Tại hiện trường, hố PR1 nằm ở đầu đường Khâm Thiên đi vào Ô Chợ Dừa, hố PR2 nằm ở đường nhánh bên phải của đường La Thành đi vào Ô Chợ Dừa, hố PR3 và PR4 nằm trong khu dân cư đã giải tỏa thuộc ngõ Đình Đông phường Ô Chợ Dừa. Tổng diện tích thám sát 80m² (mỗi hố có diện tích 20m²). Khu vực này nằm trong phạm vi phân bố di tích La Thành Thăng Long. Theo những tư liệu thư tịch cổ và nhận định của nhiều nhà nghiên cứu về Thăng Long – Hà Nội thì đây là cửa Trường Quảng của La Thành Thăng Long trong lịch sử.

Tại hố PR1, PGS.TS. Tống Trung Tín, Viện trưởng Viện Khảo cổ học cho biết: hố được đào theo hướng bắc lệch về tây 10⁰, cấu tạo địa tầng dày trên 3m của hố gồm các lớp sau: Lớp mặt: Dày 70cm-90cm, là mặt hiện đại gồm lớp cát, đá rải bên dưới và lớp nhựa đường ở trên. Khi mở hố thám sát bắt buộc phải dùng máy cắt và máy xúc để bóc đi lớp mặt, Lớp tiếp bên dưới là lớp 1: có lớp phù sa sông màu đen có lẫn nhiều mảnh ngói, sành bị vỡ vụn, lớp này chỉ có ở phần phía nam hố đào (tức về phía sông cổ), hiện vật tìm thấy trong lớp này chủ yếu có niên đại từ thời Lê. Lớp tiếp theo bên dưới là lớp 2: là lớp đất phù sa pha sét màu nâu đỏ dày ở khu vực giữa hố kéo về phía vách bắc (dày 100cm) và mỏng ở góc đông nam (50cm), bên trong chứa nhiều hiện vật như đồ sành, bát hoa lam mang đặc trưng của thời Lê (thế kỷ XV-XVI), dưới cùng của lớp này có nhiều khu vực địa tầng có lớp tro than dày đặc. Lớp 3: là lớp đất phù sa cát màu nâu xám hơi đỏ, có nhiều hiện vật mang đặc trưng của thời Trần như ngói phẳng màu đỏ, gốm men, lon sành và một số hiện vật có niên đại của thời Lý.  Sinh thổ của của hố PR1 theo quan sát không bằng phẳng, là lớp đất sét mịn màu đỏ vàng lẫn nhiều hạt Laterite màu nâu, cao ở phía tây nam và trũng thấp ở phía đông bắc của hố. Vị trí hố nằm ở một gò đất khá cao, trong hố xuất hiện nhiều khu vực có tro than dày dạng bếp. Bên cạnh đó có nhiều hiện vật còn nguyên hoặc gần như nguyên vẹn nên có thể nhận định đây là khu cư trú trong thành Thăng Long. Đặc biệt, khu vực di tích nằm ngay sát chân bên trong và có liên quan mật thiết đến di tích La Thành Thăng Long và có thế là cả với di tích Đàn Xã Tắc gần đó. Tuy nhiên, rất tiếc là do diện tích hố đào quá nhỏ nên chưa thể xác định được chính xác mối quan hệ giữa các di tích này.

Tại hố PR2, qua báo cáo thám sát cho thấy bên trong khu vực hố là dạng phù sa màu xám đen, giống với đất khi công trường làm đường đào ở phía dòng Kim Ngưu cũ cách PR2 khoảng 50m về phía Nam. Mặc dù nằm rất gần khu vực La Thành và nền Đình Đông nhưng khu đất Đình Đông là đất phù sa sét màu nâu đỏ khác hẳn khu PR2, hiện vật tìm thấy trong khu vực này cũng khá nhiều và bị xáo trộn tự nhiên với những loại hiện vật gồm đồ sành, gốm men, hiện vật kiến trúc thời Lê đến thời Nguyễn. Gốm men đều bị ố men thành màu xám do ngâm trong đất, nước đen lâu ngày. Vị trí mở hố PR2 hoàn toàn là đất bùn đen nằm ở đáy sông hoặc suối cho thấy hố đào nằm ở khu vực gần dòng chảy cổ có thể là ven sông Kim Ngưu hoặc cửa nước từ trong thành chảy ra sông Kim Ngưu (nơi gần cửa Trường Quảng của thành Thăng Long xưa).

Cấu tạo địa tầng của hố PR3 cũng được phân bố theo các lớp mặt, lớp 1, 2, 3 và lớp sinh thổ. Tại lớp 1, đoàn thám sát bóc dỡ đến độ sâu 2,5m so với bề mặt hố thì thấy bắt đầu xuất lộ lớp đất phù sa pha sét màu đỏ, lớp này lan rộng toàn bộ mặt bằng hố và có độ dày, mỏng khác khau, trong đó có một số hiện vật gồm sành vồ, ngói phẳng thời Lê và một số mảnh vỡ đồ sành thời Trần và Lê. Lớp 2 chỉ xuất lộ một nửa phía bắc hố, là một nền đất được đầm rất chặt bằng đất thịt màu xám đen dày khoảng 30cm. Phần tiếp giáp giữa lớp 2 và lớp 1 ở giữa hố khá vuông vức như một cấp bậc. Trong lớp đất xám đen đầm chặt này có một số vụn đất nung và một số mảnh sành thời Lê. Nhận định ban đầu được đưa ra đây có thể là một lớp đầm tạo mặt bằng sân Đình Đông. Mặt cắt dạng bậc cũng có thể là một lối đi lên Đình Đông ngày trước nhưng diện xuất lộ quá nhỏ nên đây cũng chỉ là một giả thiết.

Hố PR4 được đào hướng bắc lệch tây 37^o, tại đây bên dưới lớp vật liệu xây dựng hiện đại dày 2m thám sát không tìm thấy dấu tích di tích gì.

Như vậy, qua những kết quả thám sát và những hiện vật được tìm thấy tại 4 hố cầu, Ban tổ chức Hội thảo cho rằng để có thể đưa ra những nhận định cuối cùng, cần phải tiếp tục chỉnh lý khoa học những di tích, di vật đã thu nhập được. Sau khi kết thúc công tác thám sát, hiện trường được bàn giao cho Ban quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô thị Hà Nội để thực hiện dự án xây dựng cầu vượt nút giao Ô Chợ Dừa. Tuy nhiên, việc thám sát mới được tiến hành trên diện tích khá nhỏ so với yêu cầu nghiên cứu khảo cổ,do vậy, nếu có thay đổi thiết kế, xây dựng có khả năng xâm hại đến hiện trường các di tích La thành Thăng Long, Đàn Xã Tắc thì Ban quản lý dự án xây dựng đường vành đai 1 đoạn Ô Chợ Dừa - Hoàng Cầu cần thông báo kịp thời cho cơ quan quản lý văn hóa, chuyên môn khảo cổ... để cùng phối hợp thực hiện.

Phạm Vĩnh Hà