Trong không khí trang trọng, phấn khởi của tháng Tám lịch sử, sau 1,5 ngày làm việc với tinh thần đoàn kết, dân chủ và trách nhiệm cao, Đại hội Đại biểu Đảng bộ Viện Hàn lâm lần thứ XX, nhiệm kỳ 2025-2030 đã bế mạc thành công vào 11h00 ngày 14/8/2025. Sự kiện không chỉ là một dấu mốc chính trị quan trọng mà còn mang ý nghĩa lịch sử đánh dấu bước chuyển mình mạnh mẽ của cơ quan nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn hàng đầu của cả nước, tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện sứ mệnh cao cả trong giai đoạn phát triển mới.

Đại hội được tiến hành với chủ đề "Phát huy truyền thống, xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, tăng cường đoàn kết, kỷ cương, sáng tạo, nỗ lực vượt khó, nắm bắt thời cơ, quyết tâm xây dựng Viện Hàn lâm thành trung tâm nghiên cứu trọng điểm, ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực và thế giới". Với 149 đại biểu đại diện cho 810 đảng viên thuộc 29 tổ chức đảng, Đại hội đã thể hiện được tính đại diện cao và sự tham gia rộng rãi của toàn Đảng bộ. Đặc biệt, sự hiện diện của đồng chí Nguyễn Chí Dũng, Phó Thủ tướng Chính phủ, cùng các đồng chí lãnh đạo cấp cao không chỉ là vinh dự mà còn khẳng định sự quan tâm đặc biệt của Đảng và Nhà nước đối với vai trò chiến lược của khoa học xã hội và nhân văn.

Sự thành công của Đại hội bắt nguồn từ công tác chuẩn bị chu đáo, bài bản từ cuối năm 2024. Đảng ủy Viện Hàn lâm đã thể hiện năng lực lãnh đạo khi tổ chức thành công các Đại hội Đảng bộ/Chi bộ cơ sở trong điều kiện đang thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Điều này không chỉ cho thấy khả năng điều phối tốt mà còn khẳng định sự đoàn kết, thống nhất của toàn Đảng bộ. Đặc biệt ấn tượng là phong trào thi đua chào mừng Đại hội đã lan tỏa sâu rộng khắp các đơn vị, đó là Viện Triết học tổ chức hội thảo khoa học góp ý cho văn kiện Đại hội XIV của Đảng, Bảo tàng Dân tộc học sản xuất phóng sự "Đảng bộ Viện Hàn lâm: Vững bước trên hành trình mới"…, tất cả đều thể hiện tinh thần hướng về Đại hội với trách nhiệm và tự hào.

Những thành tựu ấn tượng tạo nền tảng tin cậy

Kết quả đánh giá nhiệm kỳ 2020-2025 đã cho thấy những bước tiến vượt bậc đáng tự hào và tạo niềm tin vững chắc cho tương lai. Số lượng bài đăng tạp chí quốc tế tăng hơn 6 lần, góp phần khẳng định chất lượng nghiên cứu ngày càng được quốc tế công nhận. Số bài thuộc danh mục ISI và Scopus tăng gần 8 lần, thể hiện tầm ảnh hưởng khoa học ngày càng rộng lớn. Số sách xuất bản trong nước tăng gần 3 lần, góp phần làm giàu kho tàng tri thức dân tộc. Đặc biệt, báo cáo tư vấn chính sách tăng hơn 3 lần, nhiều báo cáo được gửi trực tiếp đến lãnh đạo cấp cao và được đánh giá cao tại các phiên họp Chính phủ. Những con số này không chỉ phản ánh năng lực nghiên cứu mà còn chứng minh khả năng đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của Đảng và Nhà nước trong việc hoạch định chính sách phát triển đất nước.

Thành tựu đặc biệt quan trọng là Đảng bộ Viện Hàn lâm đã vượt qua giai đoạn khó khăn, khắc phục triệt để các vi phạm được Ủy ban Kiểm tra Trung ương chỉ ra. Điều này thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao và khả năng tự chỉnh đốn, hoàn thiện của Đảng bộ. Công tác sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy được thực hiện thành công: trong giai đoạn năm 2020-2022 giảm 102 đơn vị cấp phòng; năm 2023-2024 tiếp tục giảm từ 42 xuống 38 đơn vị trực thuộc. Năm 2025 tiếp tục giảm 12 đơn vị, từ 38 xuống 26 đơn vị trực thuộc nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả hoạt động. Điều này cho thấy năng lực điều hành và tầm nhìn chiến lược của Ban Lãnh đạo, như Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đánh giá: "Lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị đạt nhiều kết quả nổi bật, chất lượng tư vấn chính sách được nâng lên và bám sát thực tiễn phát triển đất nước".

Việc bầu Ban Chấp hành Đảng bộ Viện Hàn lâm khóa XX, nhiệm kỳ 2025-2030 gồm 21 đồng chí không chỉ thể hiện sự dân chủ mà còn khẳng định chất lượng nguồn nhân lực của Viện. Đây là những đồng chí có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đại diện tiêu biểu cho 810 đảng viên, thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa kế thừa và đổi mới. Đặc biệt, việc bầu 06 đại biểu chính thức và 03 đại biểu dự khuyết dự Đại hội Đảng bộ Chính phủ lần thứ I thể hiện sự tin tưởng của Đảng bộ Viện Hàn lâm và trách nhiệm lớn lao trong việc đóng góp vào định hướng phát triển của cả hệ thống. Ban Chấp hành mới đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao khi kịp thời tổ chức Hội nghị lần thứ nhất, bầu Ban Thường vụ, Bí thư, các Phó Bí thư và Ủy ban Kiểm tra, đảm bảo tính liên tục trong lãnh đạo và thể hiện quyết tâm trong triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội.

Ba đột phá chiến lược và sứ mệnh trong kỷ nguyên mới

Đại hội đã xác định ba đột phá chiến lược trong nhiệm kỳ 2025-2030, mỗi đột phá đều được thiết kế như một trụ cột vững chắc để Viện Hàn lâm thực hiện sứ mệnh cao cả trong kỷ nguyên mới. Đột phá đầu tiên về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao không chỉ là mục tiêu mà còn là điều kiện tiên quyết để Viện Hàn lâm thực hiện sứ mệnh trong kỷ nguyên mới. Việc tập trung xây dựng đội ngũ nhà khoa học đầu ngành có trình độ quốc tế, đặc biệt chú trọng phát hiện và trọng dụng tài năng trẻ, sẽ tạo ra lực lượng nòng cốt đủ năng lực đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác nghiên cứu và tư vấn chính sách. Chiến lược này còn bao gồm việc tạo môi trường làm việc hiện đại, cơ hội phát triển công bằng và chế độ đãi ngộ cạnh tranh để thu hút nguồn nhân lực có chất lượng cao, các chuyên gia hàng đầu trong và ngoài nước.

Đột phá thứ hai về đổi mới cơ chế quản lý và tài chính theo hướng hiện đại, minh bạch là chìa khóa để Viện Hàn lâm hoạt động hiệu quả trong bối cảnh mới. Việc hoàn thiện thể chế quản trị nội bộ, đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo sẽ giúp Viện vận hành nhanh chóng, chính xác và tiết kiệm. Đặc biệt, xây dựng bộ chỉ số đánh giá khách quan, minh bạch sẽ tạo động lực mạnh mẽ cho đội ngũ cán bộ, viên chức phấn đấu vươn lên, trong khi cơ chế tài chính tự chủ, linh hoạt sẽ giúp Viện Hàn lâm chủ động trong hoạt động và đa dạng hóa nguồn lực phát triển.

Đột phá thứ ba về nâng cao chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học thể hiện quyết tâm đưa Viện Hàn lâm lên tầm cao mới. Định hướng nghiên cứu vào các lĩnh vực ưu tiên, trọng điểm có tính đột phá không chỉ giúp Viện tập trung nguồn lực mà còn tạo ra những sản phẩm nghiên cứu có giá trị cao, tác động lớn đến sự phát triển của đất nước. Việc tăng cường liên kết, hợp tác quốc tế và xây dựng hệ thống đánh giá theo chuẩn mực quốc tế sẽ giúp các công trình khoa học của Viện Hàn lâm không chỉ có chất lượng cao mà còn có tầm ảnh hưởng rộng rãi, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Nghị quyết Đại hội đã đưa ra những chỉ tiêu cụ thể như: 100% cán bộ, đảng viên tham gia học tập, quán triệt nghị quyết thể hiện sự thống nhất tuyệt đối trong nhận thức và hành động; trên 90% tổ chức đảng và đảng viên hoàn thành tốt nhiệm vụ trở lên, trong đó 20% đạt loại xuất sắc tạo động lực thi đua mạnh mẽ; kết nạp 100-150 đảng viên mới trong nhiệm kỳ đảm bảo sự phát triển bền vững của Đảng bộ; 100% chương trình nghiên cứu trọng điểm đạt yêu cầu trở lên khẳng định chất lượng nghiên cứu; tăng 5-10% ấn phẩm quốc tế mỗi năm, có 2 tạp chí đạt chuẩn quốc tế vào 2030 thể hiện tầm vóc quốc tế. Những chỉ tiêu này không chỉ là mục tiêu phấn đấu mà còn là cam kết trách nhiệm của toàn Đảng bộ Viện Hàn lâm trước sự kỳ vọng của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Đại hội đã khẳng định vị thế của Viện Hàn lâm trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, khi đất nước đang thực hiện những bước chuyển mình quan trọng, vai trò này càng trở nên thiết yếu và quan trọng hơn bao giờ hết. Các nghiên cứu của Viện Hàn lâm không chỉ mang tính học thuật cao mà còn có tác động sâu sắc đến định hướng phát triển xã hội, bảo vệ và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, đồng thời tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại phù hợp với điều kiện Việt Nam. Một trong những sứ mệnh quan trọng nhất của Viện Hàn lâm là nghiên cứu, làm sáng tỏ và phát huy hệ giá trị Việt Nam trong thời đại mới, trong đó các nghiên cứu về lịch sử, văn hóa, xã hội học, triết học đóng vai trò cốt lõi trong việc xây dựng hệ thống giá trị Việt Nam hiện đại vừa giữ được bản sắc dân tộc, vừa phù hợp với xu thế phát triển của thời đại.

Mục tiêu đưa khoa học xã hội và nhân văn Việt Nam tiến tới tầm vóc khu vực và thế giới không chỉ là khát vọng mà là yêu cầu cấp thiết. Năm nhiệm vụ trọng tâm được xác định không chỉ bám sát chỉ đạo của Đảng, Nhà nước mà còn thể hiện tầm nhìn xa của Đảng bộ: thực hiện quyết liệt các chủ trương về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo đáp ứng yêu cầu cách mạng công nghiệp 4.0; triển khai hiệu quả Đề án “Tăng cường năng lực, phát triển Viện Hàn lâm đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 ngang tầm với các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới" và Đề án "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn phục vụ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới" thể hiện quyết tâm xây dựng Viện Hàn lâm thành trung tâm nghiên cứu tầm cỡ khu vực; tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh tạo nền tảng chính trị vững chắc; tạo chuyển biến mạnh trong chất lượng nghiên cứu và tư vấn chính sách thực hiện sứ mệnh cốt lõi; phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu đầu ngành đảm bảo nguồn lực con người chất lượng cao.

Sự thành công của Đại hội lần thứ XX không chỉ là kết quả của quá trình chuẩn bị chu đáo mà còn thể hiện năng lực lãnh đạo, tinh thần đoàn kết và quyết tâm cao của toàn Đảng bộ. Thành công này củng cố thêm sự tin tưởng rằng Viện Hàn lâm hoàn toàn có khả năng thực hiện tốt những mục tiêu quan trọng đã đề ra. Như Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh trong chỉ đạo tại Đại hội, Viện Hàn lâm cần "góp phần tích cực hơn nữa vào công cuộc phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới".

Kết thúc Đại hội, Nghị quyết đã đưa ra lời kêu gọi mạnh mẽ đến toàn thể cán bộ, đảng viên, viên chức và người lao động: "Phát huy truyền thống đoàn kết, trí tuệ, dân chủ, kỷ cương, đổi mới, tăng cường trách nhiệm, quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội". Đây không chỉ là lời kêu gọi mà còn là cam kết trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và nhân dân. Sự thành công của Đại hội đã tạo ra động lực mạnh mẽ và niềm tin vững chắc để toàn thể Viện Hàn lâm bước vào nhiệm kỳ mới với tinh thần quyết tâm cao, sẵn sàng đón nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao./.