GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam chủ trì Hội thảo. Tham dự Hội thảo có GS.TS. Nguyễn Quang Thuấn, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm; Ông Trương Đình Tuyển, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại; và hơn 40 đại biểu là các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, nhà quản lý đến từ các viện chuyên ngành thuộc Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, Hội đồng lý luận Trung ương, Viện Chiến lược Phát triển, Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), Viện Khoa học Lao động Xã hội (Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, đại diện UNDP tại Việt Nam và một số chuyên gia kinh tế độc lập.

Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: Đây là hội thảo tiếp tục của chuỗi hội thảo góp ý đề cương Báo cáo Tổng kết, đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2011-2015 đã được Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội vừa qua. Điểm khác biệt của Hội thảo này là đi sâu thảo luận và kết hợp gắn các vấn đề của Báo cáo Tổng kết, đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2011-2015 như là cơ sở đầu vào của Báo cáo Phát triển con người Việt Nam 2014. Giáo sư Chủ tịch Viện Hàn lâm đề nghị Hội thảo cần phân tích, làm rõ thực trạng tình hình và việc thực thi chính sách phát triển kinh tế - xã hội gặp những vướng mắc gì, đặc biệt cần tập trung phân tích nguyên nhân khách quan và chủ quan của tình trạng bất ổn vĩ mô, các bất cập của mô hình tăng trưởng và của quá trình tái cấu trúc nền kinh tế, của nguyên tắc thể chế phát triển hiện nay. Đối với các vấn đề xã hội, cần đặc biệt lưu ý đánh giá sâu về niềm tin xã hội, cơ cấu xã hội, vấn đề thu nhập và việc làm, tiếp cận dịch vụ xã hội, an sinh xã hội. Cần phân tích sâu về tác động đối với phát triển con người, trên các tiêu chí như bất bình đẳng, an sinh xã hội, dịch vụ xã hội, phân tầng xã hội. Khi dự báo bối cảnh mới trong và ngoài nước tác động đến nền kinh tế nước ta, cần chỉ rõ những cơ hội và thách thức mới, đặc biệt là những thách thức liên quan đến việc hoàn thiện thể chế phát triển. Các giải pháp đề xuất phải chú ý cả ngắn hạn gắn với trung và dài hạn, cần chọn các giải pháp đột phá, tập trung ưu tiên trong điều kiện nguồn lực có hạn, nhất là các giải pháp lấy con người làm trung tâm phát triển.

Với gần 50 lượt ý kiến phát biểu, các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, nhà quản lý đã thảo luận sôi nổi, trên tinh thần nói thẳng, có trách nhiệm cao với đất nước, các đại biểu đã chỉ rõ những vấn đề còn bất cập trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn vừa qua, đồng thời đưa ra những đóng góp tâm huyết về tư duy phát triển mới và các giải pháp phát triển của đất nước giai đoạn 2013-2015, cũng như về các giải pháp dài hạn đối với đề cương Báo cáo Tổng kết, đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2011-2015. Một số chuyên gia nhấn mạnh: một số bất cập hiện nay như bất ổn kinh tế vĩ mô, bất ổn xã hội một phần là hệ lụy tích tụ từ nhiều năm trước. Hầu hết đại biểu cho rằng, mọi cản trở hay thay đổi tích cực của sự phát triển đều xuất phát từ thể chế, do vậy giải pháp về thể chế cần được coi là đột phá quan trọng nhất. Nội dung Báo cáo Phát triển con người Việt Nam 2014 cần tập trung làm rõ mô hình tăng trưởng của Việt Nam giai đoạn vừa qua đã thực sự đạt được hai mục tiêu quan trọng là tăng trưởng phục vụ mọi người và tăng cường cơ hội bình đẳng chưa. Một số ý kiến đề nghị cần lưu ý phân tích các bẫy phát triển; vấn đề tiếp cận các dịch vụ xã hội và bất bình đẳng xã hội; sự xuất hiện các nhóm nghèo mới và dễ tổn thương trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa và hội nhập; khả năng của các nhóm yếu thế trong chống chọi lại các cú sốc, nhất là đối với người dân nông thôn. Trên cơ sở làm rõ nội hàm, khung phân tích, lựa chọn tiêu chí đánh giá phù hợp, kết hợp phân tích định lượng và định tính, khảo sát và lựa chọn nghiên cứu trường hợp để minh chứng, cần có các kiến nghị, đề xuất khoa học, hợp lý nhằm có sự đổi mới thực sự trong hoạch định chính sách, lấy con người làm trung tâm.

Phát biểu kết thúc Hội thảo, thay mặt cho Ban tổ chức Hội thảo, GS.TS. Nguyễn Xuân Thắng trân trọng cảm ơn sự tham gia tích cực của các đại biểu và tiếp thu các ý kiến hết sức có trách nhiệm với đất nước của các nhà khoa học, chuyên gia kinh tế, nhà quản lý. Với chức năng, nhiệm vụ của một cơ quan nghiên cứu khoa học, cách tiếp cận xây dựng Báo cáo Tổng kết, đánh giá giữa kỳ thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2011-2015 của Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam sẽ xuất phát từ tổng kết thực tiễn, có tham chiếu với quốc gia khác, đi sâu làm rõ các vấn đề kinh tế chính trị của sự phát triển. Các giải pháp sẽ tập trung vào các đột phá về tư duy phát triển, mô hình tăng trưởng và thể chế, gắn với tổng kết 30 năm phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Báo cáo Phát triển con người Việt Nam 2014 sẽ tập trung vào nội dung tăng trưởng phục vụ mọi người và tăng cường cơ hội bình đẳng. Giáo sư Chủ tịch Viện Hàn lâm khẳng định, Ban tổ chức Hội thảo sẽ nghiêm túc tích hợp kết quả thảo luận từ các cuộc tọa đàm ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng để xây dựng báo cáo kiến nghị có chất lượng./.

TS. Vũ Hùng Cường