Đánh giá kết quả triển khai Nghị quyết 57 và Nghị quyết 71: Nhiều nỗ lực, nhiều kết quả nổi bật

Đối với công tác về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, thay mặt Ban Tài chính và Quản lý khoa học, TS. Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Trưởng ban, cho biết trong thời gian qua, Viện Hàn lâm đã quyết liệt triển khai đồng bộ các nhiệm vụ được giao, thể hiện rõ vai trò chỉ đạo trực tiếp, sát sao của Chủ tịch Viện Hàn lâm – Trưởng Ban Chỉ đạo.

Một trong những dấu ấn nổi bật là công tác hoàn thiện thể chế và khung pháp lý phục vụ phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số. Năm 2025, Viện Hàn lâm ban hành hàng loạt văn bản quan trọng như: Khung kiến trúc Chính phủ điện tử Viện Hàn lâm phiên bản 3.0; Kế hoạch chuyển đổi số giai đoạn 2026–2030; Quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo; Quyết định thành lập Hội đồng Khoa học Viện Hàn lâm và Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ. Đây là những văn bản có tính nền tảng, tạo hành lang pháp lý thống nhất cho hoạt động quản lý, điều hành và triển khai các nhiệm vụ theo tinh thần Nghị quyết 57-NQ/TW.

Công tác tuyên truyền, phổ biến về khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tiếp tục được chú trọng. Viện Hàn lâm duy trì đăng tải tin bài chuyên đề trên Cổng Thông tin điện tử, cập nhật thông tin trên kênh Zalo “Chuyển đổi số Viện Hàn lâm”, đồng thời chủ động đề xuất các nhiệm vụ nghiên cứu khoa học đột xuất, điều tra khảo sát và tư vấn chính sách phục vụ yêu cầu mới của đất nước.

Về triển khai các nhiệm vụ khoa học công nghệ, Viện Hàn lâm đã được bổ sung kinh phí đáng kể để thực hiện các chương trình trọng điểm và các nhiệm vụ theo Nghị quyết 57. Nhiều chương trình lớn bám sát vấn đề thời sự cấp thiết như lịch sử tư tưởng Việt Nam, đánh giá tác động của sắp xếp tổ chức bộ máy, lập bản đồ dữ liệu khoa học xã hội và nhân văn, nghiên cứu đại đoàn kết dân tộc, xây dựng kho thuật ngữ chuẩn quốc gia… Các nhiệm vụ được triển khai đúng tiến độ, sản phẩm nghiên cứu định hướng phục vụ công tác tham mưu, tư vấn chính sách ở tầm vĩ mô.

Bên cạnh những kết quả đạt được, báo cáo cũng chỉ rõ một số tồn tại: công tác tuyên truyền bằng bài báo khoa học chưa đạt yêu cầu (mới hoàn thành 2/9 bài); một số nhiệm vụ phải xin dừng hoặc gia hạn do thay đổi quy định pháp lý hoặc khó khăn trong phối hợp; 15 nhiệm vụ Trung ương giao chưa phù hợp chức năng của Viện Hàn lâm, đã kiến nghị điều chỉnh.

Chuyển đổi số: Nhiều kết quả quan trọng, song còn không ít thách thức

Đại diện Văn phòng Viện Hàn lâm, TS. Nguyễn Bùi Nam – Phó Chánh Văn phòng, báo cáo kết quả triển khai nhóm nhiệm vụ chuyển đổi số. Theo đó, Văn phòng chủ trì 12 nhiệm vụ và phối hợp thực hiện 7 nhiệm vụ khác theo Kế hoạch số 965/KH-KHXH với tiến độ và chất lượng được đảm bảo.

Trong nhóm nhiệm vụ chủ trì, Văn phòng đã rà soát và đề xuất hoàn thiện 18 bộ quy chế – quy định, trong đó 11 văn bản đã ban hành, 7 văn bản còn lại sẽ hoàn thiện trong tháng 12/2025. Hàng loạt hạ tầng và nền tảng số quan trọng đang được đẩy mạnh gồm: hệ thống văn phòng điện tử, thư điện tử công vụ, nền tảng quản lý nghiệp vụ tổng thể, nền tảng quản lý tri thức, hệ thống kiểm soát trùng lặp nội dung nghiên cứu…

Văn phòng cũng triển khai tích cực công tác đào tạo về chuyển đổi số, đặc biệt là khóa đào tạo kỹ năng sử dụng trí tuệ nhân tạo và trợ lý ảo cho cán bộ các đơn vị; phối hợp xây dựng các hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung, thúc đẩy sử dụng hệ thống xử lý văn bản và ký số (6 tháng đã có hơn 27.000 lượt văn bản xử lý trên hệ thống).

Dù vậy, nhiều khó khăn vẫn tồn tại: hạ tầng công nghệ thông tin chưa đồng bộ, yêu cầu phối hợp nhiều đơn vị, nguồn lực triển khai còn hạn chế. Văn phòng đề xuất đẩy nhanh hiện đại hóa hạ tầng, tăng cường nhân lực, tiếp tục hoàn thiện cơ chế và bảo đảm an toàn thông tin ở mức cao trong quá trình chuyển đổi số.

Thảo luận và làm rõ các nội dung cần tháo gỡ

Tại cuộc họp, các đại biểu thảo luận thẳng thắn về những vướng mắc trong quá trình triển khai Quyết định số 965/QĐ-KHXH, đặc biệt là việc sửa đổi, bổ sung các nội dung trong Kế hoạch thực hiện Nghị quyết 57; tiến độ triển khai các nhiệm vụ; cũng như tình hình thực hiện các nhóm nhiệm vụ trong chuyển đổi số.

GS.TS. Lê Văn Lợi: Quyết liệt, bài bản, đồng bộ – đó là chìa khóa thành công

Phát biểu kết luận, GS.TS. Lê Văn Lợi, Chủ tịch Viện Hàn lâm, Trưởng ban Ban Chỉ đạo ghi nhận 11 ý kiến thảo luận của các đại biểu và đánh giá cao nỗ lực của các đơn vị. Đồng chí nhấn mạnh: Viện Hàn lâm đã có sự quyết liệt và tinh thần trách nhiệm cao trong thực hiện nhiệm vụ, tuy nhiên mức độ giữa các nhóm nhiệm vụ vẫn chưa đồng đều. Bên cạnh đó, nhiều Chương trình, Nhiệm vụ thuộc nhóm nhiệm vụ Nghị quyết 57 trong đợt 1 và đợt 2 đã triển khai rất hiệu quả; đợt 3 dù chưa có kinh phí nhưng các đơn vị đã chủ động chuẩn bị.

Để triển khai hiệu quả hơn trong thời gian tới, GS.TS. Lê Văn Lợi yêu cầu:

Thứ nhất, hợp nhất hai báo cáo thành một báo cáo tổng hợp, có dự thảo kết luận rõ ràng; phân công một đầu mối thường trực theo dõi, xây dựng báo cáo.

Thứ hai, làm rõ các phụ lục báo cáo: số lượng chương trình, đề tài từng đợt; phương hướng giải ngân; tiến độ cụ thể của 4 nhiệm vụ chuyển đổi số bổ sung năm 2025.

Thứ ba, đề nghị Văn phòng rà soát việc sửa đổi bổ sung quy chế của toàn Viện Hàn lâm

Thứ tư, bổ sung rõ thời hạn và tiến độ hoàn thành từng nhiệm vụ, bảo đảm khả thi và có kiểm soát.

Thứ năm, Ban Tài chính và Quản lý khoa học tham mưu xây dựng Chiến lược phát triển khoa học của Viện Hàn lâm.

Thứ sáu, đẩy nhanh tiến độ thực hiện đối với các đề tài thuộc nhiệm vụ theo Nghị quyết 57.

Thứ bảy, năm 2026 được dự báo sẽ mở ra nhiều cơ hội lớn cho hoạt động khoa học và công nghệ. Vì vậy, các đơn vị cần chủ động nắm bắt, đăng ký bổ sung các đề tài cấp Bộ phù hợp với chức năng và năng lực của mình, đồng thời bảo đảm sự cân đối, hài hòa giữa các đơn vị và giữa các năm trong toàn Viện Hàn lâm.

Thứ tám, các đơn vị chủ động đề xuất kế hoạch tổ chức hội thảo, tọa đàm trong năm 2026; đối với các Viện vùng, đề xuất các chương trình nghiên cứu tại địa phương theo chức năng nhiệm vụ được giao; ngoài ra một số đơn vị có liên quan xây dựng đề án Văn hóa đọc, Đề án số hóa tài liệu hán nôm và các đề án khác như mua bản quyền, dịch tài liệu, số hóa, tài khoản chat GPT. Lưu ý xây dựng kho dữ liệu của Viện Hàn lâm để làm cơ sở quét phần mềm tránh trùng lặp.

Thứ chín, đề nghị Viện Thông tin Khoa học xã hội phối hợp Ban Tài chính và Quản lý khoa học xây dựng Đề án sưu tập kho ảnh EFEO để đề cử vào danh mục di sản tư liệu của UNESCO công nhận là di sản tư liệu thế giới.

Thứ mười, đẩy nhanh tiến độ nâng cấp Cổng Thông tin điện tử Viện Hàn lâm và nâng cao nhận diện Viện Hàn lâm trên các nền tảng số.

GS.TS. Lê Văn Lợi đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu làm bài bản, làm đến nơi đến chốn, phát huy tinh thần trách nhiệm, đoàn kết và sự chủ động của từng đơn vị. Đồng chí cũng biểu dương một số đơn vị làm tốt công tác chuyển đổi số, đồng thời yêu cầu tiếp tục khảo sát và nâng tốc độ đường truyền để đảm bảo chất lượng vận hành hệ thống.

Kết thúc cuộc họp, Trưởng Ban Chỉ đạo đề nghị Văn phòng tiếp tục phát huy vai trò cơ quan tham mưu, nâng cao chất lượng quản trị nội bộ, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị nhằm hoàn thành hiệu quả nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng Viện Hàn lâm ngày càng hiện đại, chuyên nghiệp và có vị thế cao trong hệ thống nghiên cứu khoa học xã hội của cả nước./.