Nội dung được đề cập ở trên mà một trong những vấn đề trọng điểm được Tọa đàm “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp: kinh nghiệm Châu Âu và thực tiễn ở Việt Nam” tập trung thảo luận, Tọa đàm do Viện Nghiên cứu Châu Âu tổ chức với sự phối hợp, hỗ trợ với Văn phòng Konrad Adenauer-Stiftung (KAS) của Đức tại Việt Nam tổ chức tại trụ sở 176 Thái Hà, Đống Đa, Hà Nội vào sáng ngày 03/11/2023 với sự tham gia của nhiều nhà khoa học, chuyên gia đến từ hai đơn vị tổ chức và sự tham dự của đại diện một số doanh nghiệp, các trường đại học trên địa bàn thủ đô Hà Nội.

PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu phát biểu khai mạc Tọa đàm

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu đã nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo trong bối cảnh Việt Nam đang là quốc gia có phát triển trung bình, đang dần khẳng định vị thế của mình trong phát triển nông nghiệp, Phó giáo sư, Viện trưởng mong muốn Tọa đàm sẽ gợi mở được nhiều vấn đề cần bàn luận sâu hơn về vấn đề này, nhất là trong việc học tập các kinh nghiệp thành công mà Châu Âu đã và đang gặt hái được trong lĩnh vực nông nghiệp những năm gần đây.

Tiếp lời Viện trưởng Viện Nghiên cứu Châu Âu, bà Vũ Thị Thu Phương, Quản lý chương trình, Văn phòng KAS cũng nhấn mạnh về vai trò và tầm quan trọng của những vấn đề gợi mở sau Tọa đàm, bà hy vọng sẽ được lắng nghe nhiều ý kiến chuyên sâu của các chuyên gia cũng như những trao đổi thực tiễn đến từ các doanh nghiệp đang triển khai về các vấn đề liên quan đến đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp thực tiễn tại Việt Nam, Qua đó, có thể tìm ra các cơ hội hợp tác giữa các doanh nghiệp của Việt Nam và Đức hướng tới việc phát triển bền vững nền nông nghiệp Việt Nam thời kỳ công nghệ số.

Bà Vũ Thị Thu Phương, Giám đốc Văn phòng KAS phát biểu tại Tọa đàm

Theo đó, Tọa đàm đã được lắng nghe các tham luận liên quan đến Chính sách phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới trong nông nghiệp của Châu Âu và việc thực thi tại một số quốc gia thành viên; Chính sách thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo (start-up) trong lĩnh vực nông nghiệp tại Việt Nam. Theo đó, các nhà khoa học cho rằng, đối với vấn đề khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở Châu Âu trong những năm gần đây, các dự án start-up đã được tập trung đẩy mạnh nhất là trong lĩnh vực giới thiệu và phát triển các công nghệ giám sát thông qua hệ thống máy bay không người lái, các thiết bị hỗ trợ nông nghiêp cảm biến và các phần mềm giám sát hoạt động sản xuất, kinh doanh nông nông nghiệp, logistics, giao nhận nông nghiệp thông qua các nền tảng và ứng dụng trực tuyến nhờ kết nối internet, sử dụng robots và các sản phẩm trí tuệ nhân tạo AI… Đây là những ứng dụng khoa học đã được các doanh nghiệp trẻ lựa chọn khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp trên hầu khắp Châu Âu, mạnh mẽ nhất phải kể đến là Đức, Anh, Pháp… các ứng dụng này đã hỗ trợ người nông dân tăng nhanh năng suất, giảm thời gian thu hoạch cũng như giúp họ phát triển các mô hình sản xuất kinh doanh bền vững đặc biệt thành công ở các doanh nghiệp hoặc các hộ nông dân có quy mô nhỏ…

TS. Trần Thị Thu Huyền, Viện Nghiên cứu Châu Âu trình bày tham luận tại Tọa đàm

Nhận định thêm về vai trò của chính sách đối với phát triển các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp các nhà khoa học cũng cho rằng, trên nền tảng những định hướng chính sách đã thực thi và nguồn tài trợ đối với hoạt động nghiên cứu và đổi mới trong nông nghiệp, các chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp khởi nghiệp trong nông nghiệp tại Châu Âu đã được đẩy mạnh từ năm 2016. Một loạt các sáng kiến của Châu Âu đã góp phần tạo ra và tăng trưởng việc làm trong đó phải kể đến sự ra đời của Quỹ đầu tư Chiến lược Châu Âu (EFSI), Chiến lược Thị trường chung, Thị trường chung kỹ thuật số và Liên minh thị trường Vốn. Ngoài ra còn có Quỹ đầu tư và cấu trúc Châu Âu (ESIF) đã tập trung mạnh mẽ hơn và đổi mới và hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), bao gồm hỗ trợ vốn mạo hiểm cho 140.000 công ty khởi nghiệp và mở rộng quy mô. Các hợp đồng của EFSI đã nhắm tới 377.000 SMEs, bao gồm cả các start-up, mặc dù không phải start-up nào cũng khởi nghiệp thành công nhưng đây là những con số cho thấy hiệu quả của chính sách đối với vấn đề khởi nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo nông nghiệp tại Châu Âu. Ngoài ra, Châu Âu và một số quốc gia thành viên còn mở rộng hỗ trợ các start-up kết nối với các đối tác phù hợp như kết nối họ với các nhà đầu tư, đối tác kinh doanh, các trường đại học, các trung tâm nghiên cứu… đặc biệt là giúp họ tiếp cận được gần hơn với các hợp đồng mua sắm, tuyển dụng, tạo sự liên kết giữa các hệ sinh thái nhằm kết nối mọi người, kết nối các doanh nghiệp theo vị trí địa lý/địa phương hay thậm trí mở rộng ra cả quốc tế thông qua mô hình cung cấp thông tin qua One stop Shop cho các công ty khởi nghiệp…

TS. Hoa Hữu Cường, Viện Nghiên cứu Châu Âu trình bày tham luận tại Tọa đàm

Trao đổi về chính sách thúc đẩy khởi nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo tại Việt Nam, TS. Hoa Hữu Cường, Viện Nghiên cứu Châu Âu cho rằng Việt Nam là quốc gia nông nghiệp nên phát triển khởi nghiệp trong nông nghiệp là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Chính vì vậy Việt Nam đã triển khai nhiều cơ chế, chính sách, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp ở phương diện: Môi trường kinh doanh, vốn và phát triển thị trường. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn vướng phải một số các hạn chế trong đó tập trung vào khía cạnh như: Các chính sách hiện nay chưa tạo ra động lực để có thể khơi thông nguồn vốn tư nhân đầu tư vào khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; Các tiêu chí đánh giá và xác định doanh nghiệp khởi nghiệp chưa rõ ràng, có nhiều hạn chế; Các văn bản, quy định về tổ chức, triển khai các nhiệm vụ, hoạt động liên quan đến start-up vẫn còn theo quan điểm quản lý các nhiệm vụ khoa học và công nghệ nên dẫn đến sự không hợp lý và khả thi khi triển khai; Chưa có chính sách đặc thù đối với các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo nói chung; Chưa có khuôn khổ pháp lý nhằm khuyến khích, hỗ trợ khởi nghiệp sáng tạo do đó đã gây ra nhiều khó khăn cho các địa phương trong việc phát triển các doanh nghiệp và triển khai thực hiện chính sách…

Đại biểu tham dự chụp ảnh lưu niệm tại Tọa đàm

Có thể thấy các trao đổi đã nêu ra nhiều ý kiến tham luận có tính thực tiễn tại Việt Nam,các vấn đề chồng chéo trong các văn bản, hành lang pháp lý là một trong nhiều rào cản khiến cho việc thực hiện phát triển các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp còn gặp nhiều khó khăn và hạn chế. Các bài học kinh nghiệm từ thực tiễn Châu Âu qua các góc tiếp cận có tính khoa học được trao đổi tại Tọa đàm đã gợi mở ra nhiều vấn đề để Viện Nghiên cứu Châu Âu cũng như Văn phòng KAS có thể phối hợp tổ chức nhiều hoạt động hơn nữa trong thời gian tới. Vui mừng trước kết quả đạt được của Tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Chiến Thắng nhiệt liệt cảm ơn các ý kiến đóng góp của toàn thể đại biểu và cho rằng Tọa đàm đã thành công ngoài mong đợi khi gợi mở được nhiều hướng triển khai phối hợp giữa Viện Nghiên cứu Châu Âu và KAS cũng như các trường đại học và các đơn vị doanh nghiệp có liên quan đến khởi nghiệp sáng tạo khác tại Việt Nam, Ông cho rằng, đó là các hướng nghiên cứu, hợp tác nghiên cứu có tính chiến lược, rất khả thi nhằm đưa khoa học đến gần hơn với cuộc sống phù hợp với các kế hoạch và định hướng mà Viện nghiên cứu Châu Âu sẽ tích cực xúc tiến trong giai đoạn ngắn, trung và dài hạn sắp tới./.

Phạm Vĩnh Hà