Khu vực Mê Kông hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng về môi trường. Tác động của biến đổi khí hậu đang làm suy yếu sự phát triển bền vững của khu vực, đồng thời làm chậm quá trình các quốc gia đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Các vấn đề như suy giảm nguồn nước, ô nhiễm môi trường và xung đột về quyền sử dụng nguồn nước đang đe dọa không chỉ đến môi trường sống mà còn đến sinh kế của hàng triệu người dân sống phụ thuộc vào sông Mê Kông. Việc bảo vệ an ninh nguồn nước ở khu vực Mê Kông không chỉ là một thách thức mà còn là một cơ hội để các quốc gia cùng nhau hợp tác, tìm kiếm những giải pháp bền vững và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn. Sự cam kết và nỗ lực của tất cả các bên liên quan sẽ là chìa khóa để khu vực Mê Kông vượt qua những thách thức hiện tại và đạt được các mục tiêu phát triển bền vững.
Phát biểu khai mạc toạ đàm, PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu con người nhấn mạnh, trong bối cảnh biến đổi khí hậu và các vấn đề môi trường ngày càng trở nên cấp bách, mối quan hệ hợp tác giữa Viện Nghiên cứu Con người và Nhóm chuyên gia trẻ Sumernet (SYP) thuộc Viện Môi trường Stockholm khu vực Châu Á đã đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và nâng cao nhận thức cộng đồng.
Những năm qua, Viện Nghiên cứu Con người đã cùng với Viện Môi trường Stockholm triển khai nhiều hoạt động hợp tác khoa học thiết thực. Năm 2022, hai bên đã thực hiện dự án về ô nhiễm không khí làng nghề, mang lại những kết quả đáng ghi nhận. Dự án này không chỉ góp phần nâng cao hiểu biết về tình trạng ô nhiễm mà còn đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực lên sức khỏe cộng đồng và môi trường. Năm 2023, đoàn thanh niên của Viện Nghiên cứu Con người tiếp tục phối hợp với SYP tổ chức tọa đàm với chủ đề “Vai trò của thanh niên trong truyền thông về môi trường”. Sự kiện này đã thu hút được sự tham gia đông đảo của các đoàn viên, thanh niên và đạt được kết quả tốt, tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.
PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê cho biết, tiếp nối những thành công đã đạt được, năm 2024, Viện Nghiên cứu Con người và SYP tiếp tục tổ chức tọa đàm với chủ đề “An ninh nguồn nước ở khu vực Mê Kông: Hướng tới tương lai”. Đây là một chủ đề hấp dẫn và thiết thực, thu hút sự quan tâm của nhiều đối tượng, đặc biệt là thanh niên. Tọa đàm là cơ hội tốt để thanh niên trao đổi, thảo luận và đề xuất những giải pháp cải thiện các vấn đề liên quan đến an ninh nguồn nước. Đồng thời, sự kiện cũng là diễn đàn để các đơn vị giao lưu, học hỏi và mở rộng mạng lưới quan hệ, góp phần thúc đẩy hợp tác và phát triển bền vững.
Các đại biểu phát biểu, thảo luận tại tọa đàm
Chia sẻ về chủ đề "An ninh nguồn nước ở khu vực Mê Kông", TS. Phan Thanh Thanh, cố vấn, nhà nghiên cứu Nhóm SYP cho rằng, an ninh nguồn nước là một trong những vấn đề then chốt đối với sự phát triển bền vững của khu vực sông Mê Kông. Vùng Mê Kông không chỉ là nguồn cung cấp nước ngọt cho hàng triệu người dân mà còn là nơi hỗ trợ nền kinh tế thông qua các hoạt động nông nghiệp, thủy sản và công nghiệp. Tuy nhiên, biến đổi khí hậu, sự phát triển kinh tế và các hoạt động khai thác tài nguyên không bền vững đang đặt ra những thách thức lớn cho an ninh nguồn nước ở khu vực này.
Theo TS. Phan Thanh Thanh, khu vực Mê Kông đang đối mặt với nhiều thách thức như sự suy giảm lượng nước, ô nhiễm môi trường nước. Những vấn đề này đòi hỏi các quốc gia trong khu vực phải hợp tác chặt chẽ hơn, đồng thời cần có những giải pháp tổng thể và bền vững để bảo vệ nguồn nước. Một trong những giải pháp mà TS. Thanh đề xuất đó là tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực, xây dựng các chính sách quản lý tài nguyên nước dựa trên cơ sở khoa học và công nghệ tiên tiến. Ngoài ra, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước cũng là một yếu tố quan trọng. TS. Phan Thanh Thanh cũng khẳng định vai trò quan trọng của thanh niên trong việc bảo vệ an ninh nguồn nước. Theo TS. Thanh, thanh niên không chỉ là những người thụ hưởng mà còn là những người tiên phong trong các hoạt động bảo vệ môi trường. Các bạn trẻ cần được trang bị kiến thức, kỹ năng và cơ hội để tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, phát triển và thực thi các giải pháp bảo vệ nguồn nước.
Phát biểu tại tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Mai Đăng, Giám đốc Trung tâm Đào tạo Quốc tế, Trường Đại học Thuỷ lợi cho rằng, an ninh nguồn nước là yếu tố sống còn đối với sự phát triển bền vững của khu vực sông Mê Kông. Với vai trò là nguồn cung cấp nước chính cho hàng triệu người dân, sông Mê Kông còn hỗ trợ các hoạt động kinh tế quan trọng như nông nghiệp, thủy sản và công nghiệp. Tuy nhiên, sự gia tăng dân số, phát triển kinh tế và tác động của biến đổi khí hậu đang đặt ra những thách thức lớn đối với an ninh nguồn nước ở khu vực này. Hiện nay, khu vực Mê Kông đang đối mặt với nhiều thách thức như sự suy giảm nguồn nước, ô nhiễm môi trường nước, và xung đột về quyền sử dụng nguồn nước giữa các quốc gia. Để giải quyết những vấn đề này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các quốc gia trong khu vực và việc áp dụng các giải pháp quản lý tài nguyên nước bền vững. Một trong những giải pháp được Phó Giáo sư Nguyễn Mai Đăng đề xuất đó là tăng cường nghiên cứu khoa học và áp dụng công nghệ tiên tiến trong quản lý và bảo vệ nguồn nước. Bên cạnh đó, tầm quan trọng của việc xây dựng các chính sách hợp tác quốc tế và khu vực dựa trên các nguyên tắc công bằng và bền vững.
PGS.TS. Nguyễn Mai Đăng cho biết thêm, giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức về an ninh nguồn nước. Các chương trình giáo dục và đào tạo cần chú trọng đến việc trang bị cho sinh viên và cộng đồng những kiến thức và kỹ năng cần thiết để tham gia vào các hoạt động bảo vệ nguồn nước. Đồng thời, việc thúc đẩy sự tham gia của cộng đồng trong các hoạt động bảo vệ môi trường cũng là một yếu tố quan trọng.
Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận về quản lý bền vững và bảo vệ nguồn nước sông Mê Kông, chia sẻ, thảo luận về những thành công và thách thức trong các vấn đề liên quan đến an ninh nguồn nước và phát triển bền vững, tìm hiểu vai trò của các chuyên gia trẻ trong việc giải quyết những vấn đề này, kêu gọi tăng cường hợp tác quốc tế và khu vực. Các đại biểu đề xuất về vấn đề cải thiện hệ thống quản lý nước, giám sát chất lượng nước, và áp dụng công nghệ tiên tiến; Các biện pháp giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, như phát triển nông nghiệp bền vững và xây dựng công trình phòng chống lũ lụt; Việc nâng cao nhận thức và giáo dục cộng đồng, cùng với sự tham gia tích cực của thanh niên trong bảo vệ môi trường là yếu tố then chốt…
Phát biểu kết luận tọa đàm, PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê, Viện Trưởng Viện Nghiên cứu con người cảm ơn các quý vị đại biểu tham dự tọa đàm, cảm ơn đối tác Sumernet, Viện nghiên cứu Môi trường Stockholm khu vực Châu Á đã đồng hành và phối hợp tổ chức và mong muốn tiếp tục được hợp tác tạo điều kiện tổ chức nhiều tọa đàm hơn nữa, đặc biệt thu hút đông bảo các nhà nghiên cứu trẻ tham gia. PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê cho biết, những thông tin được chia sẻ và thảo luận tại tọa đàm là rất bổ ích đồng thời cam kết sẽ tiếp tục phát huy những thành quả đã đạt được, không ngừng nỗ lực hợp tác với các đối tác trong và ngoài nước nhằm tạo ra những giá trị thiết thực cho cộng đồng và môi trường. PGS.TS. Nguyễn Thị Hoài Lê tin rằng, với sự chung tay của tất cả mọi người, chúng ta sẽ xây dựng được một tương lai xanh và bền vững.
PV.
