Ngược dòng lịch sử khi Ucraina là một trong 15 nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô Viết, Việt Nam và Ucraina có mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác, có cội nguồn từ những năm 50 của thế kỷ XX. Việc ký hiệp định ngày 23/01/1992, đánh dấu Việt Nam trở thành nước thứ 23 thiết lập quan hệ ngoại giao với Ucraina, đi trước 157 nước và tổ chức quốc tế khác hiện có quan hệ ngoại giao với Ucraina.
Thừa hưởng mối quan hệ tốt đẹp từ thời Liên Xô trước đây, quan hệ hữu nghị truyền thống giữa Việt Nam với Ucraina thời hậu Xô Viết vẫn được duy trì và phát triển tốt đẹp bất chấp những biến động của lịch sử. Nhân dân hai nước Việt Nam và Ucraina có nhiều điểm tương đồng và tiềm năng lợi thế có thể bổ sung cho nhau cùng phát triển. Trong 30 năm qua, quan hệ hữu nghị hợp tác giữa hai nước không ngừng được củng cố, từng bước phát triển mạnh mẽ, mở rộng trên nhiều lĩnh vực: chính trị - ngoại giao, kinh tế - thương mại, giáo dục, hợp tác địa phương...
Về quan hệ chính trị, kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1992 đến nay, Việt Nam và Ucraina đã ký kết nhiều văn bản hợp tác song phương, với hơn 50 thỏa thuận trên nhiều lĩnh vực như giáo dục, việc làm, bảo hộ đầu tư và hợp tác hải quan. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam - Ucraina đạt được những kết quả khả quan. Đặc biệt, năm 2011, hai nước đã ký Tuyên bố chung về thiết lập quan hệ đối tác toàn diện, đưa quan hệ Việt Nam - Ucraina lên tầm cao mới. Theo đó, hai nước đã trao đổi nhiều đoàn cấp cao, làm cơ sở tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, văn hóa, khoa học - kỹ thuật, quốc phòng - an ninh, giáo dục - đào tạo…
Bên cạnh đó, trên cơ sở mối quan hệ hữu nghị truyền thống, hai nước đã và đang nỗ lực thực hiện nhiều biện pháp thúc đẩy quan hệ hợp tác, phối hợp tại các diễn đàn đa phương, quốc tế để khai thác nhiều hơn nữa tiềm năng của mỗi bên. Trên các diễn đàn khu vực và đa phương, Việt Nam và Ucraina luôn có sự hợp tác chặt chẽ và ủng hộ lẫn nhau trên các diễn đàn quốc tế.
Trong hợp tác kinh tế, Việt Nam hiện là một trong 5 đối tác thương mại hàng đầu của Ucraina tại châu Á. Trao đổi thương mại hai chiều tăng trưởng qua từng năm. Bất chấp những khó khăn, thách thức do đại dịch Covid-19, thương mại hai chiều năm 2021 vẫn tăng sấp xỉ 32% so với năm 2020, đạt hơn 850 triệu USD, Thứ trưởng Taras Kachka cam kết phấn đấu đưa kim ngạch thương mại hai nước lên 1 tỉ USD trong các năm tới. Kỳ họp lần thứ 15 Ủy ban liên Chính phủ về Hợp tác Kinh tế, Thương mại, Khoa học kỹ thuật ngày 25/01/2021 đã xác định những lĩnh vực ưu tiên thúc đẩy như nông nghiệp, khai thác và chế biến khoáng sản, khoa học công nghệ, du lịch… Hai bên cũng đã nhất trí bắt đầu quá trình đàm phán FTA, tạo tiền đề thuận lợi cho việc phát triển hơn nữa quan hệ kinh tế - thương mại.
Về đầu tư, tính đến tháng 12/2021, Ucraina có 26 dự án đầu tư trực tiếp tại Việt Nam với tổng số vốn khoảng 30 triệu USD, đứng thứ 69 trên tổng số 140 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Việt Nam hiện có 6 dự án đầu tư sang Ucraina với tổng vốn đầu tư là 4 triệu USD.
Để khuyến khích hợp tác trong lĩnh vực văn hóa, Việt Nam và Ucraina đã ký Kế hoạch hợp tác trong lĩnh vực văn hóa và nghệ thuật. Ngoài ra, hai nước thường xuyên tổ chức những ngày văn hóa, tuần lễ văn hóa, triển lãm tranh ảnh, hội thảo giới thiệu về đất nước, con người của mỗi nước.
Trong hợp tác giáo dục - đào tạo, hiện có khoảng 1.400 sinh viên Việt Nam học tại Ucraina và nhiều sinh viên Ucraina học tập tại các trường đại học của Việt Nam. Năm 2021, Chính phủ Ucraina dành cho Việt Nam 30 suất học bổng, bao gồm 25 suất học bổng đào tạo trình độ đại học và thạc sĩ, 5 suất học bổng đào tạo trình độ tiến sĩ theo các khối ngành khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội và nhân văn. Nhằm tăng cường hợp tác trong nghiên cứu và đào tạo, vào năm 2018, Trung tâm hợp tác nghiên cứu khoa học và đào tạo Việt Nam - Ucraina (CUVC) đã được thành lập.
Đánh giá về mối quan hệ đối tác toàn diện, tại Hội thảo 30 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Ucraina được tổ chức tại Hà Nội ngày 21/1/2022 vừa qua, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ucraina Senik Dmytro vui mừng cho biết, trong 30 năm kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Ucraina và Việt Nam, hai nước đã đạt được những kết quả đáng kể về xây dựng quan hệ hợp tác song phương và cả hợp tác trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế. Hai nước đã ký kết hơn 50 thỏa thuận song phương về hợp tác trên nhiều lĩnh vực: từ giáo dục, việc làm đến bảo hộ đầu tư và hợp tác hải quan. Thứ trưởng Senik Dmytro nhấn mạnh tầm quan trọng của kinh tế thương mại trong quan hệ hợp tác giữa hai nước. Thứ trưởng Senik Dmytro cho biết, sự quan tâm của cộng đồng doanh nghiệp Ucraina và Việt Nam về việc thiết lập quan hệ kinh doanh hiệu quả luôn ở mức cao. Ucraina vẫn đang không ngừng tìm kiếm các lĩnh vực hợp tác mới, các dự án mới…
Thứ trưởng Senik Dmytro tin rằng với tiềm năng, thế mạnh của Việt Nam và Ucraina, cùng với nỗ lực và quyết tâm của hai nước, chắc chắn quan hệ Việt Nam - Ucraina sẽ được tiếp nối bởi sự gắn bó ngày càng bền chặt giữa hai dân tộc.
Ban Biên tập
