Hội thảo do TS Kiều Thanh Nga, Phó Viện trưởng ISAWAAS và PGS.TS. Đặng Minh Đức, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu châu Âu và châu Mỹ chủ trì, với sự tham dự của các chuyên gia, học giả từ các trường đại học, viện nghiên cứu, đại diện các đại sứ quán và các tổ chức quốc tế. Sự hiện diện của nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước cho thấy chủ đề này đang trở thành một hướng tiếp cận quan trọng trong bối cảnh các cấu trúc quản trị toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.

Phát khai mạc, TS. Kiều Thanh Nga nhấn mạnh rằng xu thế dịch chuyển của trật tự thế giới đang tạo nên không gian mới cho các quốc gia đang phát triển. Ấn Độ nổi lên như một cường quốc mới, tham gia ngày càng mạnh vào các diễn đàn toàn cầu; trong khi Việt Nam tiếp tục đề cao đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, chủ động hội nhập và đóng góp có trách nhiệm vào các vấn đề chung. Theo TS. Nga, việc nhận diện đúng vai trò và năng lực của các quốc gia đang phát triển sẽ giúp bổ sung luận cứ cho hoạch định chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Làm rõ mục tiêu nghiên cứu, TS. Nguyễn Thị Oanh cho biết đề tài tập trung phân tích sự chuyển biến vai trò của các quốc gia đang phát triển trong các thiết chế đa phương. Từ vị thế chủ yếu tiếp nhận, nhóm nước này đang vươn lên trở thành các tác nhân quan trọng định hình tiến trình hợp tác quốc tế, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược gia tăng và những biến động địa chính trị phức tạp. Các quốc gia có dân số lớn, tăng trưởng kinh tế cao và mức độ hội nhập sâu rộng, như Ấn Độ hay Việt Nam, ngày càng có khả năng đóng góp thiết thực vào cải cách quản trị toàn cầu.

Tại Hội thảo, đại biểu được nghe tham luận của các diễn giả: Nguyên Đại sứ, TS. Tôn Sinh Thành, Học viện Ngoại giao; ông Nguyễn Trọng Kiên, Phó Vụ trưởng, Vụ Đông Nam Á - Nam Á - Nam Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao; TS Nghiêm Tuấn Hùng, Viện Nghiên cứu Châu Âu và Châu Mỹ, VASS; PGS.TS Bùi Hồng Hạnh, Khoa Quốc tế học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội trình bày

Các tham luận tập trung làm rõ nhiều khía cạnh của chủ đề, lý giải vai trò ngày càng quan trọng của các nước đang phát triển trong các tổ chức quốc tế: (i) đưa ra khung phân tích gồm nhận thức, kỳ vọng và hành động của quốc gia khi tham gia thể chế quốc tế; (ii) làm rõ vai trò nổi bật của Ấn Độ tại Liên Hợp Quốc, đồng thời đặt câu hỏi liệu New Delhi có dẫn dắt các nước đang phát triển hay chỉ bảo vệ lợi ích riêng; (iii) chỉ ra vai trò của Ấn Độ trong BRICS suy giảm do xu hướng nghiêng về phương Tây; (iv) phân tích vai trò cân bằng của Việt Nam tại Liên hợp Quốc và gợi ý tăng cường phối hợp Việt Nam và Ấn Độ nhằm nâng cao vị thế nhóm nước đang phát triển.

Các đại biểu thảo luận sôi nổi

Trong phần trao đổi, các đại biểu thảo luận về những thách thức mà các quốc gia đang phát triển phải đối mặt khi tham gia cấu trúc quản trị toàn cầu, từ áp lực cạnh tranh giữa các nước lớn đến yêu cầu nâng cao năng lực thể chế, nguồn lực và tầm nhìn chiến lược. Nhiều ý kiến đồng tình rằng việc nghiên cứu song song hai trường hợp Ấn Độ và Việt Nam đem lại cách nhìn so sánh hữu ích, góp phần lý giải vai trò, động lực và những giới hạn trong quá trình tham gia các tổ chức quốc tế của các nước đang phát triển.

Hội thảo đã nhận được nhiều ý kiến quý báu từ các đại biểu và các nhà khoa học đóng góp thiết thực cho đề tài. Những kết quả đạt được là cơ sở quan trọng giúp nhóm nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện nội dung, đồng thời cung cấp thêm luận cứ khoa học phục vụ việc nâng cao hiệu quả hội nhập quốc tế của Việt Nam trong thời gian tới.