Tham dự buổi làm việc có PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; ThS. Nguyễn Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Đảng ủy Viện Hàn lâm; PGS.TS. Phạm Tất Thắng, Trưởng Ban Tổ chức – Cán bộ; TS. Bùi Ngọc Quang, Phó Trưởng Ban Tài chính và Quản lý khoa học; ThS. Nguyễn Thanh Hà, Trưởng Ban Hợp tác quốc tế; ThS. Võ Thị Vương Ngọc, Phó Chánh Văn phòng Viện Hàn lâm và đại diện các đơn vị chức năng.

Về phía Viện Nghiên cứu Văn hóa có PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm, Viện trưởng; PGS.TS. Hoàng Cầm, Phó Viện trưởng cùng toàn thể viên chức và người lao động của Viện.

Tại buổi làm việc, PGS.TS. Nguyễn Thị Phương Châm đã trình bày báo cáo khái quát về tổ chức, nguồn nhân lực và kết quả hoạt động khoa học của Viện Nghiên cứu Văn hoá từ năm 2021 đến 2025. Hiện Viện có 30 viên chức và người lao động, gồm 03 Phó Giáo sư, 15 Tiến sĩ, 08 Thạc sĩ, với 03 phòng chuyên môn, 01 phòng chức năng và Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam. Dù số lượng nhân lực ít nhưng với tỷ lệ nghiên cứu viên chiếm 80%, đội ngũ cán bộ của Viện có nền tảng đào tạo tốt, có năng lực nghiên cứu ổn định có thể đảm nhiệm các hướng nghiên cứu chuyên sâu của Viện và thực tế đã đạt nhiều kết quả nổi bật.

Trong giai đoạn 2021–2025, Viện triển khai 03 nhiệm vụ cấp Nhà nước, 13 nhiệm vụ cấp Bộ và 55 nhiệm vụ cấp cơ sở, 02 đề tài hợp tác song phương với Thuỵ Sĩ và 03 đề tài tài trợ của Quỹ Phát triển khoa học và Công nghệ quốc gia (Nafosted); nhiều nhiệm vụ được nghiệm thu xếp loại xuất sắc. Đây là minh chứng cho năng lực triển khai đề tài đa dạng của Viện, từ các nghiên cứu cơ bản đến nghiên cứu ứng dụng và tư vấn chính sách phục vụ sự nghiệp phát triển văn hóa và con người.

Các cán bộ nghiên cứu trong Viện đã công bố 18 bài quốc tế trong danh mục ISI/Scopus, 06 chương sách ở các nhà xuất bản uy tín quốc tế, 258 bài trên các tạp chí chuyên ngành trong nước; 07 đầu sách, Viện cũng đã tổ chức 05 hội thảo quốc tế, 05 hội thảo cấp Viện và 60 tọa đàm khoa học. Tất cả những xuất bản phẩm cùng với những diễn đàn học thuật này đã thể hiện uy tín học thuật của Viện ở trong nước và quốc tế.

Tư vấn, phản biện chính sách là công việc thường xuyên của Viện, trong 5 năm qua Viện đã góp ý 90 văn bản luật, chương trình, đề án,…; đồng thời tham gia tư vấn chuyên sâu các chương trình mục tiêu quốc gia như xây dựng Nông thôn mới, phát triển văn hóa,...

Hoạt động hợp tác quốc tế tiếp tục là điểm sáng của Viện Nghiên cứu Văn hoá. Viện luôn duy trì quan hệ hợp tác tốt với nhiều trường đại học và tổ chức nghiên cứu lớn tại nhiều quốc gia như Hoa Kỳ, Đức, Thụy Sĩ, Trung Quốc,…và tham gia nhiều diễn đàn học thuật quốc tế uy tín (như Hội thảo thường niên AAS của Hiệp hội nghiên cứu châu Á của Hoa Kỳ hay Hội thảo thường niên EuroSea của Hiệp hội nghiên cứu Đông Nam Á tại châu Âu,…). Nhờ đó, Viện xây dựng được uy tín học thuật trong khu vực và trên thế giới.

Mặc dù đạt nhiều kết quả tích cực, báo cáo cũng nêu rõ một số khó khăn hiện tại của Viện, trên cơ sở đó kiến nghị Viện Hàn lâm quan tâm hơn đến cơ chế hỗ trợ các nhà nghiên cứu công bố quốc tế và tham gia Hội thảo ở nước ngoài; Viện Hàn lâm có ý kiến với các cơ quan có thẩm quyền nhằm đơn giản hơn thủ tục xin nhận tài trợ và hợp tác nghiên cứu với nước ngoài để các nhà khoa học dễ tiếp cận hơn với nguồn tài trợ và hợp tác này.

Tại buổi làm việc, viên chức và người lao động của Viện đã chia sẻ, trao đổi, đóng góp nhiều ý kiến với lãnh đạo Viện Hàn lâm và các ban chức năng, như đề nghị xem xét tính điểm KPI cho các bài tham luận trình bày tại hội thảo quốc tế trong trường hợp hội thảo không xuất bản kỷ yếu; xây dựng quỹ hỗ trợ các nhà nghiên cứu tham dự hội thảo quốc tế; xem xét xin cấp lại kinh phí cho hoạt động khoa học chung của các Viện chuyên ngành,…. Đại diện Ban Tổ chức – Cán bộ, Ban Tài chính và Quản lý khoa học, Ban Hợp tác Quốc tế, Văn phòng Đảng ủy Viện Hàn lâm đã có ý kiến về từng nội dung. Nhiều kiến nghị của Viện đã được ghi nhận, đưa vào kế hoạch xem xét trong thời gian tới.

Trên cơ sở báo cáo tình hình của Viện và các ý kiến, Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Minh đánh giá cao tinh thần trách nhiệm và chất lượng chuyên môn của đội ngũ nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Văn hóa. Đồng chí lưu ý Viện tiếp tục củng cố ba trụ cột nghiên cứu — nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và tư vấn chính sách, đồng thời tăng cường đào tạo, bồi dưỡng để nâng cao năng lực hội nhập quốc tế cho các nhà nghiên cứu trẻ. Phó Chủ tịch cũng nhấn mạnh trong bối cảnh nguồn nhân lực có hạn, cần nâng cao hơn nữa hiệu quả và chất lượng làm việc của từng cá nhân.

Phát biểu chỉ đạo tại buổi làm việc, Chủ tịch Lê Văn Lợi đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự đoàn kết và những thành tựu khoa học đa dạng mà Viện Nghiên cứu văn hóa đã đạt được trong thời gian qua. Chủ tịch nhấn mạnh đây là một trong những đơn vị có bản sắc nghiên cứu đặc thù nhất của Viện Hàn lâm, đảm nhiệm những lĩnh vực mà “nếu Viện Văn hóa không làm thì không đơn vị nào làm thay được”, như nghiên cứu về giá trị văn hóa, văn hóa số, văn hóa đô thị, văn hóa cộng đồng, văn hóa truyền thống và các vấn đề về văn hóa – con người trong bối cảnh mới.

Chủ tịch đánh giá hoạt động hợp tác quốc tế là điểm sáng nổi bật của Viện, góp phần khẳng định uy tín học thuật của Viện nghiên cứu Văn hoá nói riêng và Viện Hàn lâm nói chung thông qua các chương trình hợp tác nghiên cứu song phương, diễn đàn học thuật, công trình xuất bản và sự kết nối mạng lưới học thuật quốc tế.

Để phát huy những kết quả đạt được và tạo nền tảng phát triển lâu dài, Chủ tịch lâu dài yêu cầu Viện sớm xây dựng Chiến lược phát triển Viện giai đoạn 2026–2035, tầm nhìn 2045, xác định rõ các hướng nghiên cứu ưu tiên; hình thành nhóm nghiên cứu mạnh theo từng chuyên ngành; và tập trung vào các lĩnh vực then chốt của văn hóa Việt Nam như văn hóa số, văn hóa đô thị, giá trị văn hóa truyền thống và phát triển văn hóa cộng đồng. Chiến lược này sẽ là căn cứ quan trọng để Viện xây dựng kế hoạch công tác và mở rộng các lĩnh vực nghiên cứu trong thời gian tới.

Gắn với triển khai chiến lược, Chủ tịch yêu cầu Viện tiếp tục kiện toàn tổ chức, đặc biệt là Chi ủy và các thiết chế chính trị, đảm bảo vai trò lãnh đạo của tổ chức Đảng trong hoạt động chuyên môn; xây dựng quy hoạch cán bộ dài hạn; chú trọng đào tạo và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trẻ có năng lực và triển vọng, tạo sự kế thừa vững chắc cho Viện.

Đối với Tạp chí Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam, Chủ tịch đề nghị Viện đẩy nhanh lộ trình đăng ký tạp chí điện tử và xây dựng đề án phát triển theo chuẩn quốc tế, coi đây là nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao uy tín học thuật. Chia sẻ những khó khăn về cơ sở vật chất, Chủ tịch chia sẻ khó khăn hiện nay và cho biết Viện Hàn lâm đang triển khai kế hoạch xây trụ sở mới; đồng thời đề nghị Viện chủ động sắp xếp, bảo đảm điều kiện làm việc trong thời gian chờ triển khai dự án.

Kết thúc phát biểu, Chủ tịch tin tưởng rằng với truyền thống nghiên cứu có nền tảng, đội ngũ khoa học chuyên sâu và thế mạnh hợp tác quốc tế, Viện Nghiên cứu Văn hóa sẽ tiếp tục khẳng định vai trò là đơn vị nghiên cứu đầu ngành, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và phát triển văn hóa Việt Nam trong giai đoạn mới.

Thay mặt toàn thể đơn vị, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa trân trọng cảm ơn sự quan tâm sâu sát của Đảng ủy và Lãnh đạo Viện Hàn lâm cùng những gợi mở sâu sắc của GS.TS. Lê Văn Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm tại buổi làm việc. Viện khẳng định sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Viện Hàn lâm để xác lập tầm nhìn và hướng phát triển Viện trong giai đoạn tới. Viện cam kết phát huy tốt truyền thống đã có, không ngừng nỗ lực đổi mới, sáng tạo trong nghiên cứu, đóng góp hiệu quả vào thành tựu chung của Viện Hàn lâm và sự phát triển của ngành văn hóa trong bối cảnh mới.