Hội thảo vinh dự được đón tiếp PGS.TS. Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam. Về phía Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới, có sự hiện diện của TS. Nguyễn Đình Tuấn, Viện trưởng, cùng TS. Trần Thị Hồng, Phó Viện trưởng và các cán bộ nghiên cứu của Viện. Tham dự còn có đại diện lãnh đạo các bộ, ngành, cơ quan nghiên cứu, đào tạo, tổ chức quốc tế; đông đảo các nhà khoa học, đại biểu đến từ các viện nghiên cứu, trường đại học, cùng sự hiện diện của nhiều cơ quan thông tấn, báo chí. Điều này khẳng định sự quan tâm sâu sắc của các cấp, các ngành và toàn xã hội đối với vấn đề bình đẳng giới trong tiến trình chuyển đổi số.

Phát biểu chào mừng, PGS.TS. Nguyễn Đức Minh khẳng định, chuyển đổi số đang tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực đời sống xã hội, trong đó có phụ nữ và trẻ em gái. Thực tiễn cho thấy, chuyển đổi số đã mang lại nhiều thuận lợi, giúp phụ nữ và trẻ em gái dễ dàng hơn trong giao tiếp, tiếp cận giáo dục, tìm kiếm việc làm, thực hiện giao dịch kinh doanh và sử dụng dịch vụ công. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Minh cũng nhấn mạnh, bên cạnh cơ hội, phụ nữ và trẻ em gái vẫn phải đối diện với nhiều thách thức như quấy rối, xâm phạm đời tư, bắt nạt trên không gian mạng, cũng như sự chênh lệch về cơ hội nghề nghiệp và kỹ năng số. Nếu không có sự quan tâm và giải pháp kịp thời, bất bình đẳng giới trong kỷ nguyên số có nguy cơ bị gia tăng.

Theo TS. Nguyễn Đình Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới, việc thảo luận, phân tích những cơ hội và thách thức đặt ra là cơ sở quan trọng để xây dựng các khuyến nghị, giải pháp phù hợp. Mục tiêu là mở rộng cơ hội, nâng cao năng lực, đảm bảo phụ nữ và trẻ em gái được tham gia và thụ hưởng bình đẳng trong nền kinh tế số và xã hội số, qua đó góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Chương trình Chuyển đổi số quốc gia cũng như các mục tiêu phát triển bền vững đến năm 2030. Ông tin tưởng rằng với sự quan tâm của lãnh đạo, sự đóng góp trí tuệ của các nhà khoa học, hội thảo sẽ thành công, đóng góp thiết thực cho hoạch định chính sách và thúc đẩy bình đẳng giới ở Việt Nam.

Trong phần đề dẫn, TS. Trần Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới, nhấn mạnh những tác động rõ nét của chuyển đổi số trong đời sống hàng ngày như dịch vụ công trực tuyến, sổ sức khỏe điện tử hay thanh toán không dùng tiền mặt. Tuy nhiên, bà cảnh báo nguy cơ phụ nữ và trẻ em gái có thể bị bỏ lại phía sau do hạn chế về kỹ năng số, đồng thời đối diện với các rủi ro về quyền riêng tư, bạo lực trên cơ sở giới trong môi trường số. Vì vậy, bà khẳng định việc lồng ghép bình đẳng giới vào các chính sách và chiến lược chuyển đổi số là yêu cầu cấp thiết.

Hội thảo nhận được 26 tham luận của các nhà khoa học từ nhiều cơ quan nghiên cứu và trường đại học, ở cả khu vực phía Bắc và phía Nam tập trung vào hai chủ đề lớn: (i) Thực tiễn tại Việt Nam về cơ hội và thách thức đối với phụ nữ, trẻ em gái trong xã hội chuyển đổi số; (ii) Kinh nghiệm quốc tế trong bảo đảm cơ hội phát triển bình đẳng cho phụ nữ và trẻ em gái. Tại Hội thảo, các đại biểu đã nghe 4 báo cáo chuyên đề từ TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy (Học viện Phụ nữ Việt Nam), TS. Vũ Thị Thanh và Ths. Nguyễn Thị Huệ (Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới) và TS. Phùng Thanh Thảo (Đại học Kiểm sát Hà Nội).

Các tham luận tập trung làm rõ nhiều vấn đề thực tiễn. TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy phân tích những rào cản, khó khăn của phụ nữ di cư khi tiếp cận bảo hiểm xã hội tự nguyện trong bối cảnh chuyển đổi số và đề xuất giải pháp lồng ghép giới trong truyền thông cũng tối ưu hóa ứng dụng số để nâng cao tiếp cận.

Chia sẻ về vấn đề bóc lột và lạm dụng tình dục trẻ em trực tuyến tại Việt nam trong bối cảnh chuyển đổi số, TS. Phùng Thanh Thảo cho biết trẻ em gái có nguy cơ bị bóc lột và lạm dụng trực tuyến cao hơn trẻ em trai do tác động của nhiều yếu tố: bất bình đẳng giới, chuẩn mực ứng xử truyền thống, hạn chế về kỹ năng số và những khoảng trống trong cơ chế và năng lực thực thi pháp luật,... Do đó, việc bảo vệ trẻ em gái nói riêng và trẻ em nói chung trên không gian mạng cần được nhìn nhận như một yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi giải pháp đồng bộ từ hoàn thiện pháp luật, tăng cường thực thi, nâng cao kỹ năng số đến thúc đẩy hợp tác đa ngành và quốc tế,…

Phiên thảo luận, bình luận diễn ra sôi nổi với sự tham gia của GS.TS. Nguyễn Hữu Minh – Chủ tịch Hội Xã hội học Việt Nam, PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người, và ông Nghiêm Hà Hải – Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch). Nhiều ý kiến gợi mở định hướng nghiên cứu, đồng thời cung cấp hàm ý chính sách thiết thực.

Phát biểu bế mạc Hội thảo, TS. Nguyễn Đình Tuấn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới, nhấn mạnh: Các tham luận cùng những trao đổi tại Hội thảo đã làm sáng rõ nhiều khía cạnh liên quan đến cơ hội và thách thức mà phụ nữ và trẻ em gái phải đối diện trong tiến trình chuyển đổi số. Các báo cáo khoa học, ý kiến thảo luận không chỉ cung cấp góc nhìn đa chiều mà còn gợi mở những nhóm giải pháp khả thi, gắn liền với thực tiễn Việt Nam.

Theo Viện trưởng Nguyễn Đình Tuấn, kết quả Hội thảo đã cho thấy một bức tranh toàn diện: chuyển đổi số là xu thế tất yếu, tác động mạnh mẽ và toàn diện tới mọi mặt đời sống xã hội. Phụ nữ và trẻ em gái, một mặt đứng trước cơ hội lớn để tiếp cận tri thức, dịch vụ, tham gia bình đẳng vào quá trình phát triển; mặt khác cũng đối diện không ít nguy cơ về bất bình đẳng giới, khoảng cách kỹ năng số và rủi ro trên không gian mạng. Do đó, việc xây dựng một môi trường số an toàn, thân thiện, trao quyền và phát huy tiềm năng của phụ nữ, trẻ em gái là yêu cầu cấp thiết.

TS. Nguyễn Đình Tuấn khẳng định, những phân tích, khuyến nghị được đưa ra tại Hội thảo chính là định hướng quan trọng để Viện Nghiên cứu Con người, Gia đình và Giới tiếp tục triển khai các nghiên cứu chuyên sâu về giới, gia đình và tác động của chuyển đổi số. Đây cũng là cơ sở khoa học quan trọng phục vụ tư vấn chính sách, góp phần thúc đẩy phát triển xã hội bền vững, bao trùm; đồng thời bày tỏ mong muốn trong thời gian tới, Viện sẽ tiếp tục nhận được sự đồng hành, hợp tác chặt chẽ của các cơ quan, tổ chức và giới nghiên cứu, để cùng nhau thúc đẩy các nghiên cứu học thuật, đóng góp thiết thực cho tiến trình hoạch định chính sách, bảo vệ và nâng cao quyền, cơ hội cho phụ nữ và trẻ em gái trong kỷ nguyên số.

Hội thảo đã diễn ra trong không khí sôi nổi, thẳng thắn và tập trung phân tích những vấn đề cốt lõi của bình đẳng giới trong tiến trình chuyển đổi số. Những trao đổi đa chiều, giàu tính học thuật cùng các kiến nghị xác đáng được đưa ra không chỉ góp phần nhận diện rõ những cơ hội và thách thức, mà còn mở ra những định hướng nghiên cứu, các chính sách thiết thực, nhằm bảo đảm phụ nữ và trẻ em gái được tham gia, thụ hưởng bình đẳng trong xã hội số./.