Từ khóa: Nghị quyết 57-NQ/TW, khoa học xã hội, phát triển khoa học, công nghệ.
Phân loại ngành: Chính trị học
Abstract: In recent years, social sciences have made important contributions to building a system of theories and thought, providing scientific arguments for the formulation of the Party's guidelines and policies and the State's laws, newly arisingsocial issues, summarizing the practice of comprehensive national renovation in each period, analyzing and forecasting social issues, preserving and promoting cultural and human values, training human resources for the country, etc. However, in the current new development context, especially in the implementation of Resolution 57-NQ/TW, challenges and requirements are being posed for social sciences to change to meet. Based on the analysis of the Party's views on science and technology in general and social sciences in particular, the article points out a number of issues that need attention for social sciences in the current context.
Keywords: Resolution 57-NQ/TW, social sciences, development of science and technology.
Subject classification: Political Science
1. Đặt vấn đề
Phát triển khoa học, công nghệ luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Khoa học, công nghệ được Đảng ta xác định "là quốc sách hàng đầu", có vai trò then chốt và là động lực chính thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Minh chứng điển hình được thể hiện qua các nghị quyết, kết luận như Nghị quyết số 02-NQ/HNTW ngày 24/12/1996 của Hội nghị Trung ương 2 khóa VIII, Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 01/11/2012 của Hội nghị Trung ương 6 khóa XI, Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị khóa XIII, Kết luận số 69-KL/TW ngày 11/01/2024 của Bộ Chính trị khóa XIII và gần đây nhất là Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong mỗi giai đoạn phát triển cùng với những định hướng, nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ nói chung, Đảng ta cũng đặt ra những yêu cầu, nhiệm vụ đối với khoa học xã hội nói riêng. Trên cơ sở phân tích các văn kiện, nghị quyết của Đảng và tài liệu thứ cấp, bài viết làm rõ quan điểm của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ nói chung và về vai trò của khoa học xã hội nói riêng. Đồng thời, từ Nghị quyết 57- NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, bài viết cũng chỉ ra một số vấn đề cần quan tâm đối với khoa học xã hội.
2. Quan điểm của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ và vai trò của khoa học xã hội
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng khẳng định: “Nhiệm vụ của khoa học, kỹ thuật là cực kỳ quan trọng, cho nên mọi ngành, mọi người đều phải tham gia công tác khoa học, kỹ thuật để nâng cao năng suất lao động, sản xuất ra nhiều của cải vật chất, để xây dựng chủ nghĩa xã hội thắng lợi” (Hồ Chí Minh, 2000: 78). Nhận thức được vai trò quan trọng của khoa học, công nghệ trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt là từ khi tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng ta luôn quan tâm đến khoa học, công nghệ. Đại hội VI của Đảng đề ra đường lối đổi mới toàn diện, trong đó khẳng định: “Khoa học, kỹ thuật là một động lực thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội. Trong những năm tới, phải vận dụng khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật trong việc nghiên cứu chiến lược phát triển kinh tế, xã hội, trong việc xác định các chủ trương, chính sách, trong tổ chức quản lý kinh tế và xã hội” (Đảng Cộng sản Việt Nam, 1986). Vai trò then chốt của khoa học và công nghệ (KH&CN) sau đó đã được cụ thể hóa trong Nghị quyết 37 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa VI) với việc đưa hoạt động khoa học gắn chặt hơn với sản xuất và đời sống, đẩy mạnh tiềm lực khoa học.
Đối với khoa học xã hội, Đảng ta đã nêu rõ cần: “Phát huy vai trò của các ngành khoa học xã hội tham gia đắc lực vào công tác lý luận của Đảng, góp phần xây dựng Cương lĩnh về cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta trong thời kỳ quá độ, làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về vận dụng các quy luật kinh tế vào điều kiện cụ thể của nước ta, về cơ cấu kinh tế, sử dụng các thành phần kinh tế, đặc biệt là về quản lý kinh tế, quản lý xã hội”. Quan điểm này cho thấy ngay từ giai đoạn đầu của thời kỳ Đổi mới Đảng ta đề cao vai trò của khoa học xã hội. Trong giai đoạn này khoa học xã hội đã có những đóng góp quan trọng trên về cả phương diện lý luận và thực tiễn cho công cuộc Đổi mới đất nước.
Toàn văn bài viết mời xem file đính kèm!
