Hội thảo quốc tế “Công bố Bản đồ viện trợ Đông Nam Á 2025: Trọng tâm Việt Nam” được Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới phối hợp với Viện Lowy tổ chức ngày 30/09/2025 tại Hà Nội với sự tham dự của các nhà khoa học, chuyên gia đến từ các đơn vị nghiên cứu quốc tế trong và ngoài Viện Hàn lâm; các tổ chức, doanh nghiệp, giảng viên các trường Đại học và một số cơ quan thông tấn báo chí trên địa bàn thủ đô Hà Nội đến đưa tin về Hội thảo…

Phát biểu chào mừng Hội thảo, PGS.TS. Tạ Minh Tuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm, đã nhiệt liệt chào mừng sự có mặt của các đại biểu và cho rằng: Với những thông tin mới nhất liên quan đến viện trợ phát triển, những nội dung được công bố tại Hội thảo không chỉ là nguồn tài liệu tham khảo mà còn là cơ sở quan trọng để Viện Hàn lâm và Viện Lowy có thể thúc đẩy đẩy, tăng cường hợp tác mạnh mẽ hơn trong thời gian tới nhằm chia sẻ các quan điểm nghiên cứu giữa hai đơn vị. Đồng thời, Hội thảo cũng là diễn đàn trao đổi mở để các bên tham gia và các đại biểu tham dự có thể thảo luận sâu về vấn đề “tài chính phát triển có thể tài trợ tốt nhất trong lĩnh vực nào để đảm bảo tính bao trùm, tính bền vững và sự thịnh vượng chung cho toàn khu vực”.

Phát biểu tại Hội thảo, Bà Gillian Bird, Đại sứ Australia tại Việt Nam, cho biết: “Bản đồ Viện trợ Đông Nam Á 2025" không phải là một bản đồ địa lý mà là tên của một báo cáo nghiên cứu và cơ sở dữ liệu về các dòng tài chính phát triển do Viện Lowy thực hiện. Mục tiêu mà Hội thảo hướng tới là công bố ấn bản thứ ba của Bản đồ Viện trợ Đông Nam Á giai đoạn từ năm 2015-2023. Bao gồm dữ liệu về hơn 130.000 dự án được thực hiện bởi 109 đối tác phát triển với tổng trị giá là 290 tỷ USD. Nghiên cứu bao gồm tất cả 11 quốc gia Đông Nam Á: Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Philippines, Singapore, Thái Lan, Timor-Leste và Việt Nam.

Giới thiệu Bản đồ Viện trợ Đông Nam Á 2025, ông Alexandre Dayant và bà Grace Stanhope, các tác giả chính của báo cáo, cho biết: Bản đồ tổng hợp hàng triệu điểm dữ liệu từ các cơ chế báo cáo chính thức và cơ sở dữ liệu. Kết hợp thông tin từ hàng nghìn tài liệu công khai có sẵn bao gồm các báo cáo hàng năm, báo cáo tài chính, tài liệu ngân sách, báo cáo truyền thông tin tức và các nguồn truyền thông xã hội. Cơ sở dữ liệu kết quả là tài liệu toàn diện nhất chưa từng công bố trước đó bao gồm các dự án phát triển ở Đông Nam Á.

Tại phiên Thảo luận bàn tròn do TS. Phạm Anh Tuấn, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới, điều phối với sự tham gia của ông Ron H. Slangen, Phó Giám đốc Quốc gia Quốc gia ADB tại Việt Nam; Ông Alexandre Dayant, Bà Grace Stanhope, Viện Lowy và TS. Nguyễn Việt Hà, Vụ Hợp tác quốc tế, Bộ Tài chính. Các diễn giả đã phân tích bối cảnh tài trợ phát triển đang thay đổi tại Đông Nam Á với một loạt thông tin về hồ sơ về từng quốc gia trong số 11 quốc gia Đông Nam Á được đề cập trong cơ sở dữ liệu.

Công bố những phát hiện chính trong năm 2025 các diễn giả cho biết: Hỗ trợ phát triển khu vực có chiều hướng tăng nhẹ trong năm 2023 nhưng vẫn thấp hơn mức trước giai đoạn Covid-19; Việc cắt giảm viện trợ của Mỹ, EU và Anh có thể khiến tài trợ phát triển chính thức cho khu vực giảm hơn 2 tỷ USD trong những năm tới; Việc cắt giảm viện trợ của phương Tây và căng thẳng thương mại gia tăng sẽ làm giảm các lựa chọn phát triển của Đông Nam Á và có nguy cơ nhường chỗ cho Trung Quốc; Việc cắt giảm viện trợ cũng sẽ làm sự chia rẽ phát triển sâu sắc thêm với các nước nghèo hơn và các ưu tiên trong lĩnh vực xã hội bị tụt lại phía sau; Cuộc đua phát triển cơ sở hạ tầng của Đông Nam Á đã chậm lại; Quá trình chuyển đổi năng lượng của khu vực đang thiếu kinh phí một cách nghiêm trọng với những tác động toàn cầu; Diễn tiến của các hành động về khí hậu và hòa nhập xã hội có thể chịu áp lực.

Việt Nam là nước đứng thứ tư trong khu vực về ODF nhận được

Đây cũng là nhận định được các nhà nghiên cứu từ Lowy công bố. Theo số liệu mới nhất, vào năm 2023, Việt Nam đã nhận được 2,9 tỷ USD tài trợ phát triển chính thức. Nhật Bản là đối tác phát triển chính của Việt Nam, chiếm 1/5 tổng ODF nhận được kể từ năm 2015. Ngân hàng thế giới và Hàn Quốc nằm trong nhóm đối tác cấp hai của Việt Nam tiếp đến là Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) và Trung Quốc.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng tài trợ trung bình hàng năm là 17 triệu USD ODF cho các nước trong khu vực kể từ năm 2015. Sự hỗ trợ của Việt Nam chủ yếu được mở rộng cho nước láng giềng là Lào, các khoản giải ngân khác cho Campuchia, Indonesia và Philipines cũng như đóng góp cho các nỗ lực khác trong khu vực.

Với những phân tích cụ thể và thảo luận chuyên sâu Hội thảo đã cho thấy Đông Nam Á là khu vực năng động nhất và phát triển nhanh nhất thế giới xét trên cả khía cạnh kinh tế và dân số. Tuy vậy, khu vực này lại đối mặt với nhiều thách thức trong quá trình phát triển như tình trạng đói nghèo, thiếu công bằng, không được tiếp cận đầy đủ với chăm sóc y tế và giáo dục, bất ổn chính trị hay chịu thiệt hại nặng nề từ thiên tai. Đặc biệt sau khi xuất hiện dịch Covid-19, những thách thức mà khu vực này phải đối mặt lại gia tăng và ở mỗi quốc gia, thách thức và mức độ thách thức lại khác nhau.

Phát biểu tổng kết Hội thảo, TS. Phạm Anh Tuấn khẳng định: nghiên cứu và công bố mới nhất của Viện Lowy về Bản đồ viện trợ Đông Nam Á đã cung cấp bức tranh toàn cảnh về viện trợ phát triển cho khu vực với nhiều thông tin chi tiết về từng quốc gia nhất là về Việt Nam cùng thông tin về các đối tác cung cấp viện trợ đã cho thấy tính minh bạch thông tin theo đúng định hướng mà Lowy đã và đang hướng tới. Công bố này giúp các bên điều phối tốt hơn các khoản tài trợ nhằm cung cấp những hỗ trợ phù hợp nhất và hiệu quả nhất cho từng quốc gia, khu vực, góp phần có hiệu quả vào chiến lược phát triển bền vững mà các quốc gia khu vực Đông Nam Á đang hướng tới./.