Sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh- bài học lịch sử quí báu trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam

Việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại đã từng được thực hiện trong lịch sử phát triển của nhân loại cũng như ở Việt Nam. Thực tế cho thấy, sự tồn tại hay vươn mình của mọi quốc gia đều gắn liền với môi trường khu vực và quốc tế. Không có quốc gia nào, dù lớn hay bé có thể tự cô lập khỏi thế giới xung quanh và ngược lại. Trong bối cảnh hiện nay, Đảng ta xác định, từ Đại hội XIV trở đi, đất nước sẽ chính thức bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Theo đó, kỷ nguyên mới đòi hỏi phải tạo chuyển biến căn bản về nhận thức, hành động của toàn Đảng, toàn xã hội trong việc giữ gìn, nuôi dưỡng, sử dụng hiệu quả nhất các nguồn lực của đất nước. Đặc biệt, kỷ nguyên mới đòi hỏi phải phát huy cao nhất tinh thần, ý chí, sức mạnh của nhân dân- Chủ thể đóng vai trò trung tâm của sự nghiệp kiến tạo kỷ nguyên mới.

Sức mạnh dân tộc chính là yếu tố bên trong. Đó là tổng hợp những lợi thế, những nguồn lực nội sinh của dân tộc, quốc gia bao hàm toàn bộ các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; truyền thống và hiện tại. Ngày nay, sức mạnh dân tộc của nước ta là tổng hợp sức mạnh vật chất và tinh thần, sức mạnh cứng và sức mạnh mềm; được tạo nên bởi quy mô và chất lượng của dân số cả nước; các nguồn lực tự nhiên khá phong phú (đất đai, rừng, biển, khoáng sản…); tiềm lực kinh tế và quân sự đã được tăng lên đáng kể sau hơn 35 năm đổi mới (là nền kinh tế lớn thứ 4 trong ASEAN), vị trí địa- chính trị và địa- kinh tế của đất nước; truyền thống yêu nước, tự lực, tự cường; nền văn hóa đậm tính nhân văn, cộng đồng; đóng góp của cách mạng Việt Nam đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, hòa bình và tiến bộ xã hội trên thế giới; sự ổn định chính trị- xã hội; đường lối đúng đắn của Đảng và sự đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân; sức mạnh tổng hợp quốc gia và vị thế chính trị và ngoại giao của Việt Nam trên trường quốc tế.

Sức mạnh thời đại là các xu thế chính trị, kinh tế, xã hội trên thế giới như: hòa bình, hợp tác và phát triển, cách mạng khoa học công nghệ, xu thế dân chủ hóa, xu thế phát triển bền vững, tự chủ, xu thế hợp tác và liên kết kinh tế. Bên cạnh đó, sức mạnh của thời đại ngày nay còn là sức mạnh của cộng đồng quốc tế ngày càng đồng thuận trong kiến tạo, củng cố một trật tự thế giới dựa trên luật lệ, đa cực, đa trung tâm, dân chủ, công bằng, bình đẳng, sức mạnh của hàng trăm quốc gia phấn đấu hoàn thành các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG); sức mạnh của thế giới văn minh trong kỷ nguyên của cách mạng khoa học công nghệ, kinh tế tri thức, toàn cầu hóa…

Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc kết hợp giữa các yếu tố bên trong và bên ngoài, đặt Việt Nam là một phần của thế giới, xuôi theo dòng chảy lịch sử của thế giới. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh là đánh giá, quan sát toàn diện “nhìn cho rộng, suy cho kỹ”. Trong hai yếu tố bên trong và bên ngoài, Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Cái gốc, cái điểm mấu chốt về chính trị, quân sự, kinh tế, nội chính, ngoại giao của ta là tự lực cánh sinh”. Trong hai yếu tố bên trong và bên ngoài, Hồ Chí Minh đã từng căn dặn: “Cái gốc, cái điểm mấu chốt về chính trị, quân sự, kinh tế, nội chính, ngoại giao của ta là tự lực cánh sinh”. Trong khi sức mạnh dân tộc đóng vai trò quyết định thì sức mạnh thời đại giữ vai trò tạo điều kiện thuận lợi. Như vậy, các yếu tố nội sinh cũng chính là nguồn lực chính, là gốc rễ cho sức mạnh của dân tộc, vì vậy phải luôn được phát huy để đảm bảo tính độc lập, tự chủ để vững mạnh.

Lịch sử Cách mạng Việt Nam cho thấy, dưới sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng, bằng sự khơi dậy ý chí tự chủ, tự tin, tự cường, tự hào dân tộc, bằng việc huy động sức mạnh toàn dân kết hợp với sức mạnh thời đại, Đảng ta đã đưa dân tộc ta giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, tạo nên những kỳ tích trong Cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng một nước Việt Nam Xã hội chủ nghĩa độc lập, tự do, hạnh phúc. Hiện nay là thời điểm ý Đảng hòa quyện với lòng dân trong khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh, hạnh phúc, thịnh vượng sớm xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thể hiện qua các văn bản chỉ đạo, nghị quyết của Đảng trong kỷ nguyên mới

Kỷ nguyên mới là khoảng thời gian đất nước, dân tộc phải vươn lên mãnh liệt, phấn đấu thực hiện thành công những mục tiêu chiến lược, tạo sự phát triển vượt bậc ở một tầm cao mới, trình độ mới, chất lượng mới, xác lập vị thế quốc gia trên trường quốc tế, tạo nền tảng cho bước phát triển đột phá kế tiếp. Kỷ nguyên tiếp nối kỷ nguyên tạo thành lịch sử phát triển liên tục, từ thấp đến cao, ngày càng hoàn thiện của một quốc gia, dân tộc.

Về một số nhận thức cơ bản về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh, kỷ nguyên thịnh vượng dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Mọi người dân đều có cuộc sống ấm no, hạnh phúc, được hỗ trợ phát triển, làm giàu; đóng góp của nhân loại và văn minh toàn cầu. Đích đến của kỷ nguyên vươn mình là dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, phát triển theo chế độ xã hội Xã hội chủ nghĩa, sánh vai với các cường quốc năm châu.

Ưu tiên hàng đầu trong kỷ nguyên mới là thực hiện thắng lợi các mục tiêu chiến lược đến năm 2030, Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 trở thành nước xã hội chủ nghĩa phát triển, có thu nhập cao; khơi dậy mạnh mẽ hào khí dân tộc, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, khát vọng phát triển đất nước; kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Nhận thức được tầm quan trọng của việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại theo tư tưởng Hồ Chí Minh, trong chuyên đề về kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Tổng Bí thư Tô Lâm đã đề cập đến nội dung thể hiện sức mạnh dân tộc như chú trọng đến pháp luật trong Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa cần phải liên tục được hoàn thiện để thể chế hóa đường lối, chính sách của Đảng, phát huy dân chủ, vì con người, tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Liên quan đến nguồn lực nội sinh của dân tộc, Đảng và Nhà nước ta đang quyết liệt thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”. Đặc biệt là Đảng đã ban hành Nghị quyết số 45-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức. Theo đó nhấn mạnh đến việc tiếp tục nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức; đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức, trọng dụng nhân tài, tạo đột phá, chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về chất lượng đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài trong các cơ sở giáo dục đại học, cơ sở nghiên cứu khoa học; xác định lĩnh vực, hướng nghiên cứu trọng điểm, ưu tiên gắn với yêu cầu đẩy mạnh nghiên cứu phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, Đảng và Nhà nước cũng tận dụng tối đa xu thế và sức mạnh của thời đại và ban hành Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đặc biệt, tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại được thể hiện trong phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2024 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2025 của Bộ Ngoại giao, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trên thế giới, các vấn đề mang tính toàn cầu, toàn dân, toàn diện diễn biến nhanh hơn, phức tạp hơn, khó lường hơn. Song xu hướng hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu hướng chủ đạo, dòng chảy chính, đây là cơ hội để chúng ta “biến nguy thành cơ”. Thủ tướng mong muốn ngành ngoại giao tiếp tục chủ động, kịp thời, hiệu quả hơn nữa trong nắm bắt tình hình thế giới, khu vực và sở tại để tham mưu Đảng, Nhà nước có phản ứng chính sách linh hoạt, phù hợp, hiệu quả. Đồng thời kết hợp xây dựng đội ngũ cán bộ vừa hồng vừa chuyên, có lòng tự tôn dân tộc, hoài bão lớn, nghĩ sâu làm lớn, nhìn xa trông rộng, nhạy cảm về chính trị, nhạy bén về kinh tế, sâu sắc về khoa học công nghệ và có tính chuyên nghiệp cao.

Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại thể hiện qua sự đổi mới phương thức lãnh đạo Đảng trong kỷ nguyên mới

Đảng ta đã vận dụng linh hoạt tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc gắn với sức mạnh thời đại trong việc đổi mới phương thức lãnh đạo, nâng cao năng lực cầm quyền của Đảng để đưa dân tộc ta tiếp tục tiến lên mạnh mẽ. Theo đó, mỗi cán bộ, đảng viên, chiến sĩ cần thống nhất lập trường, quan điểm, nhận thức và thực hiện nghiêm phương thức lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong kỷ nguyên phát triển mới.

Song hành với các công việc trên là tiếp tục đổi mới mạnh mẽ công tác kiểm tra, giám sát, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong các hoạt động lãnh đạo của Đảng; tạo sự kết nối thông suốt từ Trung ương tới cơ sở, thiết thực phục vụ hiệu quả công tác bảo vệ chính trị nội bộ, kết nối ý Đảng-lòng dân và xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, tiêu biểu, mẫu mực.

Cùng với đó, Đảng cũng tập trung thực hiện thắng lợi cuộc cách mạng về thể chế, tinh gọn bộ máy của Đảng; làm cho Đảng thực sự là hạt nhân trí tuệ, là đội tiên phong lãnh đạo cơ quan Nhà nước. Xây dựng các tổ chức, cơ quan tham mưu của cấp ủy tinh gọn. Cán bộ tham mưu có đầy đủ đức và tài, có tín nhiệm cao, tinh thông nghề nghiệp và thông thạo công việc, tham mưu, đề xuất các quyết sách đúng và trúng, phù hợp, hiệu quả.

Có thể nói rằng, giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại đã có ý nghĩa to lớn đối với Đảng và Nhà nước ta trong quá trình xây dựng chủ trương, chính sách và định hướng phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Theo đó, tăng cường sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, phát huy sức mạnh nội sinh (con người, nhân dân, dân tộc) và ngoại lực của xu hướng thế giới, đó là sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và Nhân dân đối với phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính; nhà khoa học là nhân tố then chốt; Nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, thúc đẩy, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Qua đó góp phần đưa Việt Nam vươn cao, vươn xa, vươn tới những mục tiêu mà Đảng và Bác Hồ đã lựa chọn “Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh, xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới”.