Dự án Chỉnh lý, nghiên cứu, đánh giá giá trị và lập hồ sơ khoa học khu di tích Hoàng Thành Thăng Long, năm 2019 được triển khai đồng bộ trong cùng bối cảnh thực hiện 2 dự án lớn khác: Dự án Trưng bày dưới tầng hầm Nhà Quốc hội và Đề án Nghiên cứu, khai quật khảo cổ học Văn hóa Óc Eo Nam Bộ.
Với mục tiêu tổng quát của Dự án: (1) Tổ chức tái điều tra khai quật, nghiên cứu các dấu tích kiến trúc của các thời kỳ đã xuất lộ trong các hố khai quật tại khu di tích nhằm làm rõ phạm vi, qui mô, tính chất, niên đại, hình thái kiến trúc cũng như mối quan hệ của các loại hình di vật, trên cơ sở đó đánh giá giá trị về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật … của các loại hình di tích; Thu thập và hệ thống hóa tư liệu để phục vụ cho công tác lập hồ sơ khoa học về di tích; (2) Tổ chức nghiên cứu, chỉnh lý theo phương pháp và qui trình phân loại các loại hình di vật khai quật được tại khu di tích nhằm làm rõ giá trị lịch sử, văn hóa của di vật dựa trên kết quả nghiên cứu xác định loại hình học, xác định nguồn gốc, niên đại, vai trò, chức năng và tính xã hội của di vật; Hệ thống hóa tư liệu hình học, lập bảng thống kê số lượng hiện vật, làm hồ sơ tư liệu về di vật mẫu để phục vụ cho công tác lập hồ sơ khoa học về di vật; (3) Tổ chức nghiên cứu so sánh thông qua các chương trình điều tra, khai quật, nghiên cứu khảo cổ học tại các di tích bên ngoài Hoàng thành Thăng Long nhằm thu thập tư liệu, xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ hiệu quả cho công tác nghiên cứu, đánh giá, xác định loại hình, nguồn gốc, niên đại, tính chất, chức năng … của các loại hình di tích, di vật của khu di tích Hoàng thành Thăng Long; (4) Tổ chức nghiên cứu lập hồ sơ khoa học về di tích, về di vật theo phương pháp, qui trình khảo cổ học để tiến tới lập hồ sơ khoa học tổng thể về kết quả khai quật, nghiên cứu khảo cổ học của khu di tích; (5) Bàn giao toàn bộ di vật và hệ thống hồ sơ báo cáo kết quả chỉnh lý, nghiên cứu, đánh giá giá trị về di tích, di vật của khu di tích Hoàng thành Thăng Long cho cơ quan quản lý theo Luật Di sản văn hóa nhằm cung cấp những cơ sở, luận cứ khoa học quan trọng cho công tác quản lý, qui hoạch bảo tổn và phát huy giá trị khu di tích.
Dự án đã tiến hành: (1). Phân loại, chỉnh lý vật liệu kiến trúc: Nghiên cứu, phân loại chi tiết loại hình Ngói lợp diềm mái thời Tiền Thăng Long và thời Lê của khu ABCD và khu E: Dự án đã hoàn thành công tác nghiên cứu so sánh, phân định đặc trưng, niên đại các mảnh ngói lợp diềm mái của các thời kỳ, từ đó đã phân tách các mảnh ngói thời Lê Trung hưng và ngói thời Đại La; phân tách ngói thời Lê sơ và ngói thời Mạc. (2). Phân loại, chỉnh lý đồ gốm sứ: Dự án tập trung nghiên cứu, phân loại chỉnh lý chi tiết và làm hồ sơ tư liệu đồ gốm sứ Việt Nam thời Lý và thời Trần. Bên cạnh đó, Dự án cũng song hành phân loại chi tiết đồ gốm Việt Nam thời Đinh - Tiền Lê. (3). Phân loại, chỉnh lý đồ sành: Dự án tập trung phân loại chi tiết về loại hình đồ sành thời kỳ Tiền Thăng Long, bao gồm đồ sành thời Đại La và đồ sành thời Đinh – Tiền Lê. (4). Phân loại, chỉnh lý đồ kim loại: Dự án tập trung vào 2 nội dung: Xử lý bảo quản và nghiên cứu di vật đồ kim loại là đồ dùng và dụng cụ. Đồng thời lựa chọn mẫu tiền đồng để chụp ảnh, dập hoa văn và lập phiếu đăng ký hiện vật; Phân loại, chỉnh lý di vật đồ gỗ và đưa ra phương pháp bảo quản đồ gỗ. (5). Tổ chức lập hồ sơ tư liệu: Công tác lập hồ sơ tư liệu tập trung vào 2 nội dung: (a) Hệ thống hóa tư liệu di vật khu di tích Hoàng thành Thăng Long và (b) Làm hồ sơ tư liệu. Dự án đã hoàn thành công tác lập hồ sơ tư liệu theo đúng kế hoạch cụ thể như: Đo vẽ hiện vật mẫu (vẽ chì và lên mực); Chụp ảnh hiện vật mẫu; Quét scan bản vẽ hiện vật mẫu; Làm hồ sơ tư liệu (bản vẽ, ảnh) hiện vật mẫu…
Mặc dù rất thiếu nguồn nhân lực và khối lượng công việc rất lớn, có quá nhiều tính phức tạp và khó, nhưng Viện Nghiên cứu Kinh Thành và Ban Chủ nhiệm Dự án đã rất nỗ lực tổ chức triển khai thực hiện và đã hoàn thành tốt các nội dung công việc của Dự án theo tiến độ đề ra, đáp ứng yêu cầu về chất lượng và tính hiệu quả của nhiệm vụ mang lại ý nghĩa rất thiết thực.
Dự án được Hội đồng nghiệm thu đánh giá cao về mặt lý luận và ý nghĩa thực tiễn, đạt loại xuất sắc. Dự kiến một cuốn sách “Kinh thành cổ Việt Nam” sẽ được in và ra mắt bạn đọc trong thời gian sớm nhất./.
PV.
