Hội thảo vinh dự được đón tiếp đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương; đồng chí Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương; đồng chí Bùi Thị Minh Hoài, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội. Hội thảo có sự hiện diện của đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, nguyên Bí thư Thành ủy thành phố Hồ Chí Minh; các đồng chí Ủy viên Trung ương Đảng, đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, các địa phương cùng các chuyên gia, nhà khoa học.

Về phía Viện Hàn lâm có TS. Phan Chí Hiếu, Chủ tịch Viện Hàn lâm; các Phó Chủ tịch Viện cùng đông đảo nhà nghiên cứu, chuyên gia của các đơn vị thuộc Viện. Hội thảo còn quy tụ các nhà khoa học đầu ngành, chuyên gia uy tín trong nhiều lĩnh vực lịch sử, chính trị, kinh tế, văn hóa, quốc phòng – an ninh; đại diện các viện nghiên cứu, trường đại học, cơ quan báo chí – truyền thông. Với quy mô và ý nghĩa đặc biệt, Hội thảo thu hút sự quan tâm của gần 30 cơ quan báo chí, truyền thông trên địa bàn thủ đô Hà Nội.

Cách đây 80 năm, dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, toàn thể dân tộc Việt Nam đã triệu người như một, nhất tề đứng lên tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám vĩ đại, đập tan ách thống trị của thực dân, đế quốc, lật đổ chế độ phong kiến hàng ngàn năm, giành lại độc lập, tự do cho dân tộc. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945 là bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử dân tộc Việt Nam, mở ra một Kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội; Nhân dân ta từ thân phận nô lệ trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ vận mệnh của mình. Ngày 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời trịnh trọng đọc bản “Tuyên ngôn Độc lập”, tuyên bố với thế giới sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á và nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Sự kiện trọng đại này là mốc son chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước vẻ vang của dân tộc ta.

Phát biểu đề dẫn, TS. Phan Chí Hiếu, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Viện Hàn lâm nhấn mạnh thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là kết quả của sự lãnh đạo sáng suốt của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Chủ tịch Phan Chí Hiếu khẳng định, hội thảo không chỉ là dịp để tri ân, tôn vinh những giá trị lịch sử – thời đại, mà còn là cơ hội tiếp tục nghiên cứu, vận dụng sáng tạo những bài học quý báu của cách mạng vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Phát biểu chỉ đạo tại Hội thảo, đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ khẳng định, Cách mạng tháng Tám không chỉ có ý nghĩa to lớn đối với riêng Việt Nam mà còn có ý nghĩa quốc tế và tầm vóc thời đại sâu sắc. Cách mạng tháng Tám đã giáng một đòn chí mạng vào toàn bộ hệ thống thực dân cũ trên thế giới, góp phần quan trọng mở ra kỷ nguyên giải phóng dân tộc trên toàn cầu. Cách mạng tháng Tám là tấm gương, là nguồn cổ vũ mạnh mẽ và tạo ra động lực to lớn cho phong trào giải phóng dân tộc của các nước thuộc địa ở châu Á, châu Phi và Mỹ La tinh đứng lên giành độc lập. Cách mạng Tháng Tám cũng là thắng lợi của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, của phong trào đấu tranh vì hòa bình, tiến bộ xã hội trên toàn thế giới..

Với sự tham gia đông đảo của các chuyên gia, nhà kho học, Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình tin tưởng rằng Hội thảo sẽ bổ sung thêm những nhận thức mới về ý nghĩa, tầm vóc của Cách mạng tháng Tám, cung cấp những ý kiến tư vấn, đóng góp có giá trị khoa học rút ra những bào học quý cho sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Tại hội thảo, các đại biểu nghe các báo cáo tham luận của Thượng tướng, TS. Lê Huy Vịnh, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng; PGS.TS. Trần Đức Cường, Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, nguyên Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; GS.TS. Phạm Hồng Tung, nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học Phát triển, Đại học Quốc gia Hà Nội. Các tham luận đã phân tích, làm rõ quá trình đấu tranh giành độc lập, trực tiếp là cuộc vận động giải phóng dân tộc; khẳng định giá trị thời đại và sức sống trường tồn của Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9; nêu bật bối cảnh lịch sử, nhân tố tạo nên thắng lợi, vai trò lãnh đạo của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh, sức mạnh đại đoàn kết; làm rõ ý nghĩa Tuyên ngôn Độc lập về quyền con người, quyền dân tộc tự quyết; đồng thời đề xuất tăng cường giáo dục lịch sử cho thế hệ trẻ, đổi mới truyền thông, khai thác hiệu quả giá trị di tích cách mạng gắn với phát triển du lịch văn hóa.

Thượng tướng, TS. Lê Huy Vịnh phân tích vai trò chuẩn bị lực lượng vũ trang cách mạng theo tư tưởng Hồ Chí Minh, là nhân tố quan trọng góp phần bảo đảm thắng lợi của Cách mạng tháng Tám và sự vững mạnh của Nhà nước cách mạng non trẻ. Thượng tướng cũng nhấn mạnh bài học kết hợp sức mạnh chính trị với sức mạnh vũ trang, xây dựng lực lượng toàn dân vững chắc để bảo vệ Tổ quốc trong mọi tình huống.

PGS.TS Trần Đức Cường, nhấn mạnh vai trò chủ động, sáng tạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trong quá trình chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám thành công. Cụ thể, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sớm nhận định chính xác thời cơ, từ đó cùng Trung ương Đảng hoạch định chiến lược khởi nghĩa toàn dân, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết, kết hợp lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, giành thắng lợi trong thời gian ngắn.

Các tham luận cũng khẳng định, 80 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, nhân dân ta đã kiên cường bảo vệ độc lập, thống nhất, xây dựng đất nước, tiến hành đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đạt thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử.

Tại phiên Tọa đàm bàn tròn, các ý kiến trao đổi, thảo luận cũng xoay quanh bốn nội dung: bài học từ 50 năm phát triển con người không bền vững của nhân loại; cải cách thể chế để đưa Việt Nam lên quỹ đạo tăng trưởng cao, phồn vinh bền vững; Cách mạng Tháng Tám và những kỷ nguyên rạng rỡ của Việt Nam; kinh tế tư nhân trong chặng đường 80 năm xây dựng, phát triển đất nước. Các ý kiến phân tích sâu tình hình thế giới, yêu cầu phát triển đất nước, đề xuất giải pháp đột phá như: hoàn thiện mô hình quản trị quốc gia; đồng bộ thể chế phát triển nhanh, bền vững; thúc đẩy kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn; coi kinh tế tư nhân là động lực quan trọng; phát triển văn hóa, con người Việt Nam thành nguồn lực nội sinh; thực hiện tốt chính sách vì con người, lấy con người là trung tâm…

Phát biểu kết luận Hội thảo, GS, TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương đánh giá cao chất lượng các tham luận, ý kiến tại hội thảo, khẳng định, các tham luận và ý kiến trao đổi đã góp phần làm sáng rõ và khẳng định nhiều nội dung chính của chủ đề Hội thảo,  không chỉ làm sáng tỏ nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn về Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, mà còn góp phần khẳng định giá trị thời đại và sức sống trường tồn của những sự kiện lịch sử trọng đại này. Đồng chí Nguyễn Xuân Thắng đề nghị các cơ quan thông tấn, báo chí, phát thanh, truyền hình tiếp tục tuyên truyền, đưa tin rộng rãi, khẳng định giá trị, tầm vóc của Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9 đối với tiến trình lịch sử của đất nước và dân tộc 80 năm qua; tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng; khơi dậy lòng tự tôn, tự hào dân tộc; tạo nên sự thống nhất cao về tư tưởng, ý chí và hành động trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân trong hiện thực hoá các mục tiêu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, vì một nước Việt Nam hoà bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc, sánh vai với các cường quốc năm châu như tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh và ước vọng của toàn dân tộc./.