và giao lưu nhân dân giữa hai nước. Không khí thảo luận mở và xây dựng đã tạo điều kiện để các chuyên gia, nhà nghiên cứu hai nước hiểu rõ hơn về quan điểm của nhau, góp phần làm sâu sắc thêm sự hiểu biết và tin cậy.

Khởi động Diễn đàn nghiên cứu mới

Hội thảo cũng đánh dấu sự khởi động của Diễn đàn Nghiên cứu Cộng đồng chia sẻ tương lai Việt - Trung. Đây là kết quả hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Châu Á - Thái Bình Dương và Viện Nghiên cứu Cộng đồng chia sẻ tương lai nhân loại, Đại học Truyền thông Trung Quốc. Diễn đàn được kỳ vọng sẽ trở thành nền tảng khoa học để các nhà nghiên cứu, học giả hai nước trao đổi, hợp tác và đưa ra các kiến nghị cho các cơ quan hoạch định chính sách, thúc đẩy giao lưu nhân dân.