Tham dự Hội nghị, về phía Viện Hàn lâm, có các đồng chí là Lãnh đạo Viện Hàn lâm; các đồng chí là ủy viên Ban chấp hành Đảng bộ; ủy viên Hội đồng khoa học; Thường vụ Công đoàn; Thường vụ Đoàn thanh niên; Hội đồng Thi đua - khen thưởng; Ban vì sự tiến bộ phụ nữ; Ban chấp hành Hội Cựu chiến binh Viện Hàn lâm; lãnh đạo các đơn vị thuộc và trực thuộc Viện Hàn lâm; đại diện Hội cựu viên chức; các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ khoa học; Tổng biên tập, Phó Tổng biên tập các tạp chí chuyên ngành; Bí thư Đảng bộ cơ sở, Bí thư các chi bộ trực thuộc Đảng bộ; Chủ tịch Công đoàn, Bí thư Chi đoàn các đơn vị trực thuộc. Hội nghị còn có sự tham dự của các chiến sĩ thi đua cấp cơ sở và cấp Viện Hàn lâm năm 2015.

Thay mặt lãnh đạo Viện Hàn lâm, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm đã trình bày Báo cáo tổng kết công tác năm 2015 và triển khai nhiệm vụ năm 2016. Báo cáo đã tổng kết toàn diện các mặt hoạt động của Viện Hàn lâm, nêu bật các kết quả, thành tựu đã đạt được, đồng thời cũng thẳng thắn chỉ ra một số vấn đề còn tồn tại, hạn chế, trên cơ sở đó đưa ra một số định hướng, giải pháp cho năm 2016. Báo cáo chỉ rõ, bước sang năm 2015, những diễn biến phức tạp, khó lường của bối cảnh quốc tế, khu vực và trên Biển Đông đã tiếp tục tác động tới nhiều mặt của đời sống chính trị, kinh tế và xã hội đất nước. Đây cũng là năm cuối của nhiệm kỳ Đại hội XI, chuấn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII, có ý nghĩa quyết định đối với việc hoàn thành các chỉ tiêu kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2015, tạo tiền đề để cả nước phấn đấu thực hiện kế hoạch 5 năm 2016 - 2020. Trên cơ sở phát huy những thành tựu đã đạt được trong năm công tác 2014, với phương châm hành động “Dân chủ, sáng tạo, chuyên nghiệp và hiệu quả”, toàn thể cán bộ, viên chức và người lao động của Viện Hàn lâm đã nỗ lực phấn đấu hoàn thành có chất lượng và hiệu quả các nhiệm vụ công tác năm 2015, với chất lượng và hiệu quả cao, đó là:

Thứ nhất, công tác chỉ đạo, điều hành được triển khai đồng bộ, quyết liệt trên tất cả các lĩnh vực công tác từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện đến kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả thực hiện; kỷ luật lao động, kỷ cương hành chính tiếp tục được tăng cường; tác phong, lề lối làm việc của nhiều đơn vị đã có sự chuyển biến tích cực.

Thứ hai, công tác nghiên cứu khoa học đã được triển khai chủ động, sáng tạo, gắn kết chặt chẽ giữa nghiên cứu cơ bản, hàn lâm với nghiên cứu ứng dụng, triển khai, giữa nghiên cứu với đào tạo; công tác nghiệm thu, đánh giá đã được đổi mới theo hướng chú trọng chất lượng và hiệu quả của các công trình, đề tài nghiên cứu.

Thứ ba, chất lượng tư vấn chính sách tiếp tục được nâng cao, góp phần cung cấp nhiều luận cứ khoa học quan trọng trong viêc hoạch định chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, chiến lược phát triển của các bộ, ngành, địa phương; uy tín, vị thế của Viện Hàn lâm ngày càng được khẳng định.

Thứ tư, cơ cấu tổ chức bộ máy của Viện Hàn lâm tiếp tục được kiện toàn; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị thuộc và trực thuộc được phân định rõ ràng; công tác tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt và bổ nhiệm các vị trí lãnh đạo, quản lý các cấp được thực hiện khoa học, chặt chẽ, chú trọng và đề cao kết quả thực hiện nhiệm vụ; công tác bảo vệ chính trị nội bộ được củng cố, tăng cường.

Thứ năm, công tác quy hoạch, đầu tư xây dựng cơ bản được thực hiện khoa học, hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, đảm bảo tiết kiệm và hiệu quả trên cơ sở bám sát đề án thực hiện Quyết định số 09/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đã góp phần thay đổi căn bản trong tư duy quản trị tại Viện Hàn lâm.

Giáo sư Chủ tịch Viện Hàn lâm khẳng định, kế thừa và phát huy những thành tích đã đạt được trong cả nhiệm kỳ, năm 2015, toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của Viện Hàn lâm đã nỗ lực phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, thách thức, thực hiện sáng tạo, có hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ công tác trên cơ sở bám sát chương trình, kế hoạch công tác năm 2015.

Tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, không khí hứng khởi, môi trường làm việc thuận lợi, thân thiện tiếp tục được duy trì và mở rộng; kỷ luật lao động, kỷ cương hành chính được tăng cường; uy tín và vị thế trong nước và quốc tế của Viện Hàn lâm ngày càng được nâng cao.

Đề cập đến việc triển khai nhiệm vụ công tác năm 2016, Giáo sư Chủ tịch nhấn mạnh, Viện Hàn lâm sẽ tập trung vào các định hướng sau:

1) Gắn phát huy dân chủ với tăng cường kỷ luật, kỷ cương, xây dựng cơ chế thích hợp để khuyến khích sáng tạo, coi đó là động lực cho sự phát triển toàn diện, bền vững của Viện Hàn lâm trong những năm tiếp theo.

2) Tiếp tục tập trung làm rõ những xu hướng phát triển của toàn cầu, khu vực, của các nước lớn và tác động của nó đến sự phát triển của Việt Nam, trên cơ sở đó kịp thời kiến nghị, đề xuất với Đảng, Nhà nước những giải pháp chiến lược trong phát triển kinh tế xã hội, đảm bảo an ninh, quốc phòng và hội nhập quốc tế.

3) Nâng cao năng lực hội nhập quốc tế trong nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn; tăng cường công bố quốc tế các kết quả nghiên cứu khoa học; từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Viện Hàn lâm thành trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội có uy tín trong khu vực.

4) Tiếp tục nâng cao chất lượng và uy tín về hoạt động đào tạo của Học viện Khoa học xã hội trên tất cả các mã ngành được giao đào tạo, phối hợp với các bộ, ngành và địa phương xây dựng các chương trình bồi dưỡng ngắn hạn, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực về khoa học xã hội trong cả nước.

5) Tiếp tục đẩy mạnh công tác cải cách hành chính, đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý, điều hành, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tất cả các lĩnh vực công tác.

 6) Từng bước tiến hành cơ cấu lại tổ chức của Viện Hàn lâm theo Quy hoạch tổng thể mới, kiện toàn bộ máy tổ chức trên cơ sở đề án vị trí việc làm; chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ và phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao; có chính sách thích hợp trong tuyển dụng và đãi ngộ nhằm thu hút nhân tài, rút ngắn thời gian đào tạo, xây dựng, phát triển đội ngũ chuyên gia trên một số lĩnh vực nghiên cứu mà Viện Hàn lâm có ưu thế.

7) Đổi mới tư duy quản trị, phân bổ đầu tư và sử dụng ngân sách Nhà nước có trọng tâm, trọng điểm, từng bước áp dụng cơ chế khoán chi trong thực hiện nhiệm vụ khoa học nhằm phát huy tính dân chủ, tự chủ và sáng tạo của các nhà khoa học, nâng cao hiệu quả công tác tổ chức và quản lý các hoạt động nghiên cứu khoa học xã hội.

Toàn cảnh Hội nghị

8) Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất kỹ thuật phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học theo hướng hiện đại và đồng bộ; sắp xếp, quy hoạch lại các trụ sở làm việc của các viện nghiên cứu chuyên ngành trên cơ sở bám sát đề án quy hoạch tổng thể Viện Hàn lâm.

9) Tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với các ban, bộ, ngành, địa phương và hợp tác quốc tế trên các cấp độ song phương và đa phương, chú trọng đặc biệt đến phát triển quan hệ đối tác chiến lược về khoa học xã hội, đẩy mạnh các hoạt động quảng bá hình ảnh của Viện Hàn lâm rộng rãi cả trong và ngoài nước.

Giáo sư Chủ tịch đã nhấn mạnh các nhiệm vụ trọng tâm là:

1) Phát triển đội ngũ các nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, mạnh cả về số lượng và chất lượng, có khả năng giải quyết tốt các nhiệm vụ chính trị quan trọng, tham gia có hiệu quả vào sự nghiệp đổi mới, phát triển và hội nhập quốc tế; là chỗ dựa, nòng cốt cho nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn cả nước. Tiếp tục củng cố, bồi dưỡng nâng cao năng lực, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý, hành chính, phục vụ hoạt động nghiên cứu khoa học trong giai đoạn phát triển mới của Viện Hàn lâm.

2) Ưu tiên đầu tư, củng cố và phát huy vai trò chủ đạo, nòng cốt của một số tổ chức khoa học trọng điểm, nhóm nghiên cứu cơ bản về các lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn có thế mạnh của Viện Hàn lâm. Hình thành các nhóm nghiên cứu mạnh, đủ năng lực nghiên cứu, giải đáp những vấn đề của thực tiễn đặt ra, có khả năng giao lưu, đối thoại với các nhà khoa học xã hội và nhân văn quốc tế. Chú trọng xây dựng đội ngũ chuyên gia khoa học đầu ngành trong từng lĩnh vực và đội ngũ các nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, có năng lực nghiên cứu và đề xuất các giải pháp, kiến nghị về các vấn đề liên quan trực tiếp tới quốc kế dân sinh, những vấn đề ở tầm chiến lược, vĩ mô và dài hạn của đất nước.

3) Tập trung nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ khoa học trọng điểm, quan trọng phục vụ sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phát triển tiềm lực khoa học của Viện Hàn lâm đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, quản lý, góp phần phổ biến tri thức khoa học xã hội và nhân văn. Đẩy mạnh các hướng nghiên cứu có tính chất liên ngành, đa ngành; tập trung nguồn lực thực hiện các nhiệm vụ khoa học trọng điểm, quan trọng, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đối ngoại và tư vấn chính sách theo yêu cầu của tình hình thực tiễn.

4) Khẳng định chất lượng và hướng tới đạt chuẩn khu vực và quốc tế đối với nhiều tạp chí nghiên cứu chuyên ngành thuộc lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn; tăng cường công bố các kết quả nghiên cứu cơ bản và nghiên cứu triển khai có chất lượng tốt trên các tạp chí chuyên ngành có uy tín ở trong nước và nước ngoài; khẳng định vai trò, uy tín và ảnh hưởng tích cực của khoa học xã hội và nhân văn, góp phần phát triển kho tàng trí tuệ khoa học xã hội và nhân văn của Việt Nam nói riêng và văn hóa Việt Nam nói chung.

5) Đa dạng hóa các nguồn lực phát triển khoa học xã hội và nhân văn thông qua việc tăng cường hợp tác, liên kết nghiên cứu với các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước; đồng thời, khuyến khích và tạo điều kiện cho các đơn vị, tổ chức trực thuộc đẩy mạnh việc huy động các nguồn lực, nhất là về tài chính, phục vụ nghiên cứu và đào tạo theo quy định của pháp luật.

6) Chuẩn hóa thủ tục hành chính trong hoạt động quản lý và sử dụng ngân sách nhà nước, áp dụng chế độ đấu thầu, khoán chi, quản lý sản phẩm đầu ra, nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động nghiên cứu khoa học từ khâu tuyển chọn nhiệm vụ, cơ quan chủ trì, nghiệm thu, đánh giá kết quả nghiên cứu của các chương trình, đề tài và dự án khoa học các cấp.

7) Quy hoạch, đầu tư xây dựng, cải tạo và từng bước hiện đại hóa cơ sở vật chất - kỹ thuật của Viện Hàn lâm đáp ứng yêu cầu nghiên cứu, phục vụ nghiên cứu, đào tạo và phổ biến tri thức khoa học. Hoàn thiện hạ tầng hệ thống thông tin - thư viện, thư viện điện tử, hệ thống xử lý thông tin cơ sở dữ liệu nghiên cứu khoa học và tiến hành trao đổi rộng rãi các kết quả nghiên cứu với các trung tâm thông tin khoa học, các cơ sở nghiên cứu trong nước, khu vực và thế giới.

8) Chủ động mở rộng giao lưu, hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học, phát triển quan hệ song phương và đa phương với các đối tác chiến lược, đồng thời gắn hoạt động hợp tác quốc tế với nhiệm vụ bảo đảm an ninh và các yêu cầu đối ngoại của Đảng và Nhà nước.

Với tinh thần “Dân chủ, Kỷ cương, Sáng tạo và Phát triển”, toàn thể cán bộ, công chức và viên chức Viện Hàn lâm tiếp tục nỗ lực phấn đấu nhằm tạo ra bước phát triển mới trong năm 2016, xứng đáng với sự tin cậy của Đảng, Nhà nước và của Nhân dân.

Phát biểu tại Hội nghị, đồng chí Nguyễn Quân, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ chúc mừng những kết quả mà toàn thể lãnh đạo, cán bộ, viên chức Viện Hàn lâm đã đạt được trong năm 2015, ghi nhận những thành tích và đóng góp to lớn của Viện Hàn lâm đối với Đảng, Nhà nước và nền khoa học nước nhà. Đồng chí nêu rõ: Bộ Khoa học và Công nghệ đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan khoa học trong cả nước, đặc biệt là với hai cơ quan là Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học tự nhiên và Công nghệ Việt Nam, cùng với Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chính Minh là 4 cơ quan khoa học mạnh nhất của Việt Nam. Xác định cơ chế tài chính cho khoa học công nghệ - tự chủ tài chính đối với tổ chức khoa học công nghệ - là điều quan trọng nhất, quyết định các cơ chế tự chủ khác để khoa học công nghệ Việt Nam phát triển đúng với tầm vóc và tiềm năng của mình; nên với sự ủng hộ hiệu quả của Bộ Tài chính và 4 cơ quan khoa học, cơ chế tài chính đã có những chuyển động đáng mừng. Nhiều văn bản đã được hai Bộ Khoa học và Công nghệ cùng với Bộ Tài chính ban hành (thông tư 55, thông tư 121, thông tư liên tịch 27...) đã tạo ra hệ thống cơ chế tài chính theo hướng tăng cường tính tự chủ về tài chính cho các cơ quan khoa học, giảm bớt các thủ tục hành chính trong thanh quyết toán nhằm giúp các nhà khoa học tập trung nâng cao chất lượng khoa học cho sản phẩm nghiên cứu.

Bộ trưởng Nguyễn Quân cũng đánh giá cao sự tham gia tích cực và có hiệu quả của Viện Hàn lâm trong chương trình khoa học công nghệ phục vụ phát triển bền vững 3 khu vực khó khăn nhất của nước ta là Tây Nam Bộ, Tây Bắc và Tây Nguyên; trong việc xây dựng Diễn đàn khoa học chuyên nghiệp của trí thức khi tham gia hoạt động tư vấn, phản biện và giám định xã hội các chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế - xã hội; và sự tham gia tích cực của nhiều nhà khoa học trong Đề án Bộ Quốc sử Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Quân chúc mừng Viện Hàn lâm đã có những đóng góp lớn cho sự phát triển của đất nước thông qua Hội đồng Lý luận Trung ương, qua các hội nghị hội thảo. Nhờ nỗ lực của các nhà khoa học trong đó có các nhà khoa học tại Viện Hàn lâm, lần đầu tiên Việt Nam được xếp hạng cao trên thế giới về chỉ số năng lực sáng tạo quốc gia và đã gia nhập nhóm xếp hạng chỉ số năng lực sáng tạo quốc gia hàng đầu ASEAN (top 3).

Hội nghị cũng đã nhận được nhiều ý kiến trao đổi, đóng góp và kiến nghị, đề xuất về nhiều vấn đề liên quan đến các lĩnh vực công tác của Viện Hàn lâm. Các ý kiến đóng góp tại Hội nghị sẽ được tổng hợp, bổ sung đưa vào kế hoạch năm 2016 để triển khai thực hiện./.

Nguyễn Thu Hà