Thông điệp về chặng đường 35 năm hợp tác

Hội thảo vinh dự đón tiếp các đại biểu quốc tế: ông Rafael de Bustamante, Phó Trưởng Phái đoàn Liên minh Châu Âu (EU) tại Việt Nam; ông Philiipp Agathonos, Đại sứ nước Cộng hòa Áo tại Việt Nam; Bà Helga Margarete Barth, Đại sứ Cộng hòa Liên bang Đức tại Việt Nam; ông Wojciech Kusak, Tham tán phụ trách Chính trị và Kinh tế, Đại sứ quán Ba Lan tại Việt Nan; ông Oscar Staffas Edström, Trưởng bộ phận Thương mại và Xúc tiến, Đại sứ quán Thụy Điển tại Việt Nam; ông Lewe Paul, Trưởng đại diện Viện KAS tại Việt Nam; ông Pierre du Ville, Trưởng đại diện Phái đoàn Wallonie–Bruxelles tại Việt Nam; ông Florian Beranek, Phó Chủ tịch Hội đồng Trung và Đông Âu tại Việt Nam và đại diện nhiều tổ chức quốc tế.

Về phía Việt Nam có GS.TS. Lê Văn Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm; đại diện lãnh đạo một số đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm; Ban Lãnh đạo Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ, các chuyên gia, nhà khoa học, đại diện các Bộ, ngành, trường đại học và tổ chức hữu nghị.

Phát biểu chào mừng, GS.TS. Lê Văn Lợi, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của hành trình 35 năm hợp tác giữa Việt Nam và EU; đồng thời khẳng định đây là chặng đường “không quá dài trong lịch sử, nhưng đủ để hai bên xây dựng lòng tin, quản trị khác biệt bằng đối thoại và mở rộng hợp tác vì lợi ích chung.”

Chủ tịch Viện Hàn lâm điểm lại những dấu mốc quan trọng trong quan hệ song phương Việt Nam – EU, từ thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1990 tới ký kết Hiệp định PCA năm 2012 và EVFTA năm 2019.  Quan hệ Việt Nam - EU đã phát triển mạnh mẽ, thể hiện qua trao đổi đoàn cấp cao thường xuyên, kim ngạch thương mại hai chiều đạt hơn 68 tỷ USD năm 2024 và nhiều chương trình hợp tác hiệu quả về ODA, năng lượng tái tạo, nông nghiệp bền vững, giáo dục – đào tạo và khoa học công nghệ.

Bên cạnh thành tựu, GS.TS. Lê Văn Lợi chỉ ra những thách thức như khác biệt về tiêu chuẩn xanh, trách nhiệm xã hội, truy xuất nguồn gốc hay quản trị dữ liệu. Tuy vậy, GS.TS. Lê Văn Lợi cho rằng những thách thức này không phải rào cản mà là “phép thử quan trọng”, nếu hai bên tiếp tục duy trì đối thoại kỹ thuật, cơ chế tham vấn công – tư và cách tiếp cận chủ động.

Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh khoa học xã hội và nhân văn vẫn tiếp tục là cầu nối quan trọng, cung cấp tri thức và gợi mở chính sách, góp phần định hướng hợp tác trong các lĩnh vực như chuyển đổi năng lượng, kinh tế số, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Quan hệ Việt Nam – EU dưới góc nhìn của EU và các đối tác quốc tế

Ông Rafael de Bustamante, Phó Trưởng Phái đoàn EU tại Việt Nam khẳng định, trong suốt 35 năm qua, Việt Nam đã trở thành một trong những đối tác năng động và đáng tin cậy nhất của EU tại châu Á. Ngày nay, Việt Nam là đối tác hàng đầu của EU trong ASEAN và là quốc gia trọng điểm trong Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương của EU. Ông tự hào vì có nhiều hiệp định song phương với Việt Nam hơn bất kỳ quốc gia nào khác ở Đông Nam Á, trải rộng từ lĩnh vực chính trị, thương mại, đầu tư đến quốc phòng và an ninh. Điều này phản ánh không chỉ sự trưởng thành của quan hệ hai bên mà còn cho thấy chiều sâu của tầm nhìn chung. Hướng tới tương lai, EU và Việt Nam đang phối hợp chặt chẽ để nâng tầm quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện. Hai bên nhận thấy tiềm năng to lớn trong việc tăng cường hợp tác về chuyển đổi xanh, nghiên cứu và đổi mới, khoa học – công nghệ, chuyển đổi số, bao gồm phát triển kỹ năng và các lĩnh vực mới như công nghiệp bán dẫn.

Ông Rafael de Bustamante khẳng định EU sẵn sàng đồng hành với Viẹt Nam trong tiến trình hiện đại hóa nền kinh tế thông qua cải cách hành chính, hoàn thiện khung pháp lý và đầu tư lớn vào năng lượng, giao thông và hạ tầng số.

Dù vậy, quan hệ giữa EU và Việt Nam cũng đối mặt với nhiều thách thức:  từ bất ổn kinh tế toàn cầu đến sức ép của biến đổi khí hậu và tốc độ thay đổi nhanh chóng của công nghệ. Tuy nhiên, theo Ông, chính những thách thức này cũng mở ra cơ hội để tăng cường hợp tác sâu rộng hơn, xây dựng các chính sách hiệu quả hơn và thúc đẩy phát triển bền vững và kiên cường hơn.

Các vấn đề kinh tế - thương mại và định hướng thảo luận tại Hội thảo

Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ nhấn mạnh, EU hiện là một trong ba thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Sau EVFTA, hơn 70% dòng thuế đã được xóa bỏ, tạo lợi thế cạnh tranh lớn cho hàng Việt Nam. EU là đối tác lớn về đầu tư, chuyển giao lớn và có chất lượng cao tại Việt Nam, chủ yếu trong các ngành năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến – chế tạo, công nghệ - kỹ thuật, dịch vụ tài chính – ngân hàng, nông nghiệp công nghệ cao.

Trong lĩnh vực chính trị - ngoại giao, Việt Nam và EU đã xây dựng nền tảng đối thoại tin cậy, phối hợp chặt chẽ tại các diễn dàn đa phương, chung ta bảo vệ hòa bình, an ninh và phát triển bền vững. Và dù đạt nhiều thành tựu, quan hệ Việt Nam – EU vẫn đối mặt một số thách thức. Tiêu chuẩn cao của EU về lao động, môi trường (EVFTA); Cảnh báo thẻ vàng IUU đối với thủy sản Việt Nam; Sử dụng bền vững rừng, thương mại carbon, yêu cầu truy xuất nguồn gốc; cạnh tranh chuỗi cung ứng và biến động địa chính trị.

Với sự tham gia đông đảo của các Đại sứ, các nhà ngoại giao, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước; cơ quan nghiên cứu và cộng đồng doanh nghiệp PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng tin tưởng rằng hội thảo sẽ đưa ra những phân tích sâu sắc, đề xuất hướng hợp tác mới trong chuyển đổi xanh, kinh tế số, đổi mới sáng tạo và phát triền bền vcwngx. NHững trao đổi tại diễn đàn sẽ là nguồn tham khảo quan trọng cho hoạch định chính sách và thúc đẩy hợp tác song phương trong thập niên tới.

Hội thảo được chia làm hai phiên, Phiên 1 với chủ đề “Quá trình phát triển và kết quả nổi bật trong 35 năm quan hệ Việt Nam – EU” bao gồm 6 bài tham luận của các diễn giả tập trung trung phân tích tiến trình hình thành và phát triển quan hệ Việt Nam – EU từ 1990 đến nay; đánh giá những dấu mốc hợp tác chiến lược; và chia sẻ kinh nghiệm từ quan hệ ngoại giao Việt Nam – Đức, Ba Lan, Thụy Điển. Phiên thảo luận có sự tham gia của các nhà ngoại giao, chuyên gia thương mại và các học giả giàu kinh nghiệm.

Tại Phiên 2 với 4 bài tham luận, các diễn giả đi sâu vào phân tích những lĩnh vực hợp tác trụ cột như an ninh – chính trị, thương mại – đầu tư, khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững giữa Việt Nam và EU. Các tham luận làm rõ triển vọng hợp tác trong chuyển đổi xanh, huy động nguồn lực tài chính, tăng cường hợp tác công nghệ và vai trò của EU tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.

Không khí thảo luận sôi nổi với sự tham gia của các nhà ngoại giao, chuyên gia thương mại và học giả, giúp soi chiếu đa chiều những yếu tố tạo nên nền tảng tin cậy giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Những trao đổi cho thấy không gian hợp tác mới đang mở rộng, đặc biệt trong các lĩnh vực năng lượng tái tạo, hạ tầng số, kinh tế tuần hoàn và phát triển nhân lực chất lượng cao. Một điểm nhấn được nhiều đại biểu đề cập là vai trò ngày càng quan trọng của giao lưu nhân dân, vốn tạo nền tảng xã hội vững chắc, nuôi dưỡng lòng tin và động lực mở rộng hợp tác. Đồng thời, việc tăng cường hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được kỳ vọng không chỉ mang lại lợi ích về tri thức và công nghệ mà còn góp phần lan tỏa các giá trị chung về phát triển bền vững, tăng trưởng xanh và tự chủ chiến lược mở. Đây sẽ là một trụ cột quan trọng trong quan hệ Việt Nam – EU giai đoạn 2025–2035 và xa hơn.

Các đại biểu thống nhất rằng việc nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược Toàn diện là bước đi phù hợp, dựa trên nền tảng hợp tác bền chặt đã được xây dựng kể từ Hiệp định Đối tác và Hợp tác năm 2016. Khuôn khổ mới dự kiến làm sâu sắc hợp tác trong các lĩnh vực hai bên cùng có lợi ích chiến lược dài hạn như chuyển đổi xanh, nghiên cứu – phát triển, khoa học – công nghệ, chuyển đổi số; đồng thời mở rộng hợp tác trong an ninh hàng hải, an ninh mạng và quản lý khủng hoảng trong bối cảnh môi trường địa chính trị toàn cầu ngày càng phức tạp.

Hội thảo khép lại với kỳ vọng mạnh mẽ rằng những trao đổi thẳng thắn và thực chất giữa các chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và học giả sẽ tiếp tục được chuyển hóa thành những hành động hợp tác cụ thể, góp phần đưa quan hệ Việt Nam – EU bước sang giai đoạn phát triển sâu sắc, hiệu quả và bền vững hơn trong những năm tới./.