Tham dự tọa đàm có TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Bí thư Đảng ủy, Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam; PGS.TS. Nguyễn Duy Dũng, Nguyên Viện trưởng, Viện Đông Nam Á; TS. Phan Cao Nhật Anh, Phó Viện trưởng, Viện NC Ấn Độ và Tây Nam Á; TS. Lê Kim Sa, Phó Viện trưởng, Viện Nghiên cứu Châu Phi và Trung Đông; PGS.TS. Cù Chí Lợi, Nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Mỹ; Ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu tổng hợp, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương; TS. Hà Hồng Vân, Phó Giám đốc, Trung tâm Phân tích Dự báo; cùng đại diện lãnh đạo và chuyên gia, nhà nghiên cứu của các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm và cơ quan báo chí.
Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc diễn ra găy gắt, xu hướng quan hệ quốc tế thay đổi mạnh, sự chuyển dịch trọng tâm quyền lực đã và đang tác động đến quan hệ quốc tế, tập hợp lực lượng giữa các nước không chỉ trong phạm vi các khu vực mà biến động sâu sắc trên phạm vi toàn cầu. Xu hướng tập hợp lực lượng trên thế giới tiếp tục linh hoạt, xu hướng định hình chiến lược và tự chủ chiến lược của các quốc gia được thể hiện rõ nét hơn, đã có xu hướng điều chỉnh và thiết lập những liên kết kinh tế mới, là hệ quả và cũng là phản ứng của các nước trước những chuyển dịch bất định đang diễn ra trên thế giới.
Phát biểu khai mạc tọa đàm khoa học, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu cho biết, trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược giữa các cường quốc diễn ra gay gắt, xu hướng quan hệ quốc tế thay đổi mạnh, sự chuyển dịch trọng tâm quyền lực đã và đang tác động đến quan hệ quốc tế, tập hợp lực lượng giữa các nước không chỉ trong phạm vi các khu vực mà biến động sâu sắc trên phạm vi toàn cầu. Xu hướng tập hợp lực lượng trên thế giới tiếp tục linh hoạt, xu hướng định hình chiến lược và tự chủ chiến lược của các quốc gia được thể hiện rõ nét hơn, đã có xu hướng điều chỉnh và thiết lập những liên kết, liên minh kinh tế mới, là hệ quả và cũng là phản ứng của các nước trước những chuyển dịch bất định đang diễn ra trên thế giới. Do vậy, Tọa đàm này là dịp để các nhà khoa học, chuyên gia cùng thảo luận, đánh giá những xu hướng liên kết kinh tế mới, cũng như các vấn đề đặt ra với kinh tế thế giới, từ đó rút ra những bài học chính sách cho Việt Nam.
Toàn cảnh buổi Tọa đàm
Tọa đàm được chia làm 02 phiên thảo luận. Các diễn giả tập trung trình bày các vấn đề liên quan như: “Bối cảnh mới và xu thế tập hợp lực lượng hình thành liên minh, liên kết kinh tế mới” của PGS. TS. Nguyễn An Hà, Nguyên Viện trưởng, Viện nghiên cứu châu Âu; “Xu thế liên minh kinh tế và liên minh bán dẫn của Mỹ trong bối cảnh mới: của TS. Lê Thị Vân Nga, Trưởng phòng, Phòng Nghiên cứu Kinh tế, Viện Nghiên cứu Châu Mỹ; “Xu thế liên kết kinh tế của EU trong bối cảnh mới và hàm ý cho Việt Nam” của PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng và TS. Đinh Lê Hồng Giang, Viện Nghiên cứu Châu Âu; “Xu hường liên kết kinh tế mới của Trung Quốc trong bối cảnh mới” của TS. Hà Hồng Vân, Phó Giám đốc, Trung tâm Phân tích và Dự báo; “Xu thế liên kết kinh tế của ASEAN trong bối cảnh mới và hàm ý chính sách cho Việt Nam” của TS. Trương Quang Hoàn, Trưởng phòng, Phòng nghiên cứu Kinh tế, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á.
Các đại biểu phát biểu, trao đổi, thảo luận tại buổi Tọa đàm
Đánh giá xu thế về các liên minh, liên kết kinh tế trong tình hình hiện nay, PGS.TS. Nguyễn An Hà, Viện Nghiên cứu Châu Âu cho biết, trong tình hình hiện nay, xu thế về các liên minh, liên kết kinh tế là trở nên phức tạp hơn, các mô hình toàn cầu hóa quen thuộc đang thay đổi. Đại dịch cùng cuộc chiến chống biến đổi khí hậu đã khuếch đại những xu hướng này. Những vấn đề an ninh phi truyền thống ngày càng đa dạng, phức tạp, tác động mạnh mẽ đến mọi quốc gia trên toàn cầu. Phát triển bền vững trở thành xu thế bao trùm trên thế giới và kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, tăng trưởng xanh đang là mô hình phát triển được nhiều quốc gia lựa chọn. Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 tác động ngày càng sâu sắc và nhiều chiều đến các quốc gia. Công nghệ số sẽ thúc đẩy phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; làm thay đổi phương thức quản lý nhà nước, mô hình sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng và đời sống văn hóa, xã hội; làm thay đổi hoàn toàn cách con người tương tác lẫn nhau và tương tác với thế giới.
PGS.TS. Nguyễn An Hà nhấn mạnh, điển hình về Liên minh liên kết năng lượng, hiện Liên minh châu Âu (EU) đã gia tăng phụ thuộc Hoa Kỳ, giảm phụ thuộc vào Nga; đồng thời hướng tới giảm phụ thuộc nhiên liệu hóa thạch, tăng cường năng lượng xanh, giảm phát thải ứng phó biến đổi khí hậu, tạo động lực tăng trưởng kinh tế- xã hội.
Đánh giá cơ hội và hàm ý chính sách cho Việt Nam trong phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, TS. Lê Thị Vân Nga, Viện Nghiên cứu Châu Mỹ cho biết, trong khu vực ASEAN, Việt Nam, Thái Lan, Singapore, Malaysia và Philippines được đánh giá là những quốc gia đi đầu trong việc nghiên cứu, phát triển và thiết kế vi mạch điện tử. Việt Nam có nhiều lợi thế cạnh tranh, bao gồm: Sở hữu các mỏ đất hiếm trữ lượng lớn (đứng thứ hai thế giới về trữ lượng đất hiếm), có lợi thế về nguồn lao động dồi dào, chính sách thương mại và đầu tư ngày càng có xu hướng tự do, môi trường chính trị, kinh tế và xã hội ổn định...
Nhằm thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn trong nước, TS. Lê Thị Vân Nga đề xuất, Việt Nam cần tăng cường thu hút nhân tài trong lĩnh vực công nghệ và xây dựng kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, có kỹ năng và tay nghề cao trong lĩnh vực sản xuất bán dẫn. Đồng thời, Việt Nam cần có thêm các chính sách hữu hiệu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp trong nước tham gia thị trường sản xuất chip, đồng thời có các chính sách hỗ trợ đối với các doanh nghiệp về tài chính, luật pháp và các thủ tục hành chính trong hoạt động nghiên cứu và sản xuất chip. Các doanh nghiệp Việt Nam, phải nỗ lực tự nâng cao khả năng năng lực cạnh tranh, đáp ứng được các tiêu chí về chất lượng sản phẩm và đạt được các chứng nhận về tiêu chuẩn quốc tế, từ đó mới có thể nâng tầm vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu.
Tại buổi Tọa đàm, các đại biểu cũng được nghe một số bài tham luận về: Xu thế liên kết kinh tế của EU trong bối cảnh mới và hàm ý cho Việt Nam; một số hàm ý chính sách cho Việt Nam để tận dụng tốt hơn các xu thế liên kết kinh tế của khu vực ASEAN...
Tọa đàm là diễn đàn trao đổi học thuật hữu ích giữa các chuyên gia, nhà khoa học. Phát biểu kết luận, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu đã tóm lược các kết quả đạt được của tọa đàm, đồng thời nêu những vấn đề cần tiếp tục làm rõ và cảm ơn những ý kiến, trao đổi thảo luận của các đại biểu; khẳng định những ý kiến, trao đổi thảo luận của các đại biểu là hữu ích, gợi mở nhiều bài học quý báu cho hàm ý chính sách của Việt Nam.
PV.
