Dự buổi làm việc cùng Chủ tịch, về phía Viện Hàn lâm có: ThS. Nguyễn Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Đảng ủy Viện Hàn lâm; ThS. Nguyễn Mạnh Quân, Trưởng ban Ban Tài chính và Quản lý khoa học; ThS. Nguyễn Thanh Hà, Trưởng ban Ban Hợp tác quốc tế; ThS. Ngô Tiến Phát, Phó Trưởng ban Ban Tổ chức Cán bộ; TS. Lê Nam Trung, Chánh Văn phòng Viện Hàn lâm. Về phía Viện Địa lý Nhân văn và Phát triển bền vững có: TS. Nguyễn Song Tùng, Bí thư Đảng ủy, Viện trưởng Viện Địa lý nhân văn và Phát triển bền vững; các đồng chí trong ban lãnh đạo Viện cùng đông đảo cán bộ viên chức và người lao động của Viện Địa lý nhân văn và Phát triển bền vững.

Viện Địa lý nhân văn và Phát triển bền vững là đơn vị hợp nhất giữa Viện Địa lý nhân và Viện Nghiên cứu Phát triển bền vững Vùng, có chức năng nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về địa lý nhân văn, khoa học và phát triển bền vững; cung cấp luận cứ cho Đảng và Nhà nước trong việc hoạch định đường lối, chính sách, chiến lược, quy hoạch, kế hoạch quốc gia, vùng và địa phương, ngành, lĩnh vực theo hướng phát triển bền vững; tham gia tư vấn, phản biện các chương trình, dự án, đề án phát triển vùng; hợp tác nghiên cứu với các tổ chức trong và ngoài nước; tham gia đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực và truyền bá tri thức về địa lý nhân văn, khoa học vùng và phát triển bền vững.

Cơ cấu tổ chức của Viện gồm 08 phòng, 01 tạp chí. Ban lãnh đạo Viện gồm Viện trưởng và 03 Phó Viện trưởng. Tổng số viên chức và người lao động của Viện, tính đến tháng 11/2025 là 62 người, trong đó có 58 viên chức (gồm 23 tiến sĩ, 32 thạc sĩ, 04 cử nhân) và 04 lao động hợp đồng. Hầu hết viên chức làm công tác nghiên cứu đều có học vị từ thạc sĩ trở lên.

Báo cáo tại buổi làm việc, Viện trưởng Nguyễn Song Tùng cho biết sau sáp nhập, Viện Địa lý nhân văn và Phát triển bền vững đã triển khai nhiều Đề tài nghiên cứu gắn với những vấn đề lớn của đất nước; nghiên cứu đánh giá tác động môi trường – xã hội trước biến đổi khí hậu; quản trị tài nguyên và không gian đô thị; phát triển vùng dân tộc thiểu số – miền núi; quản lý phát triển theo phương thức bền vững; nghiên cứu những biến động xã hội trong không gian kinh tế mới. Nhiều kết quả nghiên cứu của Viện đã được ứng dụng trong thực tiễn tại các tỉnh, thành phố; có những đề xuất được các cơ quan quản lý tiếp thu trong hoạch định chính sách phát triển.

Trong năm 2025, Viện đã thực hiện 02 nhiệm vụ cấp Bộ thuộc nguồn kinh phí Sự nghiệp bảo vệ môi trường; 04 nhiệm vụ cấp Bộ thuộc Chương trình Biên giới; 03 nhiệm vụ cấp Bộ thuộc chương trình An sinh; 08 nhiệm vụ cấp Bộ thường niên; 12 nhiệm vụ cơ sở, các nghiên cứu đều được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu trẻ, các hướng triển khai đều bám sát vào mục tiêu, nhiệm vụ và định hướng nghiên cứu theo chuyên môn của các phòng và được thực hiện theo đúng tiến độ đề ra.

Nhiều Hội thảo do Viện tổ chức đã diễn ra thành công, tạo được tiếng vang trong giới học thuật như: Hội thảo khoa học cấp Quốc gia “Chính sách phát triển vùng ở Việt Nam sau 40 năm Đổi mới: Thành tựu và hạn chế”; “Địa lý nhân văn trong quy hoạch, quản lý và sử dụng bền vững không gian biển”. Tọa đàm quốc tế “Tăng cường khả năng chống chịu với lừa đảo và gian lận kỹ thuật số tại Đông Nam Á: trọng tâm Việt Nam; “Mô hình làm việc mới” đã tạo ra cầu nối học thuật và mở ra nhiều hướng hợp tác nghiên cứu với các tổ chức trong nước và quốc tế…

Công tác tạp chí cũng đạt được nhiều kết quả đáng ghi nhận, hiện Tạp chí Địa lý nhân văn và Phát triển bền vững đã tiến hành xây dựng lại quy trình xuất bản nằm nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác biên tập phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế hướng tới mô hình tạp chí điện từ, đáp ứng chuẩn ACI, tiến tới Scopus và ISI theo lộ trình.

Bên cạnh những kết quả đạt được, TS. Nguyễn Song Tùng cũng thẳng thắn chia sẻ những thách thức mà Viện đang đối diện, nhất là về sự thiếu hụt nguồn nhân lực thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu, cần bổ sung dữ liệu tích hợp về xã hội – môi trường – kinh tế để phục vụ các báo cáo nhanh và phân tích dự báo dài hạn, cũng như yêu cầu tăng cường hợp tác liên ngành trong các nghiên cứu phục vụ chiến lược quốc gia.

Tại buổi làm việc, viên chức và người lao động của Viện đã chia sẻ, trao đổi, đóng góp nhiều ý kiến với Lãnh đạo Viện Hàn lâm và các ban chức năng như trình độ ngoại ngữ còn hạn chế, dẫn đến việc thực hiện các dự án hợp tác còn nhiều khó khăn; Chưa có cơ chế cho các học giả, nhà khoa học nước ngoài vào làm việc lâu dài; Thời gian cấp phép các dự án nước ngoài mất nhiều thời gian dẫn đến việc ra quyết định không kịp thời đã ảnh hưởng trực tiếp tới cơ hội hợp tác, giảm độ tin cậy và khả năng hợp tác trong tương lai. Bên cạnh đó, việc thiếu hụt phần mềm dùng chung (đặc biệt trong công tác Tạp chí), thiếu hệ thống cơ sở dữ liệu lĩnh vực khoa học xã hội hay hệ thống email với tên miền riêng; truyền thông nghiên cứu còn hạn chế… là nguyên nhân gây cản trở trong việc tìm hiểu thông tin liên hệ công tác, đặc biệt với các đối tác nước ngoài, giảm tính hiệu quả của các công bố quốc tế và ảnh hưởng tới quá trình bảo mật thông tin. Các ý kiến trao đổi đã được đại diện các đơn vị chuyên môn, giúp việc Chủ tịch Viện Hàn lâm ghi nhận, trả lời, hướng dẫn và đưa vào kế hoạch xem xét trong thời gian tới.

Ba trụ cột chiến lược: Nền tảng định hướng phát triển trong giai đoạn mới

Phát biểu chỉ đạo, GS.TS. Lê Văn Lợi đánh giá cao các kết quả đạt được của Viện, đồng thời nêu rõ yêu cầu phải tiếp tục nâng cao chất lượng khoa học, tính liên ngành và giá trị ứng dụng của các sản phẩm nghiên cứu. Chủ tịch Viện nhấn mạnh Viện Địa lý Nhân văn và Phát triển bền vững cần tiếp tục tập trung phát triển dựa trên ba trụ cột chiến lược:

Nghiên cứu cơ bản: Khẳng định nền tảng lý luận và giá trị học thuật

Nghiên cứu cơ bản là phương diện then chốt, tạo nền tảng học thuật vững chắc để Viện khẳng định vị thế trong hệ thống các cơ sở nghiên cứu của Viện Hàn lâm. GS.TS. Lê Văn Lợi yêu cầu Viện chú trọng hoàn thiện hệ thống khái niệm và lý luận về tổ chức lãnh thổ, sinh thái nhân văn, các mô hình di cư, đô thị hóa, không gian phát triển; đẩy mạnh nghiên cứu về mối quan hệ giữa con người – không gian – môi trường trong bối cảnh biến động mạnh của kinh tế tri thức và công nghệ số.

Thúc đẩy mạnh mẽ các công bố quốc tế, phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh có khả năng hội nhập sâu với mạng lưới học thuật thế giới, qua đó làm giàu tri thức khoa học xã hội của Việt Nam.

Nghiên cứu ứng dụng: Bám sát thực tiễn đất nước, giải quyết các vấn đề lớn

Theo Chủ tịch Viện Hàn lâm, nghiên cứu ứng dụng phải đi vào chiều sâu, gắn chặt với những yêu cầu thực tiễn của quá trình phát triển kinh tế – xã hội. Viện cần tiếp tục đẩy mạnh các nghiên cứu phân tích tác động môi trường – xã hội; nghiên cứu mô hình đô thị bền vững, quản trị không gian, sử dụng hợp lý tài nguyên; phát triển các bộ cơ sở dữ liệu GIS phục vụ đánh giá rủi ro thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Đặc biệt, Viện cần chủ động tham gia các chương trình trọng điểm quốc gia về phát triển bền vững, các dự án phát triển vùng, phát triển kinh tế biển, vùng đô thị động lực… nhằm cung cấp luận cứ khoa học có sức thuyết phục.

Tư vấn chính sách: Góp phần nâng cao chất lượng hoạch định chiến lược của Nhà nước

GS.TS. Lê Văn Lợi nhấn mạnh, tư vấn chính sách là trách nhiệm chính trị quan trọng của Viện Hàn lâm nói chung và Viện Địa lý Nhân văn và Phát triển bền vững nói riêng. Viện cần phát huy thế mạnh nghiên cứu liên ngành để trở thành địa chỉ tin cậy trong tư vấn các chính sách lớn: chính sách dân cư – di cư; quy hoạch và tái cấu trúc không gian phát triển; bảo vệ môi trường – thích ứng biến đổi khí hậu; phát triển vùng dân tộc thiểu số – miền núi; bảo đảm an ninh tài nguyên và phát triển bền vững,…

Chủ tịch Viện Hàn lâm đề nghị Viện chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương; tăng cường chia sẻ dữ liệu, nâng cao năng lực dự báo, cung cấp cơ sở khoa học giúp Nhà nước ban hành các quyết sách kịp thời.

Với định hướng phát triển dựa trên ba trụ cột chiến lược: nghiên cứu cơ bản – nghiên cứu ứng dụng – tư vấn chính sách, GS.TS. Lê Văn Lợi tin tưởng: Đây là kim chỉ nam quan trọng để Viện làm cơ sở xây dựng chiến lược phát triển Viện và kế hoạch hành động cụ thể giai đoạn 2026 – 2030 tầm nhìn 2045, tiếp tục phát huy vai trò đơn vị nòng cốt trong nghiên cứu địa lý nhân văn, góp phần cung cấp luận cứ khoa học phục vụ sự nghiệp phát triển bền vững của đất nước trong giai đoạn tới./.